Eskwilin

BAZYLIKA MATKI BOŻEJ WIĘKSZEJ (BASILICA DI SANTA MARIA MAGGIORE).

Piazza Santa Maria Maggiore 42
tel. (06) 4814287
Otwarta od 7.00 do 20.00.
To jedna z czterech wielkich bazylik, nazywanych bazylikami patriarchalnymi, obok św. Piotra, św. Jana na Lateranie i św. Pawła za Murami. Pobożne wizyty w tych czterech kościołach są koniecznym elementem pielgrzymki, pozwalającym uzyskać odpust. Tylko w tych bazylikach są tzw. Parta Santa (Drzwi Święte), które otwierane są tylko w roku jubileuszowym. Na mocy podpisanych w 1929 r. Traktatów Laterańskich cztery bazyliki patriarchalne należą do Państwa Watykańskiego.

Budynek jest odsłonięty ze wszystkich stron; przed jego fasadą rozciąga się szeroki plac (Piazza Santa Maria Maggiore), a drugi, jeszcze większy, znajduje się od strony absydy (Piazza dell\'Esqilino). Budowę świątyni w tym miejscu rozpoczęto już w V w. Dekoracyjna barokowa fasada z XVIII w. jest dziełem Fugi, a umiejętnym wykorzystaniem gry światła i cienia przypomina styl Borrominiego. Z dobudowanej przez Bracciego loggii papież błogosławił tłumowi wiernych. Za fasadą zachowano XIV-wieczną mozaikę przedstawiającą Chrystusa Pantokratora, Matkę Bożą i świętych, a poniżej legendę o powstaniu kościoła. Mówi ona o tym, że został on wzniesiony w miejscu cudownego opadu śniegu w sierpniu za sprawą Maryi. Zastosowana perspektywa świadczy o wpływie sztuki florenckiej.

Absyda, zaprojektowana dla Sykstusa V przez Berniniego, a wybudowana przez Rainaldiego, została ustawiona u szczytu majestatycznych schodów. Plan, by ujednolicić z zewnątrz wygląd kaplic i uzyskać spójny, harmonijny zespół świątynny, udało się tym samym w pełni zrealizować.

Wnętrze, pomimo licznych dodatków i zmian, zachowało jednolitość cechującą dawną bazylikę. Szczególnie jest to widoczne w nawie głównej oddzielonej od naw bocznych kolumnami jońskimi. Bazylika jest wspaniale oświetlona, co wydobywa piękno jednego z najbogatszych zespołów mozaik na świecie.

Mozaiki w nawie głównej pochodzą z V w., umieszczone są w stiukowych ramkach ponad belkowaniem. Ponieważ są umieszczone wysoko, chcąc je szczegółowo obejrzeć, warto mieć ze sobą lornetkę. Mozaiki po lewej stronie prezentują epizody z życia Abrahama i Jakuba, a po prawej stronie widać Mojżesza i Jozuego. Kilka z nich uległo zniszczeniu i zastąpiono je malowidłami. Styl mozaik jest ewidentnie rzymski. Nie znajdziemy tu surowych, hieratycznych, pełnych namaszczenia i patosu cech sztuki bizantyjskiej.

Mozaiki na łuku tryumfalnym również powstały w V w., ale daje się w nich zauważyć wpływy wschodnie. Matka Boska jest tu przedstawiona jako cesarzowa, a scena z przybyciem Trzech Króli to prawdziwy obraz przedstawiający koronację.

Na dekoracje absydy składają się mozaiki z V w. i scena koronowania Matki Boskiej, dodana w XIII w. przez Torittiego. Można w niej dojrzeć postacie papieża Mikołaja IV i kardynała Colonny. Choć zabytkowe mozaiki robią na odwiedzających największe wrażenie, warto zwrócić uwagę również na inne elementy wystroju, szczególnie kasetonowy sufit ze złoconego drewna, ofiarowanego papieżowi Aleksandrowi VI przez władców Hiszpanii, Izabelę i Ferdynanda. Marmurową posadzkę ułożyli w XII w. kamieniarze z grupy Cosmatich. Z prawej strony znajduje się duża kaplica Sykstusa V (1585-1590) autorstwa Fontany, w której są pochowani papieże Sykstus V i Pius V. Kaplica naprzeciwko niej nosi nazwę Paulińskiej albo Borghese, ponieważ powstała dla papieża Pawła V z rodu Borghese.

_ Źródło: Petit fute _