Miejsce, w którym czas się zatrzymał
Rumunia to kraj fascynujący i ogromnie różnorodny - krajobrazy zmieniają się od piaszczystych plaż Morza Czarnego, przez bogactwo przyrodnicze delty Dunaju, lasy Siedmiogrodu po wysokie szczyty Karpat Południowych. Bogata i dramatyczna historia odpowiada za to, że mieszają się tu wpływy wielu kultur - słowiańskiej, niemieckiej, łacińskiej, węgierskiej, tureckiej czy romskiej. Tereny górskie rumuńskiej części Mołdawii zamieszkiwane są przez Czangów - grupę etniczną, która posługuje się starym dialektem madziarskim. Tutejsze wioski wyglądają jak żywy skansen - cywilizacja wciąż tu nie dotarła, a mieszkańcy kultywują prastare tradycje. Poznajcie ich bliżej!
Tak żyją Czangowie!
Rumunia to kraj fascynujący i ogromnie różnorodny - krajobrazy zmieniają się od piaszczystych plaż Morza Czarnego, przez bogactwo przyrodnicze delty Dunaju, lasy Siedmiogrodu po wysokie szczyty Karpat Południowych. Bogata i dramatyczna historia odpowiada za to, że mieszają się tu wpływy wielu kultur - słowiańskiej, niemieckiej, łacińskiej, węgierskiej, tureckiej czy romskiej. Tereny górskie rumuńskiej części Mołdawii zamieszkiwane są przez Czangów - grupę etniczną, która posługuje się starym dialektem madziarskim. Tutejsze wioski wyglądają jak żywy skansen – cywilizacja wciąż tu nie dotarła, a mieszkańcy kultywują prastare tradycje. Poznajcie ich bliżej!
if/pw
Tak żyją Czangowie!
Najwięcej wiosek zamieszkiwanych przez Czangów znajduje się okręgu Bacău, w północno-wschodniej Rumunii. Według etymologów określenie Csango oznacza _ wędrowny, włóczący się _. Trafnie określa lud, który od wieku żyje z dala od ojczystej ziemi, a mimo to zdołał zachować do dziś kulturę i zwyczaje.
Tak żyją Czangowie!
Czangowie posługują się madziarskim dialektem, którego pochodzenie datuje się na XVIII wiek! Zachowało się nie tylko stare słownictwo, ale także składnia, którą utrwalają wyłącznie na podstawie przekazów ustnych, pieśni i modlitw - nie ma szkół, w których Csango mogliby uczyć się pisać.
Tak żyją Czangowie!
Poza nietypowym językiem, wyróżnia ich wiara – w Rumunii religią dominującą jest prawosławie, tymczasem Czangowie są katolikami. Na niedzielnej mszy ubrani są w tradycyjne stroje, przy czym mężczyźni i kobiety stoją w osobnych częściach kościoła.
Tak żyją Czangowie!
Religijność widoczna jest także w domach – święte obrazki zdobią ściany, a często można zobaczyć także całe ołtarzyki. Pogrzeby są bardzo uroczyście celebrowane – zmarłego chowa się w najlepszym stroju, wraz z przedmiotami codziennego użytku.
Na zdjęciu: kondukt pogrzebowy z otwartą trumną w miejscowości Luizi-Calugara.
Tak żyją Czangowie!
Jak lud o węgierskim pochodzeniu znalazł się w Rumunii? Najczęściej przyjmuje się, że Czangowie przybyli na teren dzisiejszej Mołdawii ok. XIII wieku, w celu kontrolowania wschodniej granicy Królestwa Węgier.
Tak żyją Czangowie!
Ich pochodzenie nie jest jednak całkowicie jasne. Inna hipoteza mówi, że najprawdopodobniej są ludnością mieszaną - tereny te zamieszkiwali przed wiekami Hunowie, Awarowie, Kipczacy, Pieczyngowie, Wołosi czy ludy ugrofińskie, którzy z w pewnym momencie przejęli madziarski język.
Tak żyją Czangowie!
Czangowie mają w dużej mierze węgierską świadomość narodową, choć de facto XVIII-wieczny dialekt, którym się posługują nie ma wiele wspólnego z językiem węgierskim. Co więcej, korzystając z pomocy finansowej rządu Węgier, który wspiera edukację młodzieży z grupy Csango, paradoksalnie szkodzą własnej kulturze. Zarówno język, jak i zwyczaje *Czangów *różnią się w dużym stopniu od węgierskich.
if/pw
