Kresy Wschodnie - te miasta Polska straciła po wojnie
Gdy cały świat cieszył się z zakończenia II wojny światowej, Polacy musieli pogodzić się z utratą 175 tys. km kw. ziem, czyli ok. połowy przedwojennego terytorium. Na skutek ustaleń jałtańskich granice naszego kraju zostały przesunięte na zachód, a do ZSRR wcielono 48 proc. terenów II RP - Kresy Wschodnie. W zamian, kosztem Niemiec, włączono do Polski prawie 100 tys. km kw. Ziem Odzyskanych. Sprawdź, jak obecnie wyglądają największe miasta, które do 1945 r. były częścią naszego kraju.
Dawne polskie miasta - Wilno, Litwa
Gdy cały świat cieszył się z zakończenia II wojny światowej, Polacy musieli pogodzić się z utratą 175 tys. km kw. ziem, czyli ok. połowy przedwojennego terytorium. Na skutek ustaleń jałtańskich granice naszego kraju zostały przesunięte na zachód, a do ZSRR wcielono 48 proc. terenów II RP - Kresy Wschodnie. W zamian, kosztem Niemiec, włączono do Polski prawie 100 tys. km kw. Ziem Odzyskanych. Sprawdź, jak obecnie wyglądają największe miasta, które do 1945 r. były częścią naszego kraju.
Wilno przez wieki wielokrotnie znajdowało się na ziemiach Rzeczypospolitej i do dzisiaj pozostało tam serce wielu Polaków. Współcześnie miasto jest stolicą Litwy - mieszczą się tu siedziby centralnych władz państwowych, a także najważniejsze instytucje publiczne. To jedno z najpiękniejszych i najbardziej wartych poznania miejsc w tej części Europy. Można tu znaleźć wyjątkowe zabytki, reprezentujące wszystkie historyczne style architektoniczne. W 1994 r. Starówka Wileńska została wpisana na listę UNESCO. Najważniejszym dla Polaków miejscem jest kaplica z Obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej. Miasto posiada doskonale rozwiniętą infrastrukturę usługowo-rozrywkową, dużo różnorodnych miejsc noclegowych, gastronomicznych i rozrywkowych.
wg/udm/if
Dawne polskie miasta - Grodno, Białoruś
Grodno to miasto obwodowe na Białorusi, położone nad Niemnem. Polacy stanowią ok. 25 proc. jego populacji. Gród powstał pod koniec X w., w XII w. stanowił kulturowe, handlowe i przemysłowe centrum Czarnej Rusi. Za panowania Jagiellonów Grodno stało się jednym z miast rezydencjalnych. Tu zmarł św. Kazimierz, patron Polski i Litwy oraz król Stefan Batory. Od 1569 miasto współtworzyło, wraz z resztą Wielkiego Księstwa Litewskiego, Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Współczesne Grodno architekturą przywodzi na myśl polskie miasta na wschodzie kraju. Pomimo komunistycznego charakteru, jest zadbane, a wiele ulic, placów i budynków zostało odnowionych w ostatnich latach.
Dawne polskie miasta - Lwów, Ukraina
Lwów to siódme największe miasto Ukrainy. Do 1945 roku było jednym z najważniejszych miast II Rzeczypospolitej. Leży na styku Roztocza, Niziny Nadbużańskiej i Wyżyny Podolskiej, pośród wysokich wzgórz, na które wspina się wąskimi uliczkami. Wśród niespełna 800 tys. mieszkańców znajduje się 20-30 tys. Polaków. Nieprzypadkowo miasto porównuje się z Krakowem. Przyciąga bowiem nie tylko uroczą starówką, niezliczonymi zabytkami i pięknym położeniem, ale też intensywnym życiem nocnym. Knajpki, restauracje, puby konkurują o wolny czas lwowian i turystów z teatrami, muzeami i salami koncertowymi. Historyczne centrum Lwowa od 1998 roku jest wpisane na listę UNESCO.
