Elbląg - 6 powodów dlaczego warto tu zajrzeć

Elbląg to jedno z najstarszych miast w Polsce, z przepiękną, niemal od fundamentów odbudowaną Starówką, jednym z największych w Europie odkrytych basenów i tradycjami sięgającymi nie tylko Krzyżaków, ale i Wikingów. To także obiekt kpin, symbol bezrobocia i smutny efekt emigracji za pracą. Mało jest miejsc w Polsce, które wzbudzają tak skrajne emocje, a sami mieszkańcy często niepochlebnie wypowiadają się o własnym mieście. Elbląg potrafi działać na nerwy, zachwycić i skłonić do poszukiwań. Dlaczego warto dać mu szansę? Oto 6 najważniejszych powodów.

Oficjalna data powstania miasta to rok 1237, gdy krajowy mistrz krzyżacki Hermann von Balk założył niewielki gródek u ujścia rzeki Elbląg. Wcześniej, bo już w IX wieku w pobliżu, u brzegów jeziora Drużno, istniało Truso - pruska faktoria handlowa, z którą, jak wskazują odkrycia archeologiczne, intensywnie współpracowali Wikingowie. Elbląg szybko stał się centrum handlowym Prus, istotną częścią Hanzy i do momentu rozkwitu Gdańska - najważniejszym portem morskim rodzącego się Państwa Krzyżackiego. Na elbląskim zamku miał swoją siedzibę Wielki Szpitalnik, a kupcy elbląscy zasiadali w radzie Hanzy w Brugii. W mieście osiedlali się kupcy z całej Europy - Szkoci, Francuzi czy Holendrzy. W XIV wieku Elbląg zaczął tracić na znaczeniu, a po wojnie z Zakonem w 1410 roku mieszczanie wypędzili Wielkiego Szpitalnika, a później założyli Związek Pruski - opozycję w stosunku do Państwa Zakonnego. W połowie XV wieku miasto zyskało przywileje nadane przez króla Kazimierza Jagiellończyka, a jego flota walczyła na
Zalewie Wiślanym z Krzyżakami. Od 1466 roku (II pokój toruński) aż do I rozbioru Polski Elbląg pozostawał w granicach Królestwa Polskiego. Zobacz, dlaczego teraz warto dać miastu szansę? Oto 6 najważniejszych powodów.

at/udm

Elbląską Starówkę nazywa się często najnowszą w Polsce, a czasem - największym zamieszkałym stanowiskiem archeologicznym w Europie. Obok pięknie odbudowanych, na podstawie przedwojennych zdjęć i pocztówek, kamienic wciąż w ziemi grzebią archeolodzy, coraz to wykopując bezcenne zabytki nawet ze średniowiecza. W sumie odnaleziono już ponad 800 tys. artefaktów, wśród których znalazły się m.in. najstarsze w Europie średniowieczne okulary, tabliczki woskowe czy _ giterna _ - przodek mandoliny. Eksponaty można oglądać w Muzeum Archeologicznym na Starym Mieście, gdzie regularnie odbywają się wystawy najnowszych znalezisk. Od 19 maja br. w muzeum będzie dostępna wystawa _ Truso - legenda Bałtyku _, podczas której zostaną zaprezentowane najnowsze wynik badań archeologicznych, dotyczących legendarnej osady, którą porównuje się z Troją, a nawet Atlantydą.

Jedyną ocalałą częścią murów miejskich Elbląga jest imponująca Brama Targowa z XIV w. To jeden z symboli miasta i charakterystyczny punkt Starówki. Związana jest z nią legenda o piekarczyku, który uratował miasto przed Krzyżakami. Mówi ona, że w XVI w. zakon próbował odzyskać Elbląg, który był ważnym ośrodkiem handlowym w Prusach. Nadjeżdżających nocą Krzyżaków zauważył młody piekarczyk, który łopatą do wyciągania chlebów z pieca przeciął linę zabezpieczającą bramę wjazdową. Krata opadła, a miasto zostało uratowane. Na pamiątkę tego zdarzenia, król Stefan Batory kazał wykuć w granitowych płytach wzór łopaty. Mimo że opowieść tę traktuje się obecnie już tylko jako legendę, to figura piekarczyka przy bramie, jak i odcisk jego łopaty, stanowią bez wątpienia jedno z najciekawszych nawiązań do chwalebnej historii miasta.

