Jerozolima. Zagadki miasta, w którym spotykają się trzy religie
Jedno z najstarszych miast na świecie przez stulecia fascynuje świat. Dlaczego? To święte miejsce ma niezwykłe znaczenie dla żydów, muzułmanów i chrześcijan. Pewnie dlatego nieustannie jest przedmiotem przewlekłych konfliktów.
Dzieje miasta sięgają aż IV w. p.n.e. Miejsce to doświadczyło do dziś wielu porażek, ale również osiągnęło wielkich zwycięstw. Na przestrzeni tysięcy lat Jerozolima wywarła wpływ na trzy główne religie, dla których stała się świętym miejscem. Na powierzchni całkowitej niespełna kilometra kwadratowego Starego Miasta znajdują się te najbardziej znane zabytki – Wzgórze Świątynne, Ściana Płaczu, Bazylika Grobu Świętego, Kopuła na Skale czy Meczet Al-Aksa.
Wzgórze Świątynne
Wzgórze Świątynne to inaczej góra Moria, położona na wysokości 743 m n.p.m. To jedno z najświętszych miejsc dla judaizmu. Według sunnickich muzułmanów jest trzecim najświętszym miejscem islamu. Znaczenie religijne ma również dla niektórych kręgów chrześcijańskich, zwłaszcza dla tych protestanckich.
Na wzgórzu znajdowała się świątynia, którą w roku 996 p.n.e. wybudował mityczny król Salomon. To w niej miała być ułożona Arka Przymierza – skrzynia z najcenniejszymi żydowskimi przedmiotami religijnymi: tablicami ze spisanym Dekalogiem, laską Aarona oraz manną, którą Mojżesz spożywał w czasie wędrówki przez pustynię.
Getty Images Kopuła na Skale
Kopuła na Skale znajduje się w centrum Wzgórza Świątynnego. Została zbudowana w latach 687-691. Muzułmanie nazywają ją Szlachetnym Sanktuarium. Wierni są przekonani, że skała w środku Kopuły to ta sama skała, po której Mahomet wyruszał w tzw. podróż nocną w 621 roku w towarzystwie Archanioła Gabriela. W judaizmie zaś z miejscem tym związana jest historia Abrahama, który został wystawiony na próbę, kiedy to miał ofiarować swego syna Izaaka, aby pokazać swoje oddanie Bogu.
Ciekawostka: Kopuła ma kształt bizantyńskiego ośmiokąta, przeznaczona jest do przechowywania i czczenia świętych relikwii. Kopuła była pierwotnie pozłacana, a fasada wykonana z porcelany. W 1988 r. złota kopuła została odnowiona dzięki darowiźnie jordańskiego króla Husajna.
Getty Images Ściana Płaczu
Jest jednym z najsłynniejszych zabytków Jerozolimy. Ściana jest pozostałością zachodniego muru Drugiej Świątyni Jerozolimskiej, który otaczał Wzgórze Świątynne. Jej wysokość wynosi 19 m, zaś długość 57 m. Obecnie jest to jedno z najświętszych miejsc dla Żydów, do którego przybywają pielgrzymi z całego świata, by modlić się pod nią. Wierni często wkładają między kamienie ściany karteczki ze swoimi intencjami.
Pierwsza wzmianka o modlitwach żałobnych Żydów pochodzi z 333 r. Bardzo często odbywa się w tym miejscu obrzęd bar micwa, w którego trakcie żydowski chłopiec staje się dojrzałym – w sensie religijnym – mężczyzną. W tradycji muzułmańskiej Ściana Płaczu jest utożsamiana z miejscem nazywanym "Al-Burak", w którym prorok Mahomet przywiązał swoje niezwykłe zwierzę, a następnie wstąpił do nieba z miejsca, w którym dziś stoi meczet Al-Aksa.
Ciekawostka: Ściana podzielona jest na sekcję męską i żeńską, przy czym dla mężczyzn udostępniona jest część muru także w wewnętrznych przestrzeniach domów.