Dawne polskie miasta - Łuck, Ukraina
Łuck jest jednym z najstarszych miast na Wołyniu. Pierwsze wzmianki o tym miejscu pochodzą z początku X w. Leży nad rzekami Styr i Głuszec, w zachodniej części Ukrainy. W 1795 r. przyłączony został do Rosji. Do Polski wrócił po odzyskaniu niepodległości w 1919 r. W 1930 r. liczba mieszkańców wynosiła 30 tys., w tym 72 proc. stanowili Żydzi, a 20 proc. Polacy, a obecnie Łuck zamieszkuje ponad 200 tys. osób. Miasto ponownie zostało utracone po II wojnie światowej. Na jego terenie ścierały się różne kultury, a ich obecność odzwierciedla bogata architektura starówki. Do najcenniejszych zabytków miasta należą liczne klasztory, Cerkiew Pokrowska i zamek z XIV w. oraz katedra i renesansowa synagoga z XVII w.
Dawne polskie miasta - Stanisławów (ob.Iwano-Frankowsk), Ukraina
Leżący na Pokuciu Stanisławów był dawną rezydencją magnaterii polskiej, a w okresie międzywojennym stolicą województwa. Po wojnie wszedł w skład Ukraińskiej SRR, a w 1962 roku, podczas świętowania 300-lecia miasta, zmieniono jego nazwę ze Stanisławów na Iwano-Frankowsk - na cześć ukraińskiego pisarza i poety Iwana Franki. Przed wybuchem II wojny światowej był 60-tysięcznym miastem, w którym ponad połowę mieszkańców stanowili Żydzi, jedną trzecią Polacy, a pozostałą część ludności Ukraińcy oraz społeczność ormiańska. W mieście działały świątynie wszystkich wyznań - synagogi, kościoły katolickie, cerkwie greckokatolickie oraz obrządku ormiańskiego. Obecnie w mieście, które pełni funkcję stolicy obwodu, mieszka ponad 220 tys. osób. Polacy stanowią wśród nich niewielką grupę - ostatni spis powszechny z 2001 r. mówi o kilkuset osobach. Ślady polskości widoczne są w zabytkach - kolegiacie mieszczącej galerię obrazów, dawnych kościołach katolickich, użytkowanych dziś przez wspólnoty
greckokatolickie, kolegium oraz pałacu Potockich.
Dawne polskie miasta - Brześć nad Bugiem, Białoruś
Brześć to liczące 331 tys. mieszkańców miasto na Białorusi, u ujścia Muchawca do Bugu. Był miastem królewskim Wielkiego Księstwa Litewskiego i I Rzeczypospolitej, a w latach 20. XX w. stolicą województwa poleskiego. Po II wojnie światowej Brześć wszedł w skład Białoruskiej SRR i stał się centrum administracyjnym obwodu brzeskiego. Do największych atrakcji miasta należą Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 1856 r., twierdza postawiona na miejscu zburzonego przez Rosjan w latach 30. XX w. Zamku Brzeskiego, cmentarze Armii Bułak-Bałachowicza i Tryszyński, zabudowa w _ stylu zakopiańskim _ czy Wielka Synagoga. W mieście można również znaleźć modernistyczne budowle z okresu II Rzeczypospolitej.
Dawne polskie miasta - Tarnopol, Ukraina
Tarnopol jest dawnym polskim miastem, dziś leżącym na terenie Ukrainy. Liczy ok. 240 tys. mieszkańców. Jest ważnym ośrodkiem przemysłowym i komunikacyjnym, a także centrum naukowym i kulturalnym, z uniwersytetem i politechniką. 1,5 tys. mieszkańców miasta uważa się za Polaków. Tarnopol ma trwałe, choć dziś zapomniane miejsce w kulturze naszego kraju. W mieście budowano liczne świątynie, które nie przetrwały do naszych czasów, jak choćby strzelisty, neogotycki kościół zbudowany w 1904 r., w którym po wojnie zrobiono stołówkę robotniczą, a w 1952 r. wysadzono w powietrze. Zniszczono też XVII-wieczną synagogę, jedną z najokazalszych na Podolu.
Dawne polskie miasta - Równe, Ukraina
Równe to 250-tysięczne miasto, stolica obwodu i ważny regionalny ośrodek oświatowy i kulturalny. Pierwsze wzmianki o tym miejscu pochodzą z 1283 r. W Równem znajdują się dwie wyższe uczelnie, dwa teatry, muzeum historyczno-krajoznawcze, drewniana cerkiew z XVIII w. Około 80 km na północ od miasta znajduje się Rówieńska Elektrownia Atomowa. W roku 1945 r. miasto, podobnie jak cały obszar Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej, zostało odłączone od Polski i włączone do Ukraińskiej SRR.
wg/udm
