Muzea w Berlinie. Gdzie warto się wybrać?

Ważna informacja. W ostatnią sobotę lipca i sierpnia prawie wszystkie muzea czynne są przez całą noc i proponują w tym czasie ciekawe prezentacje, np. widowiska światło-dźwięk lub per-formance artystyczne. W żadnym wypadku nie wolno tego przeoczyć! To typowo berlińska atrakcja, którą nazwano \"Lange Nacht der Museen\"; jeden bilet upoważnia wtedy do wstępu do wszystkich biorących udział w akcji muzeów, a jednocześnie możemy z niego korzystać w środkach komunikacji miejskiej.

Charlottenburg

SCHLOSS CHARLOTTENBURG (pałac Charlottenburg).
Spandauer Damm 20-24 - 14059 Berlin
tel. 030 32091440
www:www.spsg.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U7, stacja Richard-Wagner-Platz; U2, stacja Sophie-Charlotte-Platz), szybką koleją miejską S-Bahn (S41, S42, S45, S46, S47, stacja Westend), autobusem (linie 145, 309, przystanek Schloss Charlotten burg; linia 109, przystanek Luisenplatz/Schloss Charlottenburg; linia pospieszna X9, przystanek U Richard-Wagner-Platz). Stary pałac czynny codziennie z wyjątkiem poniedziałków w godz. 9.00-17.00. Nowe skrzydło czynne codziennie z wyjątkiem poniedziałków od kwietnia do października w godz. 10.00-17.00, od listopada do marca w godz. 10.00-17.00.
Wstęp do wszystkich obiektów: 8 €, ulgowy 5 €.

Fryderyk III, książę brandenburski (późniejszy król Prus Fryderyk I Hohenzollern), wzniósł tu w 1695 r. skromną rezydencję letnią dla królowej Sophie-Charlotte. Wciąż rozbudowywana, stała się w końcu prawdziwym pałacem. Jeżeli nie możemy poświęcić na jej zwiedzanie całego dnia, lepiej skoncentrować się na jednej czy dwóch wybranych częściach. W części centralnej, która jest również najstarsza, mieszczą się apartamenty pierwszych mieszkańców pałacu, czyli Sophie-Charlotte i jej męża. Zwiedza nie tylko z komentarzem z języku niemieckim. Inną atrakcją pałacu jest zachodnie skrzydło: dawna kwatera główna Fryderyka Wielkiego, gdzie można podziwiać jego kolekcję malarstwa z XVIII w. Na parterze tej części znajduje się też inna kolekcja, poświęcona romantykom nie mieckim, takim jak Caspar David Friedrich i wszechobecny Schinkel. Imieniem tego ostatnie go nazwano także pawilon, którego był pomysłodawcą, czyli letnią rezydencję zbudowaną w 1825 r. (Pawilon Schinkla). Znajdziemy tam pełen przegląd możliwości słynnego
i niestru dzonego twórcy: rzeźbę, malarstwo, porcelanę i grafikę. Inny pawilon, Belweder, to herba ciarnia zbudowana w 1788 r. przez Langhansa, architekta i twórcę Bramy Brandenburskiej, prezentuje na trzech piętrach wspaniałą kolekcję porcelany z XVIII i XIX w. (m.in. słynna por celana KPM). Mauzoleum pałacu mieści sarkofagi królowej Luizy, Fryderyka Wilhelma III, Wil helma I i cesarzowej Augusty.

*MUSEUM FÜR VOR- UND FRÜHGESCHICHTE (Muzeum Prehistorii i Historii Starożyt nej i Średniowiecznej). *
Spandauer Damm 22 - 14059 Berlin
tel. 030 32674840 (kasamu- zeum)
e-mail: mvf@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Ber lin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U7, stacja Richard-Wagner-Platz; U2, stacja Sophie-Charlotte-Platz), szybką koleją miejską S-Bahn (S41, S42, S45, S46, S47, stacja Westend), autobusem (linie 145, 309, przystanek Klausenerplatz lub Schloss Charlottenburg; linia 109, przystanek Luisenplatz/Schloss Charlottenburg; linia pospieszna X9, przystanek U Richard-Wagner-Platz). Czynne od wtorku do piątku w godz. 9.00-17.00, w soboty i niedzie le w godz. 10.00-17.00.
Wstęp: bilet normalny: 3 €, ulgowy 1,50 € dla studentów; w czwartki wstęp wolny w godz. 18.00-21.00.

Museum für Vor- und Frühgeschichte znajduje się w zachodnim skrzydle pałacu Charlottenburg i jest dokumentacją miliona lat historii ewolucji człowieka. Sześć ekspozycji prezentuje wykopaliska pochodzące głównie z Europy i Bliskiego Wschodu. Zwiedzanie rozpoczynamy od wystawy dotyczącej ewolucji człowieka i jego narzędzi, która bierze pod uwagę także elementy ekspresji artystycznej sprzed 40 000 lat p.n.e. Następnie przechodzimy do ewolucji technik uprawy ziemi i początków miast Orientu oraz powstania osad rolniczych w Europie. Sala epoki brązu mieści wystawy poświęcone historii metalurgii, handlu i transportu oraz imponującą kolekcję przedmiotów z II w. p.n.e., pochodzących z Kauka zu. Później przechodzimy kolejno przez następne epoki: epokę żelaza w Europie (700 lat p.n.e.) z cudownymi rzymskimi wyrobami szklanymi, potem wczesne średniowiecze i wpływy Me-rowingów i Karolingów plus słowiańskie wykopaliska z terenów dawnych Prus, a na końcu okres XII-XIII w. (dojrzałe średniowiecze). Muzeum ma wspaniałe
zbiory i dysponuje licznymi środkami dydaktycznymi.

ÄGYPTISCHES MUSEUM UND PAPYRUSSAMMLUNG (Muzeum Egipskie i Zbiory Papi rusów).
Schlosstraße 70 - 14059 Berlin
UWAGA: od sierpnia 2005 r. ekspozycje muzeum zostały przeniesione do sal wystawowych na I piętrze Altes Museum (Museumsinsel, Bodestraße 1-3, wejście od strony Lustgarten) i mają tam pozostać do 2009 r., kiedy to zaj mą miejsce w swej dawnej siedzibie w Neues Museum. Z tego powodu opis tego obiektu został umieszczony w dzielnicy Mitte. Informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de.

BRÖHAN-MUSEUM (Muzeum Art Déco i Funkcjonalizmu).
Schloßstraße 1a - 14059 Berlin
tel. 030 32690600
e-mail: info@broehan-museum.de
www:www.broehan-museum.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U7, stacja Richard-Wagner-Platz; U2, stacja Sophie-Charlotte-Platz), szybką koleją miejską S-Bahn (S41, S42, S45, S46, S47, stacja Westend), autobusem (linie 145, 309, przystanek Schloss Charlottenburg; linia 109, przystanek Luisenplatz/Schloss Char-lottenburg; linia pospieszna X9, przystanek U Richard-Wagner-Platz). Czynne od wtorku do niedzieli w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 5 €, ulgowy 4 €.

To małe, prywatne muzeum, jest doskonałym uzupełnieniem spotkania z kulturą w Charlottenburgu. Od 1960 r. biznesmen Bröhan gromadzi tu i wystawia na trzech piętrach dzieła art nouveau i art déco, co daje dość dobry przegląd tych dwóch stylów z początku ostatniego wieku. Można tam podziwiać porcelanę, rzeźby, brązy i tkaniny z lat 1890-1939, oraz pochodzące również z tego okresu malarstwo Hansa Baluschka, przedstawiające sceny z życia towarzyskiego, i portrety kobiece Willy\'ego Jaeckela. Od pewnego czasu muzeum rozszerzyło ofertę i organizuje również wystawy czasowe.

MUSEUM BERGGRUEN (Muzeum Sztuki Współczesnej).
Schloßstraße 1 - 14059 Berlin
tel. 030 3269580
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U7, stacja Richard-Wagner-Platz; U2, stacja Sophie-Charlotte--Platz), szybką koleją miejską S-Bahn (S41, S42, S45, S46, S47, stacja Westend), autobusem (linie 145, 309, przystanek Schloss Charlottenburg; linia 109, przystanek Luisenplatz/Schloss Charlottenburg; linia pospieszna X9, przystanek U Richard-Wagner-Platz). Czynne od wtorku do niedzieli w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 6 €, ulgowy 3 €.

