Ciechanów. Browar. Spróbuj złocistego trunku

Mazowszu do Bawarii pewnie daleko, lecz należy podkreślić, że ma silną pozycję w polskim browarnictwie. Miłośnik piwa znajdzie tu najwięcej działających browarów, które co prawda z trudem opierają się przewadze wielkich koncernów, ale oferują to, co w piwie najcenniejsze – niepowtarzalny smak i tradycję. Nic lepiej nie oddaje znaczenia piwa w życiu Mazowszan jak dawna piosenka:

"Umar Maciek, umar/I leży na desce
A kieby móg ozyć,/Pijałby ón jesce.
Oj, dobze z Maćkiem było,
Bo nam kupał piwo..."

Ciechanów

Gród nad Łydynią, odgrywający w średniowieczu ważną rolę, na brak piwa nigdy nie narzekał. Podobnie było w czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej, gdy w miejscowej farze odbywały się sejmiki – wtedy warzone i sprzedawane tu piwo miało wielu nabywców. Panowie szlachta dobre piwo zawsze mieli w poszanowaniu. Piwo zapewne lubił wypić jeden z najsłynniejszych okolicznych mieszkańców – Zygmunt Krasiński, pan na Opinogórze, którego ojciec (generał Wincenty Krasiński) był wszak właścicielem jednego z ciechanowskich browarów.

Wizytówką miasta i największą jego atrakcją, która nawet pojawiła się na etykietach tutejszego piwa, jest gotycki zamek, mieszczący się tuż obok browaru, a wzniesiony na początku XV wieku, za czasów księcia Janusza I Starszego. Budowla jest charakterystyczna dla Mazowsza – to jeden z typowych nizinnych zamków mazowieckich, wzniesionych przez budowniczych krzyżackich. Popadł ostatecznie w ruinę, kiedy wraz z tą częścią Mazowsza znalazł się w zaborze pruskim.

Browar Ciechan

Tutejszy browar szczyci się mianem najstarszego w Polsce zakładu, czynnego do dziś. Produkował niegdyś sławnego pilznera i piwo bawarskie, piwa te wysoko miał cenić sam Józef Piłsudski. Początki fabryki, stojącej dziś na miejscu browaru, sięgają roku 1864. Wówczas zakład należał do Marianny i Franciszka Żebrowskich, potem rodziny Wilichów, by wreszcie w latach 1876–1878 stać się własnością Karola Machlejda i Maurycego Blumenthala (pod nazwą Browar Gambrinus). Pierwszy pochodził z rodziny szkockich emigrantów (McLeodów), drugi zaś był znanym żydowskim kupcem z Warszawy. Rozwijający się prężnie zakład w 1919 roku wszedł w skład potężnej spółki piwnej – Zjednoczonych Browarów Warszawskich Haberbusch i Schiele S.A. Rok po tym do Ciechanowa zawitali czerwonoarmiści. Choć bawili tu tylko siedem dni, to zostawili po sobie zniszczenia jak po siedmiu latach. Co ważne, wypili całe piwo. W niczym to jednak nie przeszkodziło ciechanowskiemu browarowi stać się jednym z największych zakładów, a warzonemu tu piwu o
wdzięcznej nazwie „Krzepiak Machlejda” – jednym z najlepszych w II RP. Z tego okresu pochodzi także logo zakładu: dwu osiłków dźwigających beczkę z dewizą „W jedności siła”.

Wskutek nacjonalizacji po II wojnie światowej browar włączono do Warszawskich Zakładów Piwowarskich. Liczne modernizacje pozwalały utrzymać jakość tutejszego piwa na wysokim poziomie; ciechanowskiego fulla nagradzano jeszcze w latach 90. Na niewiele się to jednak zdało w obliczu postępującej konsolidacji rynku. W 1996 roku Brau Union kupił browar i pięć lat potem zakończył produkcję. Opuszczony zakład odkupił w 2002 roku Marek Jakubiak – właściciel spółki Gambrynus. Po kryzysie w 2004 roku i konflikcie z Żywcem o markę „Królewskie” browar w Ciechanowie znów wyszedł na prostą.

Browar znajduje się w samym centrum miasta. Bardzo dobrze widać browarniane zabudowania i bramę z napisem „Ciechan niepasteryzowany prosto z browaru”. Nad wejściem zawieszono niegdyś cztery wyobrażenia (rewersy i awersy) medali przyznanych tutejszym produktom przez władze carskie w 1885 roku. Browar produkuje kilka gatunków piwa: mocne, wyborne, porter, miodowe, pszeniczne, stout. Cztery ostatnie szczególnie są godne polecenia, a zwłaszcza ciechanowski stout – piwo ciemne górnej fermentacji (alk. 5,4% obj., ekstr. 14,0% wag.). Godne uwagi jest też niepasteryzowane piwo „Mocne” (alk. 7,0% obj., ekstr. 14,1% wag.). Wszystkich gatunków produkowanych obecnie można spróbować w mieszczącym się tuż przy bramie browaru stylowym pubie „Ciechan”, a latem w położonym po drugiej stronie ulicy miłym ogródku.

Browar Ciechan
ul. Kilińskiego 8
06-400 Ciechanów
(0-23) 673 45 45
www.ciechan.com.pl

Okolica

Chotum – kościółek pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, o drewnianej konstrukcji zrębowej z XVII wieku.

Ciemniewko – kościół św. Mikołaja z XIX wieku z polichromią B. Bryknera z motywem huculskim.

Gołotczyzna – Muzeum Pozytywizmu i dom Aleksandra Świętochowskiego.

Krasne – kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z XVI–XVIII wieku z grobami Krasińskich.

Kraszewo – drewniano-kamienny kościół Świętej Trójcy i św. Wawrzyńca.

Mława – Muzeum Ziemi Zawkrzańskiej oraz późnobarokowy ratusz i drewniany spichlerz z poł. XVIII wieku.

Opinogóra Górna – zespół pałacowo-parkowy Krasińskich z Muzeum Romantyzmu.

Przasnysz – klasztor i kościół św. św. Jakuba i Anny (jedna z ostatnich budowli późnego gotyku w Polsce).

Szulmierz – dwór z XIX wieku oraz dąb Stefan posadzony na pamiątkę pobytu Stefana Żeromskiego.

Seria: Miejsca niezwykłe

Tytuł: Browary w Polsce

Autor: Aleksander Strojny