Geometryczny środek Europy. Gdzie jest?

Geometryczny środek naszego kraju znajduje się w miejscowości Piątek w województwie łódzkim. A gdzie swoje centrum ma Stary Kontynent?

Kwestia ta od wieków jest przedmiotem sporów geografów, kartografów i geodetów. W publikacjach można znaleźć informacje na temat kilkunastu punktów w różnych krajach, które były lub są uważane za środek Europy. Znajdują się m.in. na Litwie, w Polsce, Niemczech, Austrii, Słowenii, Czechach, Słowacji, Rumunii, Ukrainie i Białorusi. W 2004 roku powstał nawet film "Środek Europy" dotyczący tego zjawiska.

Skąd te rozbieżności? Żeby wyznaczyć środek kontynentu, należy najpierw określić jego granice. I tutaj sprawa wcale nie jest taka prosta, szczególnie jeśli chodzi o wschodnią część.

Międzynarodowa Unia Geograficzna uznaje granicę biegnącą wzdłuż rzek Kumy i Donu, natomiast wielu przyjmuje, że Europa kończy się na Kaukazie. Podobny problem jest z wyspami Morza Egejskiego.

Druga sprawa to kryteria - niektórzy pod uwagę biorą tylko ląd, inni także wyspy. Ilu badaczy, tyle teorii - dużo zależy także od ich narodowości. Przedstawiamy dziś najbardziej popularne tezy.

Podobno wszystko zaczęło się od polskiego kartografa i astronoma Szymona Antoniego Sobiekrajskiego. Według jego obliczeń z 1775 roku środek Europy znajduje się w Polsce - w miejscowości Suchowola koło Białegostoku. Do dziś można tu zobaczyć pamiątkowy obelisk i tablicę.

W 1887 roku, przy okazji budowy nowej linii kolejowej, przeprowadzono prace badawcze na Ukrainie i nowy środek wyznaczono w okolicach miejscowości Rachów. Dokładna analiza wiedeńskich naukowców potwierdziła te wyniki i na Ukrainie postawiono 2-metrowy pomnik. Można go podziwiać do dziś wraz z oryginalną tablicą, na której widnieje napis po łacinie.

Jako geograficzny środek Europy często promuje się także estońska wyspa Saaremaa. Leżąca na niej miejscowość Mõnnuste to centrum kontynentu, jeśli pod uwagę weźmie się wszystkie wyspy - od Azorów, przez Ziemię Franciszka Józefa (rosyjski archipelag na Morzu Barentsa), Kretę, na Islandii kończąc.

Najwięcej zwolenników ma jednak teoria Jean-George'a Affholdera z francuskiego Narodowego Instytutu Geografii. W 1989 roku naukowiec ustalił, że geograficzne centrum Europy znajduje się na Litwie, 26 km na północ od Wilna. Miejscowość nosi nazwę Purnuškės (Purniszki) i jest jedyną wpisaną do Księgi Rekordów Guinnessa. W 2004 roku stanęła tu granitowa kolumna zwieńczona złotą koroną, składającą się z gwiazd.