Heinz Berggruen, jeden z najbardziej genialnych w naszych czasach kolekcjonerów i handlarzy dziełami sztuki, urodził się w Berlinie w 1914 r., a w 1936 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Po otwarciu po wojnie galerii sztuki w Paryżu poświęcił się całkowicie swoim kolekcjom, które nieustannie wzbogacał i w 1996 r. postanowił osiąść w Berlinie, aby tu otworzyć galerię. W ten sposób miastu, które opuścił z konieczności, ofiarował dzieło życia: swoje zbiory. Ta prywatna kolekcja jest jedną z najbardziej konsekwentnie prowadzonych na świecie: wybór artystów współczesnych sięga od Picassa do Laurensa, poprzez Braque\'a, Klee i Giacomettiego.

Pod tytułem \"Picasso i jego czasy\" (\"Picasso und seine Zeit\") prezentowana jest kolekcja malarstwa i rzeźby obejmująca 70 dzieł malarza (w tym niektóre ze słynnych okresów błękitnego i różowego), ale także liczne dzieła Paula Klee, którego rozwój artystyczny w latach 1917-1940 ilustrują przede wszystkich prace małego formatu. Obok Picassa i Klee wystawy dopełniają płótna Cezanne\'a, van Gogha, ale również sztuka afrykańska, co daje niezwykle zróżnicowany, a zarazem na wskroś reprezentatywny obraz ewolucji artystów ściśle związanych ze swoją epoką. A ponieważ kolekcjoner jest osobą niezwykle pracowitą, zbiory nie przestają się powiększać i od 1996 r. wystawa wzbogaciła się o ok. dwudziestu dzieł, m.in. \"Akt leżący\" Picassa i trzy obrazy Matisse\'a.

*KÄTHE-KOLLWITZ-MUSEUM (Muzeum Sztuki Współczesnej). *
Fasanenstraße 24 - 10719 Berlin
tel. 030 8825210
e-mail:info@kaethe-kollwitz.de
www:www.kaethe-kollwitz.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U1, stacja Uhlandstraße; U9, stacja Kurfürstendamm), szybką koleją miejską S-Bahn (S5, S7, S75, S9, stacja Savignyplatz), autobusem (linie 109, 110, M9, M29 lub linia pospieszna X10, przystanek Uhlandstraße; linie 204, M46, przystanek U Kurfürstendamm; linia 249, przystanek Lietzenburger Straße/ Uhlandstraße). Czynne codziennie oprócz wtorków w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 5 €, ulgowy 2,50 €.

Muzeum Käthe Kollwitz mieści się na jednej z najbardziej eleganckich ulic miasta, dwa kroki od domu aukcyjnego Griesbach i Literaturhaus. Artystka, znana z rzeźb i grawiur mających wyrażać protest przeciwko nędz nym warunkom życia robotników i skutkom I wojny światowej, działała aktywnie od 1888 do 1945 r., kiedy zmarła. Poświęcone jej muzeum mieści ok. 200 rycin, 70 rysunków i plakatów oraz 15 rzeźb w brązie - świadectwo działalności artystycznej kobiety, która wywarła wielki wpływ na swoją epokę. Plakaty antywojenne, ryciny z cyklu wojennego, litografie dotykają ce wątku śmierci - tym wszystkim Käthe Kollwitz starała się przez całe życie zwrócić uwagę na los robotników początku XX w. i pozostawiła po sobie niezwykle żywe świadectwo dwóch wojen światowych.

*THE STORY OF BERLIN (Muzeum Historii Berlina Przekazanej w Niekonwencjonalny Sposób). *
Kurfürstendamm 207/208 - 10719 Berlin
tel. 030 88720100
e-mail: .info@story-of-berlin.de
www: www.story-of-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U1, U9, stacja Kurfürsten damm lub Uhlandstraße), autobusem (linie 109, 110, 204, 249, M29, M46 lub linia pospieszna X10, przystanek U Kurfürstendamm) oraz wszystkie środki komunikacji miejskiej zmierzające do dworca S+U Zoologischer Garten. Czynne od poniedziałku do piątku w godz. 10.00--20.00 (wejście do 18.00).
Wstęp: bilety normalne 9,80 €, ulgowy 8,00 €, dzieci 3,50 €.

Historia Berlina przeżywana na nowo. Ekspozycje zajmują powierzchnię 7000 m2, podzielonych na 20 sal tematycznych. Całość wywiera ogromne wrażenie. The Story of Berlin proponuje nam prawdziwą wirtualną podróż w czasie i przestrzeni, a rezultat jest oszałamiający: od założenia miasta po III Rzeszę, kluczowe momenty jak palenie książek odtworzone są przy pomocy różnych mediów; towarzyszymy biegowi historii nieomal jako naoczni świadkowie. Jednak the Story of Berlin nie zatrzymuje się na przeszłości - kończy się wizją przyszłości, którą odkrywamy sami.

GEORG-KOLBE-MUSEUM (Muzeum Sztuki Współczesnej).
Sensburger Allee 25 - 14055 Berlin
tel. 030 3042144
e-mail: info@georg-kolbe-museum.de
www:www.georg-kolbe-museum.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U1, U2, stacja Neu-Westend), szybką koleją miej ską S-Bahn (S5, S9, S75, stacja Heerstraße), autobusem (linia 149 lub linia pospieszna X34, przystanek S Heerstraße; linia 104, przystanek U Neu-Westend). Czynne od wtorku do niedzieli w godz. 10.00-17.00.
Wstęp: bilet normalny 4 €, ulgowy 2,50 €.

Przez całe życie Georg Kolbe, berliński rzeźbiarz naturalista, uważany w latach 20. za najlepszego niemieckiego rzeźbiarza, pracował w atelier, które jest dzisiaj muzeum i miejscem ekspozycji jego dzieł. Prezentowane są tam pełne wdzięku prace młodzieńcze, ale także te powstałe w czasach faszyzmu - zde cydowanie bardziej surowe i mroczne, oddające atmosferę rzeczywistości ogarniętej ponurą ideologią epoki.

Kulturforum w Tiergarten

GEMÄLDEGALERIE (Galeria Malarstwa).
Matthäikirchplatz 4/6 - 10785 Berlin
e-mail:gg@smb.spk-berlin.de
informacja Kulturforum tel. 030 2662951
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Potsdamer Platz), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, S26, stacja Potsdamer Platz), au tobusem (linie 200, M41, przystanek Philharmonie; linia 148, przystanek Kulturforum; linia M29, przystanek Potsdamer Brücke). Czynne: wtorek-środa w godz. 10.00-18.00, czwartek w godz. 10.00-22.00, piątek-niedziela w godz. 11.00-18.00, w poniedziałek nieczynne.
Wstęp:bilet normalny 8 €, ulgowy 4 €.

Zapoczątkowana w 1830 r. w Königliches Museum w Lustgar- ten (dziś znajduje się tam Altes Museum), kolekcja Gemäldegalerie opierała się zasadniczo na nabytkach książąt elektorów (Kurfürsten), a potem Fryderyka Wielkiego i powiększała się nie ustannie. W 1904 r. wzbogaciła się na tyle, że przeniesiono ją do większych pomieszczeń (Bo- demuseum). Jej rozwój powstrzymała dopiero II wojna światowa, która doprowadziła także do zniszczenia około 400 prac. Podział miasta przypieczętował również podział zbiorów: część znalazła się w Dahlem, część w Bodemuseum. Dzisiaj znowu jako całość i w całym swym bo gactwie prezentowana jest w Kulturforum. Obejmuje powstałe od XIII do XVIII w. dzieła mi strzów takich jak Bruegel, Dürer, Rafael, Rembrandt i Rubens, całość na ogromnej powierzch ni 7000 m2! Dwukilometrowy korytarz prowadzi zwiedzającego przez 53 sale i gabinety, które dają szeroki przegląd twórczości artystycznej różnych epok. Mocnymi punktami kolekcji są przede wszystkim malarstwo włoskie XIV-XVIII w. i malarstwo
holenderskie XV-XVI w., oczy wiście poczesne miejsce zajmują tu też dzieła mistrzów niemieckich. Dobra rada: nie nale ży pominąć przede wszystkim sali poświęconej Rembrandtowi, która mieści 17 jego prac, oraz sal z pracami mistrzów niemieckich, francuskich i angielskich XVIII w. W razie kłopotów z ich odnalezieniem, można skorzystać z komputerowego punktu informacyjnego (w kilku ję zykach), dzięki któremu trafimy do interesujących nas sal w muzeum.

KUPFERSTICHKABINETT (Kolekcja Miedziorytów).
Matthäikirchplatz 8 - 10785 Berlin
informacja Kulturforum tel. 030 2662951
e-mail:kk@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Potsdamer Platz), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, S26, stacja Potsdamer Platz), autobusem (linie 200, M41, przystanek Philharmonie; linia 148, przystanek Kulturforum; linia M29, przystanek Potsdamer Brücke). Czynne od wtorku do piątku w godz. 10.00-18.00, w sobo- ty i niedziele w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 8 €, ulgowy 4 €. Czytelnia otwarta jest od wtorku do piątku w godz. 9.00-16.00. Cena biletu zależnie od ekspozycji.