Getty Images Podziemne tunele
Podziemna sieć jerozolimskich korytarzy osnuta jest licznymi mitami i legendami. Archeologowie prowadzili wykopaliska w pobliżu Wzgórza Świątynnego, kiedy to odkryli jaskinię pełną pyłu i kamieni, której wiek szacuje się na 3000 lat. Po ich usunięciu znaleźli system sztucznie stworzonych tuneli. Dowodem są widoczne do dziś ślady po użyciu narzędzi w skale, a także małe wnęki, które służyły do umieszczenia świeczek i lamp. Jaskinie zapewniały mieszkańcom schronienie przed rzymskimi żołnierzami, którzy oblegali miasto ok. 70 r.
Ciekawostka: Z badań wynika, że jaskinie były połączone z kanałami wodnymi, które prowadziły ze starego zbiornika wodnego. Badacze również odkryli, że niektóre części służyły jako podziemne drogi.
Getty Images Jerozolimski skarb
Kiedy cesarz Wespazjan spustoszył w 70 r. okazałą Świątynię Salomona, posiadł takie bogactwo, że Rzymianie mogli z niego sfinansować budowę Koloseum. Łup w postaci najcenniejszych przedmiotów miał w ten sposób symbolizować rzymskie zwycięstwo. Chodziło przede wszystkim o złoty siedmioramienny świecznik zwany menorą, srebrne rurki i złoty, bogato zdobiony stół ofiarny, który jest dla Żydów świętością. Żydzi po dziś dzień wierzą, że skarb znajduje się w watykańskich sklepieniach.
Ciekawostka: Grupa archeologów znalazła na miejscu kolekcję bardzo cennych przedmiotów ze złota, srebra i brązu. W skład znaleziska wchodziła także kolekcja 120 monet. Nie chodziło jednak o skarb ze Świątyni Salomona. Monety pochodzą z powstania Szymona Bar-Kochby przeciwko rzymskiemu zwierzchnictwu (132–135 n.e.).
Getty Images Bazylika Grobu Świętego
Ten chrześcijański kościół znajduje się wewnątrz murów Starego Miasta w miejscu, które większość chrześcijan czci jako Golgotę. To tam, zgodnie z Nowym Testamentem, został ukrzyżowany Jezus Chrystus. Bazylika została zbudowana w IV w. na zlecenie rzymskiego cesarza Konstantyna I. Od XII w. świątynia służy jako ochrona Grobu Świętego.
Na Wielkanoc zbierają się tutaj tłumy wiernych, którzy towarzyszą cudowi trwającemu 2000 lat. Obecny ksiądz zamyka się w małej kaplicy i wraca z cudownym ogniem, który nie płonie, ale wydaje zachwycające przebłyski. Cud się dokonał nawet po przygotowanym spisku, kiedy to księdzu podłożono miedziany drut zamiast knota. Pomimo tego świeca błyskała.
Ciekawostka: W 2003 r. obrzęd był po raz pierwszy transmitowany na żywo przez rosyjską stację NTV. W tym momencie kamery telewizyjne same się wyłączały, w innych z kolei dochodziło do awarii koloru obrazu.
Getty Images Miejsce urodzenia Piotra Apostoła
W pobliżu Jeziora Galilejskiego w północnym Izraelu archeologowie znaleźli pozostałości starorzymskiego miasta Julias. Miało ono powstać na fundamentach rybackiej wsi Betsaida, którą miał odwiedzić Jezus i dokonać tu kilku cudów. Ze wsi pochodzili apostołowie Andrzej, Piotr i Filip. O miejscu tym wspomina również Jan Apostoł w swojej ewangelii jako o miejscu, gdzie narodził się Święty Piotr, pierwszy następca Jezusa Chrystusa oraz pierwszy biskup rzymski.
Getty Images Ciekawostka: Piotr po ukrzyżowaniu Chrystusa otrzymał moc uzdrawiania chorych i podjął się prowadzenia niewielkiej grupy wiernych
Poszczególne państwa wprowadzają własne zasady, na mocy których turyści mogą wjechać na ich terytorium. Przed wjazdem na terytorium większości państw należy wypełnić formularz zawierający dane osobowe, a także m.in. miejsce pobytu w danym kraju i informacje dotyczące innych miejsc podróży. Część z państw, w tym m.in. Grecja, wprowadza również losowe testy na obecność koronawirusa przeprowadzane na lotnisku.
MSZ zaleca przed zaplanowaniem pobytu za granicą również sprawdzanie aktualnych informacji o panujących w danym kraju obostrzeniach.