Grecja. Życie codzienne oczami Polki

Karolina Laskowska, WP: Niebawem rozpoczęcie sezonu turystycznego. Jak wygląda sytuacja epidemiczna w Grecji?

Renata Karagiannaki: W przestrzeniach zamkniętych i otwartych należy nosić maseczki. Obecnie mieszkańcy nie mogą swobodnie przemieszczać się w godzinach 05:00-21:00. Istnieje od tego kilka wyjątków, np. dojazd do pracy czy wyjście do lekarza. Zostały otworzone zakłady fryzjerskie, salony kosmetyczne i stanowiska archeologiczne. Sklepy, które nie sprzedają podstawowych produktów, restauracje i szkoły pozostaną na razie zamknięte.

Do pierwszego lockdownu Grecy podeszli bardzo odpowiedzialnie. Przestrzegali obostrzeń i obecnie większość z nich to robi. Ale są też grupy osób, które nie chcą się do nich stosować. Jedni są zmęczeni i podenerwowani, a inni doszukują się różnych teorii spiskowych. Podobnie jak w innych krajach. Część Greków, choć może wydawać się to śmieszne, uważa, że tam, gdzie żyją, wirusa nie ma i się nie zarażą.

Występuje też niewielki problem z osobami starszymi, które stanowią tu duży odsetek mieszkańców. Pomimo zakazów opuszczają bardzo często domy i przesiadują na zewnątrz w większych grupkach. Tłumaczą to tym, że są starsi i nawet jeśli się zarażą, to nie szkodzi, bo i tak długo już nie pożyją.

A co Grecy, których pani zna, sądzą o szczepieniach?

Da się dostrzec niepokój związany ze szczepionkami. Mimo wszystko ludzie się jednak szczepią. Złośliwi twierdzą, że gdyby szczepionki były np. drogie lub dostęp do nich był utrudniony, to wtedy Grecy by się buntowali i ich stosunek do szczepień byłby inny. Walczyliby, by były w zasięgu ręki dla każdego. 

Jeden z moich znajomych porównał to do pewnej sytuacji z przeszłości. Pierwszy gubernator niepodległej Grecji Joanis Kapodistrias sprowadził tu ziemniaki. Postanowił rozdać je za darmo pod uprawę i do zjedzenia, by rozsławić się wśród mieszkańców. Obywatele ich nie przyjęli. Zdecydował więc, że postawi straż, by ich pilnowała, jakby były czymś wartościowym. Co się później wydarzyło? Ludzie zaczęli kraść, bo chcieli je koniecznie zdobyć.

Jak ogólnie postrzega pani Greków?

To pogodny naród. Nie przejmują się rzeczami, na które nie mają wpływu. Uwielbiają spotkania w kawiarniach. Są gościnni i komunikatywni. Nie mają też problemów z zadawaniem różnych pytań i często stawiają rozmówcę w niezręcznej sytuacji. Zaznaczają jednak, że nie trzeba na wszystko odpowiadać.

Popularne powiedzenie siga – siga (powoli) przekłada się na ich powolny tryb życia. Grecy są też bardzo przywiązani do tradycji. Rodzina w ich życiu odgrywa ważną rolę.

Bardzo lubię radosne powitanie Greków – Kalimera, Ti kanis (Dzień dobry, jak się masz). Zbliża ludzi i jest okazją do zamienienia kilku słów. Bardzo mi go brakuje w Polsce.

Co początkowo zaskoczyło panią po przylocie do Grecji?

Sjesta, która jest dla Greków rzeczą świętą. Byłam bardzo zaskoczona, jak mocno ta drzemka jest przez nich celebrowana.

Zdziwiło mnie też, że Grecy do momentu chrztu dziecka nie zwracają się do niego po imieniu. Na chłopca wołają "Bebis", a na dziewczynkę "Beba". Grecy uwielbiają dzieci. Nikogo nie dziwi nawet, gdy w autobusie starsza babcia ustępuje dziecku miejsca, a nie odwrotnie.

Zaskakujący jest również sposób prowadzenia samochodów. Grecy często jeżdżą pod prąd, parkują gdzie się da, na drugiego i czasem na trzeciego, nie używają za bardzo kierunkowskazów i jeżdżą po alkoholu.