Kupferstichkabinett posiada jedną z najstarszych kolekcji sztuki niemieckiej. Otwarty w 1831 r. przez Fryderyka Wil helma II, mieścił początkowo 2500 akwarel i rysunków gromadzonych od 1652 r. przez jego po przedników, a w XIX w. wzbogacił się o dzieła mistrzów wszystkich epok. Powiedzieć, że zbiory są bogate, to zbyt mało, bowiem po zjednoczeniu Niemiec i dołączeniu prac z Nationalgale-rie oraz zebraniu dzieł rozproszonych pomiędzy Wschodem a Zachodem obecnie zbiory liczą w sumie 80 tys. rysunków i 520 tys. rycin, a wśród nich znajdują się liczne prace Pisanella, Picasssa i Beuysa. Całość podzielona jest na kilka sekcji, od ilustracji średniowiecznych ksiąg po sztuki graficzne XX w., poprzez ryciny niemieckie, włoskie, holenderskie i francuskie od XIV do XVIII w. Wszystkie prace są doskonałej jakości, a szkice Botticellego, Dürera i Grünewalda, żeby wymienić tych najsławniejszych, są licznie reprezentowane. W tej podróży w czasie piękną panoramę twórczości graficznej Europy prezentują dzieła Dürera i
Rembrandta, ale także, rzadziej, Picassa i Giacomettiego. Dochodzą do tego ryciny amerykańskie. Niestety, ponieważ ryciny i grafiki są bardzo delikatne i wrażliwe na światło, wystawia się je bardzo rzadko i tylko na krótko. Można je jednak oglądać przez cały rok w czytelni po uprzednim zamówieniu interesujących nas rycin.

KUNSTBIBLIOTHEK (Biblioteka Sztuki).
Matthäikirchplatz 6 - 10785 Berlin
informacja Kulturforum tel. 030 2662951
e-mail:auskunft.kb@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Potsdamer Platz), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, S26, stacja Potsdamer Platz), autobusem (linie 200, M41, przystanek Philharmonie; linia 148, przystanek Kulturforum; linia M29, przystanek Potsdamer Brücke). Czynne od wtorku do piątku w godz. 10.00-18.00, w soboty i niedziele w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 8 €, bilet ulgowy 4 €.

Kunst-bibliothek istnieje od 1867 r. i należy do bibliotek zawierających najbogatsze księgozbiory po święcone sztuce. Liczy około 350 tys. tomów dotyczących sztuk plastycznych, najstarsze z nich o sztuce starożytności, najnowsze - o sztuce współczesnej. Ponadto, stronę teoretycz ną uzupełnia ok. 1300 czasopism poświęconych sztuce międzynarodowej, ale także szkice i kolekcja fotografii. W czytelni goście mają do dyspozycji zbiory szkiców, plakatów, grafik, kostiumów, fotografii i książek. Biblioteka organizuje też ekspozycje czasowe.

Kreuzberg

KREUZBERG MUSEUM (Muzeum Kreuzberga).
Adalbertstraße 95a - 10999 Berlin
tel. 030 50585233
e-mail: info@kreuzbergmuseum.de
www:www.kreuzbergmuseum.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U1, U8, stacja Kottbusser Tor), autobusem (linia 140, przystanek U Kot- tbusser Tor; linia M29, przystanek Adalbertstraße/Oranienstraße). Czynne od środy do niedzie li w godz. 12.00-18.00, wstęp wolny.

Kreuzberg jest międzynarodową dzielnicą, tyglem kultur i stylów, który trudno zrozumieć bez zapoznania się z historią jego rozwoju. To właśnie pro ponuje Kreuzberg Museum für Stadtentwicklung und Sozialgeschichte (co oznacza: \"muzeum rozwoju miasta i historii społecznej\"), które otwiera publiczności swoje archiwa i radzi, jak się w nich nie pogubić. Ale oferuje także wystawy tematyczne, dotyczące historii rozwoju dzielni cy, z których szczególnie ciekawe są te poświęcone imigracji, industrializacji, a także ekspo zycja stała na temat druku i domów wydawniczych oraz edukacyjna część muzeum dla dzieci i młodzieży. Poza tym można tu znaleźć informacje o prowadzonym w Kreuzbergu programie przeciwko faszyzmowi i planowanej wystawie stałej na temat miasta i imigracji. Sam budynek muzeum również chlubi się ciekawą historią (była tu dawniej tkalnia), a jego otoczenie tętni życiem (jest tu kawiarnia, skwer i place zabaw). Krótko mówiąc, jest to dobry punkt wyjścia do zwiedzania Kreuzbergu.

JÜDISCHES MUSEUM (Muzeum Żydowskie).
Lindenstraße 9-14 - 10969 Berlin
tel. 030 25993300
e-mail info@jmberlin.de
www:www.juedisches-museum-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U6, stacja Kochstraße; U1, stacja Hallesches Tor), autobusem (linia 265, przystanek Jüdisches Museum; linia M29, przystanek Lindenstraße/Oranienstraße; linia 140, przystanek Prinzenstraße/Ritterstraße). Czynne w poniedziałek w godz. 10.00-22.00 (wejście do 21.00), od wtorku do niedzieli w godz. 10.00-20.00 (wejście do 19.00). Zwiedzanie z przewodnikiem co godzinę od poniedziałku w środy i piątki w godz. 11.00-16.00, w czwartki w godz. 11.00-19.00 i co pół godziny w soboty i niedziele w godz. 11.00-16.00.
Wstęp: 5 €, ulgowy 2,50 €, bilet rodzinny 10 €. Możliwość zwiedzania z polskim przewodnikiem.

Projekt Daniela Libeskinda, przedstawiciela architektury dekonstruktywnej, nosi nazwę \"Między wierszami\" i rzeczywiście niewiele jest budynków, które mówiłyby tak dużo jedynie swoją bryłą. Największą część muzeum stanowi bowiem obszar nie będący muzeum w ścisłym znaczeniu tego słowa, ponieważ są to zespoły instalacji lub linii architektonicznych o takiej sile wyrazu, że samo przebywanie wśród nich budzi w nas zimny dreszcz. Od 2001 r. na piętrze mieści się ciągle powiększająca swe zbiory ekspozycja poświęcona kulturze Żydów niemieckich od IX w. aż do dziś, ale największe wrażenie pozostawiają po sobie puste, pełne ekspresji przestrzenie, którym powierzono zadanie zachowania pamięci o nieobecnych. Cały budynek przypomina rozdartą eksplozją gwiazdę Dawida o ramionach skierowanych na zewnątrz, w stronę miejsc, gdzie mieszkali słynni Żydzi niemieccy, tacy jak Heinrich Heine, Arnold Schönberg i Walter Benjamin. W podziemiach zbudowano labirynt, który prowadzi z jednej strony do sali wystawowej, z drugiej do
pomnika ofiar Holokaustu, z jeszcze innej - do \"Ogrodu wygnania i emigracji\", który wypełnia 49 kolumn obrazujących zagubienie. Miejsce to poświęcone jest E.T.A. Hoffmanowi, romantykowi, pisarzowi, kompozytorowi i rysownikowi oraz prawnikowi.

W muzeum znajduje się także centrum edukacyjne noszące imię Waltera Benjamina, grupy mogą tu zgłębiać interesujące je tematy za pomocą materiałów źródłowych. Forma budowli zaskakuje liniami przekątnymi i równoległymi, a także kształtem okien, które zdają się symbolizować blizny historii, ale przede wszystkim prostymi korytarzami alej, niedostępnymi dla zwiedzających i możliwymi do oglądania tylko z zewnątrz - to symbole pustki, jaką pozostawiło po sobie zniszczenie kultury żydowskiej w Niemczech. W końcu zaczynamy zadawać sobie pytanie, czy nie lepiej byłoby pozostawić to miejsce pustym na zawsze - aby w ten sposób, bez słów, opowiadało grozę historii - zamiast zapełniać je konkretnymi opowieściami i słowami, które nigdy nie wyrażą w pełni tragicznych dziejów narodu żydowskiego w Niemczech.

*DEUTSCHES TECHNIKMUSEUM BERLIN (Niemieckie Muzeum Techniki). *
Trebbiner Straße 9- 12435 Berlin-Treptow
tel. 030 902540
e-mail: info@dtmb.de
www:www.dtmb.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U1, U1, stacja Gleisdreieck; U7, stacja Möckernbrücke), szybką koleją miej ską S-Bahn (S1, S2, S26, stacja Anhalter Bahnhof), autobusem (linie 123, M29, M41, przysta nek S Anhalter Bahnhof). Czynne od wtorku do piątku w godz. 9.00-17.30, w soboty, niedziele i dni wolne w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 4,50 €, ulgowy 2,50 €.