Jak w każdym mieście hanzeatyckim, tak i w Elblągu powstał kościół pod wezwaniem św. Mikołaja - patrona żeglarzy i kupców. Świątynia ma obecnie status katedry, ze względu na utworzenie w 1992 r. diecezji elbląskiej. Powstała w XIII wieku i stanowi najwyższą budowlę w mieście i jeden z najwyższych obiektów sakralnych w Polsce - jej wieża ma wysokość 97 m. Pierwsza tragedia dotknęła kościoła w 1777 r. - uderzył w nią piorun, w wyniku czego świątynia spłonęła. W czasie działań wojennych w 1945 r. kościół znowu został poważnie uszkodzony - wnętrze zostało kompletnie spalone, runął dach i część wieży. Już w 1946 r. rozpoczęto prace nad przywróceniem świątyni pierwotnego kształtu. Po 20 latach od zakończenia wojny kościół św. Mikołaja zyskał wygląd zbliżony do tego sprzed lat. Obecnie znajdują się w nim m.in. gotycka chrzcielnica z XIV w., drewniane ołtarze przeniesione z innych elbląskich kościołów czy XIII-wieczne płyty nagrobne. Trochę razi płaski sufit zamiast sklepienia krzyżowo-żebrowego, co wpływa
na akustykę obiektu, ale wyposażenie kościoła, witraże i zachowane w rewelacyjnym stanie ceglane kolumny wciąż robią piorunujące wrażenie.

Jednym z najpiękniejszych, a na dodatek oryginalnych elementów elbląskiej Starówki jest średniowieczna ścieżka kościelna. Jest to przejście łączące trzy świątynie - kościół św. Ducha (obecnie Zespół Biblioteki Elbląskiej), kościół św. Mikołaja oraz zespół podominikański klasztoru NMP (obecnie Galeria El). To kolejny unikat w skali naszego kraju. Przez wiele lat ścieżka była zamknięta ze względu na stan techniczny kamienic, jednak ponownie otwarto ją w 2006 roku. Pod 10 oryginalnymi gotyckimi łukami można przechodzić codziennie od 9.00 do 17.00.

Elbląg nazywano kiedyś miastem parków ze względu na liczne tereny zielone - Park Kajki, Modrzewie czy Park 25-lecia zwany _ Dolinką _, wciąż przyciągają przez cały rok tłumy elblążan. Szczególnym miejscem jest Park 25-lecia, w którym oprócz góry saneczkowej i amfiteatru znajduje się unikat na skalę europejską - największy pod względem powierzchni odkryty basen na Starym Kontynencie. Zbudowany w 1934 r. obiekt ma długość 340 m, szerokość od 80 do 125 m, a łączna powierzchnia lustra wody wynosi 3,35 ha. Zaniedbany gigant w tej chwili stoi zamknięty, a jego wielkość można podziwiać jedynie przez zamknięte bramy. Miejsce cieszyło się ogromną popularnością wśród mieszkańców, którzy w lato tłumnie przychodzili się tu kąpać i opalać. Czy miasto kiedykolwiek zdecyduje się go odnowić i ponownie oddać do użytku?

Zabytkowy Park Leśny Bażantarnia już w XVIII w. był miejscem wypoczynku elblążan. Od kilkunastu lat przeżywa prawdziwy renesans - u wejścia do lasu postawiono ceglane wiaty oraz przygotowano miejsca na grilla i ogniska, z czego już od wczesnej wiosny korzystają licznie odwiedzający to miejsce turyści. Ścieżki rowerowe i dobrze oznaczone szlaki zachęcają do rekreacji, podobnie jak pobliski park linowy. Z kolei zimą góra Krucza, zwana Górą Chrobrego, na której znajduje się wyciąg orczykowy, stanowi nie lada atrakcję dla narciarzy. Miejsce jest oblegane przez turystów z Elbląga i okolic, bo jest to jeden z najbardziej malowniczych punktów na Wysoczyźnie Elbląskiej.

at/udm