Co ciekawe, często można tu spotkać osoby, które na ulicy plują za siebie. Jeśli kogoś spotkało nieszczęście, Grek pluje za siebie trzy razy, by czasem i jego nie dotknęło.

Szokujące są też tradycje związane z pochówkiem. Po co najmniej trzech latach wyciąga się trumnę. Tradycja mówi, że osoby bliskie myją wtedy kości i czaszkę zmarłego. Najpierw wodą, a potem obmywają czerwonym winem i bazylią.  Dalej przykrywają czaszkę białym płótnem i ją całują. Potem wkładają ją wraz z kośćmi do skrzynki i umieszczają w specjalnym budynku na cmentarzu. Nie jest to przyjemne, dlatego Grecy coraz częściej wynajmują osoby, które zajmują się tym rytuałem.

Musiała się pani zatem przystosować do wielu różnic kulturowych. A jak ogólnie wygląda życie codzienne, np. pod względem bezpieczeństwa, dostępności do usług medycznych, poziomu nauczania w szkołach i możliwości znalezienia pracy?

Grecja uchodzi za kraj stosunkowo bezpieczny. Ale turyści powinni zachowywać czujność, bo drobna przestępczość jest na porządku dziennym. Dużo się zmieniło na przestrzeni lat, jeśli chodzi o bezpieczeństwo w stolicy. Jest coraz więcej kradzieży i napadów.

Od czasu kryzysu finansowego zmniejszyły się znacznie wydatki na publiczną opiekę zdrowotną i występuje pod tym względem duża dysproporcja między kontynentem a wyspami. Osoby ubezpieczone mogą jednak bezpłatnie korzystać z opieki zdrowotnej i świadczeń. Grecy wynajmują swoim bliskim, zwłaszcza osobom starszym przebywającym w szpitalach publicznych, osobiste pielęgniarki ze względu na brak personelu. Leczenie w szpitalach prywatnych jest na dużo wyższym poziomie, ale to kosztowne.

Stan techniczny i estetyczny greckich szkół jest dużo gorszy niż polskich. Z kolei w Polsce duży nacisk kładzie się na dyscyplinę i przeładowane treściami programy nauczania, co powoduje przemęczenie u uczniów. W greckich szkołach jest mniej stresu. Stawia się tu na rozwijanie umiejętności i budowanie relacji z rówieśnikami. Często słyszę opinie, że edukacja w Grecji jest na niskim poziomie. Mimo tego dzieci lubią chodzić tu do szkoły.

Grecki rynek pracy ma się nie najlepiej. Najwięcej ofert jest podczas sezonu turystycznego. Pracodawcy kombinują też, żeby nie podpisywać umów i zatrudniają na czarno. To oczywiście pociąga za sobą szereg niedogodności, takich jak brak ubezpieczenia i nieokreślony zakres obowiązków.

Ale pani znalazła pracę w turystyce.

Dość późno zaczęłam pracę w tej branży. Najpierw było doskonalenie warsztatu w praktyce jako obserwator pilota. Później mnóstwo szkoleń w Kadrach Turystyki i zdobycie uprawnień rezydenta i pilota. Od kiedy pamiętam, moim marzeniem było oprowadzanie grup po starożytnych Atenach. Blog i strony w mediach społecznościowych pomogły mi zdobyć wiele zleceń i gdy wszystko zaczęło nabierać kształtu, pojawił się COVID-19. Turystyka bardzo ucierpiała. Latem miałam kilka grup indywidualnych. Ten sezon też nie zapowiada się dobrze, ale miejmy nadzieję, że wkrótce będzie lepiej.

***

Od 14 maja do Grecji będą mogli przyjeżdżać zagraniczni turyści. Podróżujący będą jednak musieli spełnić określone warunki. Do Grecji będą mogły wjechać osoby, które są zaszczepione na COVID-19, okazały negatywny wynik testu PCR na obecność koronawirusa albo zaświadczenie o tym, że przeszli chorobę i posiadają przeciwciała. Turyści muszą też mieć na względzie fakt, że mogą być wyrywkowo badani w trakcie swojego pobytu.