Jak wiele innych muzeów w Berlinie, Muzeum Techniki jest w trakcie renowacji i planuje otworzyć dla zwiedza jących powierzchnię ponad 50 tys. m2, poświęconą wybitnym wynalazkom ludzkości. Położone w miejscu historycznym, znajduje się na terenie Gleisdreieck, jednym ze strategicznych punktów boomu przemysłowo-kolejowego lat 20. w Berlinie. W tej chwili wystawianych jest około jednej czwartej całości kolekcji, wystarczy to jednak, aby poczuć się usatysfakcjonowanym wizytą. Będzie to podróż w czasy starych parowozów i pierwszych samolotów, stopniowo prowadząca ku coraz nowocześniejszym sprzętom kuchennym, komputerom, radiobudzikom, silnikom Diesla, itp.

Ponadto, każda z części ekspozycji proponuje nam możliwość aktywnego zwiedzania i zabawy, związanej z wystawianymi obiektami: wiele zabytkowych modeli działa ku radości zwiedzających, którzy mogą wszystkiego dotknąć, spróbować, coś samodzielnie wydrukować lub postawić pierwsze kroki na planie filmowym. Nie wolno też przeoczyć, znajdującego się o kilka kroków od głównego budynku, na Möckernstraße 26, Science Center Spectrum, w którym dzięki prezentacji ponad 250 doświadczeń nad zjawiskami akustyki, optyki i radioaktywności, możemy znaleźć odpowiedź na wiele pozornie banalnych pytań z gatunku: \"Dlaczego niebo jest niebieskie?\" Całość otacza duży park pełen rzadkich roślin i zwierząt, urozmaicony młynami wiatrowymi i piwiarniami.

MAUERMUSEUM HAUS AM CHECKPOINT CHARLIE (Muzeum Muru przy Checkpoint Charlie).
Friedrichstraße 44 - 10969 Berlin
tel. 030 2537250
e-mail: info@mauer-mu-seum.com
www:www.mauer-museum.com
Dojazd: metrem U-Bahn (U6, stacja Kochstraße; U2, stacja Stadtmitte), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, S26, stacja Anhalter Bahn- hof), autobusem (linia M29, przystanek U Kochstraße / Checkpoint Charlie; linia 148, przystanek U Stadtmitte/Leipziger Straße; linie 123, M41, przystanek S Anhalter Bahnhof). Czynne codziennie w godz. 9.00-22.00.
Wstęp: bilet normalny 9,50 €, ulgowy 5,50 €.

To obowiązkowy przystanek dla wszystkich, którzy interesują się historią muru berlińskiego i zimnej wojny. Muzeum prywatne, otwarte krótko po zbudowaniu muru przez NRD, znajdowało się wówczas tuż obok przejścia granicznego, nazwanego Checkpoint Charlie - jedynego punktu w sercu miasta, łączącego Wschód z Zachodem. Wystawa przypomina historię budowy muru, prezentuje dokumenty, które o niej decydowały, a przede wszystkim daje świadectwo pomysłowych prób ucieczki. Ekspozycja dotyczy w dużej mierze działań non-violence i przypomina nie tylko pokojowy upadek muru, ale także ruchy biernego oporu społecznego Gandhiego i \"Solidarności\".

Mitte

Museumsinsel (Wyspa Muzeów)
Przed wycieczką na tę niezwykłą wyspę na Szprewie warto zajrzeć na stronę www:www.museum-sinsel-berlin.de(najlepiej w opcji flash), która pozwala uchwycić przedsmak atrakcji i wrażeń zwiedzania Museumsinsel (co dosłownie znaczy Wyspa Muzeów). Jeśli mamy zamiar zwiedzić wszystkie muzea: Alte Nationalgalerie; Altes Museum: Antikensammlung, Ägyptisches Museum; Pergamonmuseum: Antikensammlung, Vorderasiatisches Museum, Museum für Islamische Kunst; Bode-Museum (tylko Münzkabinett), warto kupić bilet w cenie 12 € normalny i 6 € ulgowy. Zachodzi jednak obawa, że nie uda się zwiedzić jednego dnia tak wielu ekspozycji.

*PERGAMONMUSEUM (Muzeum Pergamonu). *
Am Kupfergraben 5 - 10117 Berlin
informacja o Museumsinsel tel. 030 20905577
e-mail:ant@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U6, stacja Friedrichstraße Bahnhof lub Französische Straße; U2, stacja Hausvogteiplatz), szybką koleją miejską S-Bahn (S5, S7, S75, S9, stacja Hackescher Markt; S1, S2, stacja Friedrich- straße Bahnhof), autobusem (linie 100, 200, przystanek Lustgarten lub Staatsoper; linia ekspresowa TXL, przystanek Staatsoper; 148, przystanek Spandauer Straße/Marienkirche; linia 147, przystanek Mühlendamm/Breite Straße), tramwajem (linie M4, M5, M6, przystanek Spandauer Straße/Marienkirche; linie 12, M1, przystanek Am Kupfergraben). Czynne codziennie z wyjątkiem poniedziałku, w czwartek w godz. 10.00-22.00, w pozostałe dni tygodnia w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 8 €, ulgowy 4 €, ważny na wszystkie części muzeum Pergamonu oraz Alte Nationalgalerie, Altes Museum.

Pergamonmuseum, centralne muzeum całej Museumsinsel, jest dużym budynkiem z kolumnadami, niemal tak samo imponującym jak starożytne zabytki zrekonstruowane w jego wnętrzu. Punktem wyjścia kolekcji starożytnych skarbów (Antikensammlung) był ich zakup w 1698 r. dokonany przez rzymskiego archeologa Belloriego. Publiczność ujrzała je jednak dopiero w 1830 r., kiedy otwarto Altes Museum. Z biegiem czasu zbiory rosły dzięki wykopaliskom na Olimpie, w Pergamonie, na Samos i w innych ośrodkach historii starożytnej. Ich rozmiary zadecydowały o utworzeniu nowego muzeum.

Założone w 1930 r., Pergamonmuseum umożliwiło wykonanie naturalnych rozmiarów rekonstrukcji zgromadzonych bogactw. Jednak kolejny raz II wojna światowa podzieliła kolekcję. Dzisiaj znajduje się ona znowu w całości w Pergamonmuseum (z wyjątkiem niewielkich przedmiotów, jak wazy, figurki z brązu i in.), które wystawia Altes Museum. Ołtarz z Pergamonu, który nadał nazwę całemu muzeum, jest jego główną atrakcją i przyciąga co najmniej 600 tys. zwiedzających rocznie, jednak nie on jest najbardziej uderzającą z rekonstrukcji: otaczający go fresk przedstawia gigantomachię - walkę pomiędzy bogami a gigantami, brak w nim jednak wielu scen i nie daje pełnego wyobrażenia całości. Nieco dalej oglądać można bramę targową z Miletu, imponujące dzieło architektury rzymskiej. Przez nią wchodzimy do części poświęconej wykopaliskom i zabytkom Bliskiego Wschodu oraz sztuce islamu.

Od 1930 r. Pergamonmuseum zgromadziło imponującą kolekcję ze znanych ośrodków starożytności i uważane jest dzisiaj za jedno z ważniejszych muzeów archeologicznych świata. Ponadto jego szerokie przestrzenie i ogromne powierzchnie rekonstrukcji ścian starożytnych miast nadają mu charakter niemal mityczny, a zbiory obejmują wszystkie kultury antyku: archaiczną, hellenistyczną i rzymską.

*VORDERASIATISCHES MUSEUM (Muzeum Bliskiego Wschodu). *
Am Kupfergraben 5-10117 Berlin
informacja o Museumsinsel tel. 030 20905577
e-mail: vam@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: jak w opisie Pergamonmuseum. Czynne codziennie z wyjątkiem poniedziałku, w czwartek w godz. 10.00-22.00, w pozostałe dni tygodnia w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilety normalny 8 €, ulgowy 4 €, ważny na wszystkie części muzeum Pergamonu oraz Alte National-galerie, Altes Museum.

Wraz z rozwojem w Niemczech XIX w. asyriologii i odczytywania pism starożytnych, rozpoczęto pierwsze wykopaliska na Bliskim Wschodzie. W latach 1888-1939 stawały się one coraz częstsze i dzięki temu Niemcy w tej chwili plasują się zaraz po Luwrze i British Museum w ilości znalezisk. Kiedy otwarto Pergamonmuseum, zasoby te znalazły się w sposób naturalny obok innych, pochodzących ze starożytności. Podczas II wojny światowej zabytki pozostały na swoim miejscu i miały wiele szczęścia, bowiem niewiele ucierpiały podczas bombardowań.

Zarekwirowali je natomiast Rosjanie i wróciły do Berlina dopiero w 1958 r. Od tamtej pory muzeum, mające w swych zasobach liczne eksponaty obejmujące 6000 lat historii, prezentuje niewiarygodnie bogaty przegląd kultury i sztuki Orientu. Ta kolekcja znajduje się w południowym skrzydle Pergamonmuseum i zajmuje 14 sal, przedstawiających regiony starożytnej Babilonii, Asyrii i wiele innych. To prawdziwa podróż w czasie i świadectwo ewolucji pisma: oglądamy pierwsze próbki pisma z IV w. p.n.e., jego rozprzestrzenianie się po całym Bliskim Wschodzie, ale obcujemy także z majestatycznymi fragmentami miast tamtych czasów.

Nie wolno pominąć wspaniałej, choć częściowej rekonstrukcji Babilonu, zaczynającej się od bramy Isztar, jednego z najsłynniejszych zabytków miasta, zbudowanej z cegieł glazurowanych błękitem. Jej przedłużeniem jest droga procesyjna z czasów Nabuchodo-nozora II (605-562 p.n.e.) z dwoma rzędami lwów. W sali poświęconej Babilonowi, znajdziemy więcej informacji o tym mitycznym mieście, a dalej liczne detale i rekonstrukcje świątyń i pałaców Asyrii, a także dokumenty, biżuterię, przedmioty kultu i codziennego użytku.

MUSEUM FÜR ISLAMISCHE KUNST (Muzeum Sztuki Islamu).
Am Kupfergraben 5-10117 Berlin
informacja o Museumsinsel tel. 030 20905577
e-mail:isl@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: jak w opisie Pergamonmuseum. Czynne codziennie z wyjątkiem poniedziałku, w czwar-tek w godz. 10.00-22.00, w pozostałe dni tygodnia w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 8 €, ulgowy 4 €, ważny na wszystkie części muzeum Pergamonu oraz Alte Nationalgalerie, Altes Museum. Znajdujemy się wciąż w Pergamonmuseum, które mieści również kolekcję sztuki islamu. Należała ona wcześniej do zbiorów Bodemuseum (dawnego Muzeum Królewskiego - Königliches Museum), zanim przeniesiono ją tutaj. Początkiem zbiorów był dar sułtana tureckiego dla cesarza Niemiec: fasada zameczku z Mszatty. Z czasem dołączyły do niej liczne inne eksponaty, w tym dywany. Podczas II wojny światowej wiele skarbów zginęło w płomieniach, między innymi część bramy z Mszatty.

Jak można się tego było spodziewać, zimna wojna podzieliła zbiory; część z nich jeszcze niedawno znajdowała się w Dahlem. Dzisiaj możemy podziwiać całość, obejmującą ponad dziesięć wieków historii kultury islamu (od VIII do XIX w.) na terytorium rozciągającym się od Hiszpanii po Indie. Jej głównymi zaletami są ekspozycje sztuki Bliskiego Wschodu, w tym Egiptu i Iranu. Prezentowane są sztuki plastyczne, techniki wytwarzania ksiąg, architektura i rzemiosło. Najciekawsze eksponaty to jednak rekonstrukcje budynków i wnętrz, jak fasada z Mszatty, komnata z Aleppo, czy pokoje modlitw. Bogactwo sztuki islamu, od przedmiotów z ceramiki, metalu, kamienia i szkła po dywany i kaligrafię decyduje o wyjątkowości muzeum.

ÄGYPTISCHES MUSEUM UND PAPYRUSSAMMLUNG (Muzeum Egipskie i Zbiory Papi rusów).
Am Lustgarten - 10178 Berlin
informacja o Museumsinsel tel. 030 20905577
e-mail:aemp@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: jak w opisie Pergamonmuseum. Czynne codziennie, w czwartek w godz. 10.00-22.00, w pozostałe dni tygodnia w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 8 €, bilet ulgowy 4 €.

Zbiory sztuki egipskiej króla Prus, zapoczątkowane w 1828 r., znacznie wzbogaciły się w XIX w. dzięki różnym darom, a następnie w latach 1911-1914 o liczne znaleziska z Tell-el-Amarna. Kolekcja, złożona na czas wojny w Neues Museum, została poważnie naruszona w 1945 r., kiedy to podzielono ją na dwie części. Jedną z nich prze niesiono do Charlottenburga i prezentowano od 1967 r., drugą skonfiskowali Rosjanie - przy wrócono ją zwiedzającym w 1958 r. w Bodemuseum. Dział egipski w Bodemuseum jest od 1998 r. zamknięty, a część zbiorów wystawiana była w Charlottenburgu w oczekiwaniu na ponowną ekspozycję połączonej kolekcji w Neues Museum, gdzie zbiory Muzeum Egipskie go, a także Muzeum Prehistorii (Museum für Vor- und Frügeschichte) powrócą na swoje dawne miejsce. Ma to nastąpić w 2009 r. Zbiory Ägyptisches Museum znajdujące się czasowo w Altes Museum, należą do najczęściej zwiedzanych w Berlinie, bowiem muzeum posiada jedną z najważniejszych na świecie kolekcji w tej dziedzinie: obejmuje ona ponad 2 tysiące
eksponatów (statuetek, wytworów rzemiosła) datowanych na 3000 lat p.n.e., monumentalne zabytki architektury oraz wspaniałe zbiory dzieł sztuki z XIII w. p.n.e., pochodzące z epoki Echnatona. Jednak główną atrakcją jest popiersie Nefretete, niezwykłe dzieło odkryte przez niemieckich archeologów w 1900 r. i od tej pory ani razu nie konserwowane; zachwyca ponadczasową urodą, a otaczają je portrety rodziny królewskiej. Znajdziemy tu też mumię i sarkofag oraz piękną kolekcję biżuterii i papirusów, bramę z Kalabszy i salę kolumnową z piramidy króla Sahure.

BODE-MUSEUM. SKULPTURENSAMMLUNG UND MUSEUM FÜR BYZANTINISCHE KUNST (Kolekcja Rzeźb i Muzeum Sztuki Bizantyjskiej).
Monbijoubrücke - 10178 Berlin
informacjao Museumsinsel tel. 030 20905577
e-mail:sbm@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: jak w opisie Pergamonmu- seum. Uwaga: do jesieni 2006 r. ze względu na renowację budynku dostępne są jedynie zbiory numizmatyczne (Münzkabinett, otwarte od wtorku do piątku w godz. 10.00-16.30).
Wstęp: bilet upoważniający do zwiedzania całej Museumsinsel (normalny 12 €, ulgowy 8 €).

Muzeum mieści imponującą kolekcję sztuki chrześcijańskiej, bizantyjskiej i postbizantyjskiej. Dzieła po chodzące z Rzymu, Konstantynopola, Azji Mniejszej, Grecji, Rosji lub Bałkanów uważane są zaznaznaczone wpływami antycznymi, które przyczyniły się do łagodzenia różnic artystycznych pomiędzy tymi regionami. Można tu podziwiać grawiury wykonane w kości słoniowej, rzeźby, ikony i mnóstwo innych przedmiotów, jak np. kolekcję rzeźb z okresu chrześcijańskiego, zapoczątkowaną przez Wilhelma von Bode w 1883 r. Ta ostatnia obejmuje rzeźby od średniowiecza po XVIII w., pochodzące głównie z Włoch i Niemiec z okresu późnego gotyku.

ALTES MUSEUM (Muzeum Stare).

Am Lustgarten - 10178 Berlin
informacja o Museums insel tel. 030 20905577
e-mail: sbm@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Sta atliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: jak w opisie Pergamonmuseum. Czynne codziennie, w czwartek w godz. 10.00-22.00, w pozostałe dni tygodnia w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 8 €, bilet ulgowy 4 €. Pierwsza niedziela miesiąca: wstęp wolny.

Otwarte w 1830 r., dawne Muzeum Królewskie (Königliches Museum) gromadziło niemal wszystko, co znajduje się teraz na Wyspie Muzealnej (Museumsinsel). Bardzo zubożone, odkąd zaczęła zagarniać jego skarby Museumsinsel, Altes Museum przygarnia teraz bezdomne kolekcje, tak jak w tej chwili zbiory Muzeum Egipskiego, dla którego przygotowuje się nową siedzibę, ale wystawia także różne nowe nabytki starożytne (przede wszystkim drobne przedmioty). Można tu więc obejrzeć rzeźby oraz malowidła greckie i rzymskie, a najbardziej interesującym punktem kolekcji jest przede wszystkim sztuka etruska.

Dzieła sztuki greckiej, począwszy od brązów poprzez biżuterię aż po wazy prezentowane są w ciągu tematycznym z trzema Info-Insel (\"wyspami informacyjnymi\"), które zapoznają zwiedzających z mitami greckimi, kulturą miast starożytnych i wykopaliskami prowadzonymi przez muzea berlińskie. Natomiast mniej licznie reprezentowana jest w Altes Museum sztuka rzymska: zaledwie kilka portretów, fresków i sarkofagów, które dają przedsmak historii Rzymu. I drobna rada: Altes Museum warto obejrzeć choćby z zewnątrz, jest to bowiem jedna z piękniejszych budowli autorstwa Schinkla.

Inne muzea

DEUTSCHES HISTORISCHES MUSEUM (Niemieckie Muzeum Historyczne).
Unter den Linden 2 - 10117 Berlin-Mitte
tel. 030 203040
e-mail:webadmin@dhm.de
www:www.dhm.de (ogólne informacje również w języku polskim)
Dojazd: metrem U-Bahn (U6, sta cja Friedrichstraße Bahnhof lub Französische Straße; U2, stacja Hausvogteiplatz), szybką koleją miejską S-Bahn (S5, S7, S75, S9, stacja Hackescher Markt; S1, S2, stacja Friedrichstraße Bahn- hof), autobusem (linie 100, 200, przystanek Lustgarten lub Staatsoper; linia ekspresowa TXL, przystanek Staatsoper; 148, przystanek Spandauer Straße/Marienkirche; linia 147, przystanek Mühlendamm/Breite Straße), tramwajem (linie M4, M5, M6, przystanek Spandauer Straße/Marienkirche; linie 12, M1, przystanek Am Kupfergraben). Czynne codziennie w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: 2 €, w poniedziałki wstęp wolny.

Zeughaus, który mieści Niemieckie Muzeum Historyczne ma długą historię: jego budowa, zainicjowana przez Fryderyka II w 1695 r., została ukończona dopiero w 1730 r. przy zmieniających się wielokrotnie mistrzach budowlanych. Jest to więc najstarszy budynek na Unter den Linden i jedna z najpiękniejszych budowli barokowych w całych Niemczech. Aż do 1815 r. służył jako arsenał, później jako muzeum broni, a w 1891 r. przemia-nowany został na \"Staatliches Zeughaus\" z imponującą kolekcją historyczno-militarną. Podczas II wojny światowej fetowano tu hitlerowskie zwycięstwa aż do częściowego zniszczenia budynku w latach 1944/45. Zamknięty przez aliantów, za czasów komunizmu został przeznaczony na muzeum historii Niemiec, które służyło celom propagandowym - szerzeniu marksizmu-lenini-zmu w kulturze niemieckiej. Po zjednoczeniu przybrał miano Deutsches Historisches Museum. Na trzech piętrach o wspólnej powierzchni 10 tys. m2 przypomina się tu historię Niemiec od IX w., z uwzględnieniem wątków politycznych, społecznych
i ekonomicznych.

Zasadą ekspozycji jest przedstawianie historii Niemiec w kontekście europejskim, aby pokazać Niemcom, że ich historia jest częścią cywilizacji światowej. Dlatego każda sala przypomina jedną epokę, która odpowiada określonym momentom przełomowym w historii europejskiej i sytuacji im towarzyszącej: \"wokół 1200 r.\", \"wokół 1500 r.\", \"wokół 1914 r.\", aż do \"1989-90\", czyli upadku bloku komunistycznego. Wątki te można zgłębić w \"Vertiefungsräume\" lub w \"Themenräume\" - salach tematycznych, których ekspozycje koncentrują się na problemach społeczno-kulturalnych, takich jak \"praca i zawód\", \"duchowość, religia i Kościół\". W tym muzeum zawsze można obejrzeć arcy-ciekawe wystawy czasowe, poświęcone tematycznie historii Niemiec i Europy. Krótko mówiąc, jeżeli po wizycie w tym muzeum historia Niemiec będzie miała jeszcze przed nami jakieś tajemnice, to wina leży tylko po naszej stronie.

DEUTSCHE GUGGENHEIM BERLIN (Muzeum Sztuki Współczesnje).
Unter den Linden 13-15 - 10117 Berlin-Mitte
tel. 030 2020930
e-mail:berlin.guggenheim@db.com
www:www.deutsche-guggenheim-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U6, stacja Französische Straße lub Friedrichstraße Bahnhof; U2, stacja Stadtmitte), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, stacja Unter den Linden; S3, S5, S7, S75, S9, stacja Friedrichstraße), autobusem (linie 100, 147, 200 lub linia ekspresowa TXL, przystanek Unter den Linden/Friedrichstraße), tramwajem (linie 12, M1, przystanek S+U Friedrichstraße Bahnhof). Czynne codziennie w godz. 11.00-20.00, w czwartek do godz. 22.
Wstęp: bilet normalny 4 €, ulgowy 3 €, bilet rodzinny 8 €, dzieci poniżej 12. roku życia wstęp wolny, w poniedziałki wstęp wolny.

Jest to joint-venture bez precedensu, łączy bowiem Deutsche Bank z fundacją Salomona R. Guggenheima. To pierwsza w historii współpraca banku z muzeum, stąd pomysł otwarcia ekspozycji w siedzibie Deutsche Banku na Unter den Linden, w budynku z 1920 r. Galeria o powierzchni 500 m2, zaadaptowana przez Ri- charda Gluckmana (który projektował także muzeum Andy Warhola w Pittsburghu i Dia Center for the Arts w Nowym Jorku) doskonale pasuje do charakteru ekspozycji, które odnoszą wielkie sukcesy. Po Wenecji, Bilbao i dwóch muzeach nowojorskich, piąte i najmłodsze z Guggen- heimów ma wymiar historyczny, którego brakuje pozostałym. Wymiaru tego nabrało muzeum ze względu na dzieje rodziny słynnych kolekcjonerów sztuki. Musieli oni uciekać z hitlerowskich Niemiec, co nie przeszkodziło im w gromadzeniu przez lata licznych niemieckich dzieł sztuki, które dziś wystawiają w swoim muzeum w Berlinie. Obok stałej ekspozycji, organizo wane są tu, przy wsparciu sponsorów, wystawy tematyczne, jak ostatnio Jacksona Pollocka czy
Hanne Darbovens \"Hommage a Picasso\". Zwiedzający mają do dyspozycji także sklep muzealny i kawiarnię Kaffeebank.

FRIEDRICHSWERDERSCHE KIRCHE (Muzeum Rzeźby Klasycyzmu i Romantyzmu Niemieckiego).
Werderscher Markt - 10117 Berlin-Mitte
informacja: Museumsinsel tel. 03020905577
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U6, stacja Französische Straße; U2, stacja Hausvogteiplatz), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, stacja Unter den Linden; S3, S5, S7, S75, S9, stacja Friedrichstraße), autobusem (linia 147, przystanek Werderscher Markt; linie 100, 147, 200 lub linia ekspresowa TXL, przystanek Unter den Linden/Friedrichstraße), tramwajem (linie 12, M1, przystanek Am Kupfergraben). Czynne codziennie w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: wolny.

Wystawiane tu rzeźby pochodzą z Nationalgalerie, której kościół jest od 1987 r. filią. W chwili otwarcia znajdowało się w nim zaledwie około trzydziestu pojedynczych prac, obecnie jest ich dużo więcej: wystawia się tu 90 dzieł Schinkla i jego współczesnych, a całość daje dość solidny przegląd klasycyzmu i romantyzmu niemieckiego. Mistrzowie, tacy jak Joachim Gottfried Schadow, Christian Daniel Rauch i Daniel Kiss, reprezentują epokę klasyczną modelami rzeźb z marmuru książęcego i oryginalnymi pracami Schadowa. Sam kościół, projektu Schinkla, jest jednym z arcydzieł neogotyku niemieckiego, koniecznie należy go zobaczyć.

*HUGENOTTEN MUSEUM (Muzeum Hugenotów). *
Gendarmenmarkt - 10117 Berlin-Mitte
tel. 030 2291760
Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Hausvogteiplatz lub Stadtmitte; U6, stacja Französische Straße), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, stacja Unter den Linden), autobusem (linia 148, przystanek U Stadtmitte/Leipziger Straße; linia 147, przystanek U Französische Straße). Czynne od wtorku do soboty w godz. 12.00-17.00, w niedziele w godz. 11.00--17.00.
Wstęp: bilet normalny 1,60 €, ulgowy 1 €.

Französischer Dom, kościół protestancki, od wieków część wizerunku Berlina, mieści także Muzeum Hugenotów, które opowiada historię tych protestantów francuskich, którzy osiedli w Berlinie w XVII w., uciekając przed prześladowaniami w swoim kraju. Muzeum wspomina represje monarchii katolickiej, ale także exodus i integrację francuskich kalwinistów w Berlinie i w Brandenburgii, pokazując szczegółowo ich życie dzięki dokumentom i obrazom. Równocześnie prezentowana jest historia Französischer Dom. Ten kościół nie jest jedynym śladem obecności hugenotów francuskich w Niemczech, z tamtych czasów pochodzi także liceum francuskie w Berlinie, którego nie założyli alianci, jak się często sądzi. Można też zauważyć, że wielu berlińczyków nosi francuskie nazwiska, a nawet imiona na pamiątkę przodków, wygnanych ze swojego kraju.

*STIFTUNG TOPOGRAPHIE DES TERRORS (Fundacja Topografia Terroru). *
Niederkirch-nerstraße 8 - 10963 Berlin-Mitte
tel. 030 25486703
e-mail:info@topographie.de
www: www.topographie.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Potsdamer Platz; U6, stacja Koch- straße), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S2, S26, stacja Anhalter Bahnhof), autobusem (linie 123, M41, przystanek Abgeordnetenhaus; linia M29, przystanek S Anhalter Bahnhof). Czynne codziennie od października do kwietnia w godz. 10.00-18.00, od maja do września w godz. 10.00-20.00. Wstęp wolny.

Topographie des Terrors znajduje się na pustym placu, gdzie dawno temu królował pałac księcia Alberta. To miejsce kluczowe dla historii III Rzeszy: tu właśnie miały swoje siedziby najbardziej przerażające instytucje hitlerowskiej machiny: Geheime Staatspolizei (tajna policja państwowa), czyli Gestapo, Reichsfürer-SS i jego sztab, Sicherheitsdienst (służby bezpieczeństwa SS) i Reichssicherheitshauptamt (Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy). Na tak niewielkim obszarze skoncentrowano ogromną władzę i potworny terror - stąd zarządzano realizacją wszystkich ważnych decyzji Hitlera i jego popleczników: Holokaust, obozy koncentracyjne i obozy zagłady, germanizacja Wschodu, itp. Stąd zalewała świat brunatna pożoga. Prezentowana dokumentacja dotyczy przede wszystkim mechanizmów działania tych instytucji, jednak nie w sposób wyczerpujący, ponieważ wiele pytań pozostaje wciąż bez odpowiedzi. Siedziby władz III Rzeszy zostały oczywiście zniszczone w czasie wojny, można natomiast zwiedzać sam teren, na którym plansze
ukazują położenie instytucji, lub zejść do piwnic, odkrytych przez niedawne wykopaliska. Widoczna jest tam część więzień Gestapo oraz długi korytarz łączący budynek z dobudówką. To najbardziej pełne grozy miejsce w Berlinie. Należy je zobaczyć choć raz, aby zdać sobie sprawę z ogromu szaleństwa Hitlera.

HAMBURGER BAHNHOF - MUSEUM FÜR GEGENWART BERLIN (Muzeum Sztuki Współczesnej).

Invalidenstraße 50-51 - 10557 Berlin-Mitte
tel. 030 39783439
e-mail: hbf@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de oraz
www:www.hamburgerbahnhof.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U6, stacja Zinnowitzer Straße), szybką koleją miejską S-Bahn (S3, S5, S7, S75, S9, stacja Hauptbahnhof - Lehrter Stadt- bahnhof), autobusem (linia 123, przystanek Lehrter Straße / Invalidenstraße; linia 245, przystanek Heidestraße/Invalidenstraße; linia 147, przystanek Invalidenpark; linia 240, przystanek Robert- -Koch-Platz). Czynne od wtorku do piątku i w niedziele w godz. 10.00-18.00, w soboty w godz. 10.00-20.00.
Wstęp: bilet normalny 8 €, ulgowy 4 €.

W latach 20. okolice Hamburger Bahnhof (Dworca Hamburskiego) były pełne hoteli i turystów. W Niemczech boomu gospodarczego stanowiły symbol mieszanki kulturowej Berlina. Potem przyszła II wojna światowa i bombardowania. W 1945 r. dworzec został zamknięty, a w 1959 r. zburzony. Została po nim tylko ściana frontowa, jednak po zjednoczeniu Niemiec, a przede wszystkim dzięki milionom zainwestowanym weń w ciągu kilku lat, został on odbudowany. Uroczyste otwarcie nastąpiło z wielką pompą w r. 1997. Dzisiaj widoczny jest z daleka, nieustannie oświetlony przez system jaskrawych reflektorów zamontowanych na fasadzie. Organizuje się tam liczne wystawy czasowe oraz wystawę stałą kolekcji Christiana Flicka. Zawiera ona prace Andy Warhola, Josepha Beuysa, Bruce\'a Naumanna, Amsela Kiefera i innych artystów lat 80., w których dziełach dominują szarość i metal. Można tu też zobaczyć rzeźby Rosemarie Trockel i przedpopartowe malarstwo Warhola z lat 50. Poza tym dawny dworzec dysponuje jednym z najlepszych w mieście sklepów
ze sztuką, a Aktionraum jest regularnym ośrodkiem wydarzeń kulturalnych.

HANF MUSEUM (Muzeum Konopi).
Mühlendamm 5 - 10178 Berlin-Mitte
tel. 030 2424827
e-mail: info@hanfmuseum.de
www:www.hanfmuseum.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Klosterstraße; U5, U8, stacja Alexanderplatz Bahnhof), szybką koleją miejską S-Bahn (S5, S7, S75, S9, stacja Alexanderplatz Bahnhof), autobusem (linia 148, przystanek Berliner Ra- thaus lub Nikolaiviertel; linia 147, przystanek Fischerinsel; linie 100, 200 lub linia ekspresowa TXL, przystanek Spandauer Straße/Marienkirche), tramwajem (linie M4, M5, M6, przystanek Spandauer Straße/Marienkirche), wszystkimi wymienionymi tu środkami komunikacji miejskiej można dotrzeć również na S+U Alexanderplatz Bahnhof. Czynne od wtorku do piątku w godz. 10.00-20.00, w soboty i niedziele w godz. 12.00-20.00.
Wstęp: 3 €.

Największe muzeum na świecie poświęcone konopiom indyjskim i marihuanie. Przy polemice wokół legalizacji miękkich narkotyków i utrwaleniu ich konsumpcji w obyczajach miasta, nic dziwnego, że znalazło miejsce właśnie w Berlinie. Można tu poznać wszystkie zastosowania konopi w historii - od tkanin poprzez przemysł aż po kosmetyki, a także ich właściwości lecznicze, miejsca występowania, gatunki stosowane jako używki i różne sposoby ich palenia. Zwiedzanie kończy się w sali poświęconej kontrowersjom wokół legalizacji. Kawiarnia muzealna łączy się z salą wideo i czytelnią. Można tu skosztować wypieków z konopiami lub bez. Nie są to jednak tzw. space-cakes, ponieważ konopie używane do wypieku są pozbawione THC.

MÄRKISCHES MUSEUM (Muzeum Berlina i Brandenburgii).
Am Köllnischen Park 5 -10179 Berlin-Mitte
tel. 030 308660
informacje na stronie Stiftung Stadtmuseum Berlin
www:www.stadtmuseum.de
Dojazd: metrem U-Bahnhof (U2, stacja Märkisches Museum; U8, stacja Heinrich-Heine-Straße), szybką koleją miejską S-Bahn (S5, S7, S75, S9, stacja Janno- witzbrücke), autobusem (linia 147, przystanek U Märkisches Museum; linia 265, przystanek U Märkisches Museum lub U Heinrich-Heine-Straße). Czynne w środy w godz. 12.00-20.00, w pozostałe dni tygodnia w godz. 10.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 4 €, ulgowy 2 €.

W dziwacznym budynku, łączącym gotyk z renesansem, Märkisches Museum opowiada historię miasta poprzez przedmioty, meble, rysunki i instrumenty muzyczne. To bardziej osobiste i dość pouczające podejście do historii i zwyczajów mieszkańców. Radzimy wybrać się tam w niedzielę, ponieważ w ten dzień o 15.00 posłuchać można tzw. automatów muzycznych (Au- tomatophone) - urządzeń dziś już nie używanych, porównywalnych z adapterami, odtwarzają cych brzmienie starych instrumentów muzycznych.

*MUSEUM BERLINER ARBEITERLEBEN UM 1900 (Życie Robotników w Berlinie u Progu XX w.). *
Husemannstraße 12 - 10435 Berlin-Prenzlauerberg
tel. 030 4422508
Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Eberswalder Straße), tramwajem (linie 12, M1, przystanek U Eber- swalder Straße; linia M10, przystanek Hausemannstraße lub Prenzlauer Allee/Danziger Straße; linia M2, przystanek Prenzlauer Allee/Danziger Straße). Czynne od poniedziałku do czwartku w godz. 10.00-15.00. Wstęp wolny.

W jednym z domów na niedawno odnowionej ulicy zrekonstruowano typowe mieszkanie robotnicze z 1900 r. Jest to bardzo ciekawy sposób przypomnienia życia codziennego klasy robotniczej z czasów jej formowania się na przełomie XIX i XX w. w oparciu o przedmioty i narzędzia codziennego użytku. Jedno pomieszczenie przeznaczone jest na wystawy czasowe. ¦ VITRA DESIGN MUSEUM (Muzeum Wzornictwa i Sztuki Użytkowej). Christinenstraße 18/ 19 - 10119 Berlin-Prenzlauerberg - e-mail info-berlin@design-museum.de - www.design- -museum.de - Dojazd: metrem U-Bahn (U2, stacja Senefelderplatz). Muzeum ma zostać otwarte jesienią 2006 r. na terenie Pfefferwerk, do tej pory znajduje się w fazie reorganizacji. To najnowsze muzeum w Berlinie ucieszy fanów architektury i sztuki użytkowej, ponieważ właśnie tym dziedzinom jest poświęcone.

Muzea Dahlem

Muzea Dahlem powstały po II wojnie światowej, aby pomieścić niemieckie zbiory podzielone przez mur. Cieszą się one dziś światową renomą i nic dziwnego, bowiem ich bogactwa nie tylko dają świadectwo wiekom kultury, ale także przyczyniły się do lepszej znajomości kultur antycznych. Muzeum Etnologiczne, Muzeum Sztuki Indyjskiej i Muzeum Sztuki Azjatyckiej, które opiszemy poniżej, mieszczą się wszystkie na Lansstraße 8, mają wspólne wejście i wystarczy zapłacić 6 € lub 3 € (bilet ulgowy), aby mieć dostęp do skarbów każdego z nich. Z tego też powodu trudno zwiedzić je w ciągu jednego dnia, chyba że zrobimy to bardzo szybko i pobieżnie. Stąd drobna rada: lepiej się nie spieszyć. Jeżeli nie zdążymy zobaczyć całości, reszta zostanie na następny raz. Zwłaszcza że to nie jedyne muzea w tej dzielnicy. Dahlem jako siedziba wielu muzeów i uniwersytetu (Freie Universität) jest ważnym dla Berlina ośrodkiem kultury i wiedzy, absolutnie nie wolno go ominąć.

ETHNOLOGISCHES MUSEUM (Muzeum Etnologiczne).
Lansstraße 8 - 14195 Berlin-Steglitz
informacje o muzeach Dahlem tel. 030 8301438
e-mail:md@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U3, stacja Dahlem-Dorf), autobusem (linie pospieszne X11, X83, przystanek U Dahlem-Dorf; linia 110, przystanek Domäne Dahlem). Czynne od wtorku do piątku w godz. 10.00-18.00, w so-boty i niedziele w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 6 €, ulgowy 3 €.

Od XVII w. istniał gabinet osobliwości, w którym starano się gromadzić dzieła sztuki pochodzące z Europy, a także z dalekich krain. Jednak dopiero w 1829 r. zapoczątkowano \"zbiory etniczne\", szybko dołączone w 1850 r. do Museumsinsel. Później na potrzeby prezentacji tej kolekcji stworzono osobne muzeum, które nazwano Museum für Völkerkunde (Muzeum Etnograficzne) na Strese-mannstraße. Budynek, zburzony podczas wojny, został wkrótce pozbawiony swoich skarbów. Dopiero w 1970 r. otwarto w Dahlem Muzeum Etnologiczne (Ethnologisches Museum), dzielące teraz pomieszczenia z Muzeum Sztuki Indyjskiej (Museum für Indische Kunst) i Muzeum Sztuki Wschodnioazjatyckiej (Museum für Ostasiatische Kunst).

Część poświęcona etnologii posiada 500 tys. eksponatów pochodzących z całego świata oraz zdjęcia, nagrania i filmy, których celem jest pomoc w badaniach pozaeuropejskich kultur preindustrialnych. Tematy prezentowanych kolekcji to: Afryka, Ameryka, muzułmański Wschód, Azja Północna, Wschodnia i Południowo-Wschodnia, Oceania, Australia, a także etnologia muzyki i bardzo szczególna sekcja: muzeum dla niewidomych. Oczywiście wszystkie części nie mogą być wystawiane równocześnie, ale odkąd Gemäldegalerie i Skulpturengalerie wyprowadziły się do Bode-Museum, Muzeum Etnologiczne dysponuje większą powierzchnią i w przyszłości zamierza rozszerzyć swoją ekspozycję stałą. Obowiązkowo należy obejrzeć wystawę dotyczącą archeologii amerykańskiej: prezentuje bogactwo kultur prehiszpańskich Ameryki Południowej poprzez obiekty kultury Majów, azteckiej i liczne cenne przedmioty z Ameryki Środkowej. Wystawa poświęcona Oceanii i Australii koncentruje się wokół Bootshalle, która prezentuje różne formy łodzi ciepłych mórz. Wystawa
afrykańska znacznie przyczyniła się do zmiany obrazu kultury afrykańskiej u Europejczyków, prezentując detale, bogactwo i dokładność narzędzi, masek i dzieł sztuki Afryki Zachodniej. Muzeum Etnologiczne oferuje nam piękną podróż dookoła świata, ale także podróż w czasie, jako że najstarsze eksponaty pochodzą sprzed 2000 lat p.n.e., podczas gdy najmłodsze mają mniej niż wiek.

MUSEUM FÜR INDISCHE KUNST (Muzeum Sztuki Indyjskiej).
Lansstraße 8 - 14195 Berlin-Steglitz
informacje o muzeach Dahlem tel. 030 8301438
e-mail:mik@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U3, stacja Dahlem-Dorf), autobusem (linie pospieszne X11, X83, przystanek U Dahlem-Dorf; linia 110, przystanek Domäne Dahlem). Czynne od wtorku do piątku w godz. 10.00-18.00, w soboty i niedziele w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 6 €, ulgowy 3 €.

Niedawno odnowione Muzeum Sztuki Indyjskiej wystawia sztukę i rzemiosło z obszaru Pakistanu, Afganistanu, Sri Lanki, Nepalu, Tybetu, Indii, Azji Centralnej i Wschodniej. Najstarsze eksponaty pochodzą z II w. p.n.e., a najnowsze - z naszych czasów. Mocnymi punktami tej ekspozycji, przyciągającej wielu badaczy i ciekawskich, są terakoty, rzeźby i brązy z Indii i Azji Południowo-Wschodniej, a także freski i rzeźby ze świątyń buddyjskich Azji Centralnej. Na bogato reprezentowaną sztukę indyjską składają się liczne przedmioty ilustrujące 3000 lat kultury związanej z hinduskimi bogami i boginiami. Sztuka Indii, mocno przesycona treściami religijnymi, ukazana jest z epoki na epokę poprzez rzeźby i freski, które wykraczają czasem tematycznie poza ramy religii, np. dzięki kolekcji malarstwa miniaturowego, przedstawiającego sceny z życia dworu, muzykę lub portrety. W żadnym wypadku nie należy pominąć: części poświęconej buddyzmowi, ciągnącej się wzdłuż Seidenstraße, gdzie prezentowane są figurki, freski i malowane
tkaniny od II po XII w. oraz rękopisy w kilku językach - świadectwa piśmiennictwa buddyjskiego. Główną atrakcją tej sekcji jest jednak naturalnej wielkości rekonstrukcja świątyni z kopułą. Natomiast zbiory południowoazjatyckie to głównie brązy z XIII w., zachowane w bardzo dobrym stanie, pochodzące z Tajlandii, Kambodży, Birmy i Jawy.

MUSEUM FÜR OSTASIATISCHE KUNST (Muzeum Sztuki Wschodnioazjatyckiej).
Lansstraße 8 - 14195 Berlin-Steglitz
informacje o muzeach Dahlem tel. 030 8301438
e-mail:oak@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U3, stacja Dahlem-Dorf), autobusem (linie pospieszne X11, X83, przystanek U Dahlem-Dorf; linia 110, przystanek Domäne Dahlem). Czynne od wtorku do piątku w godz. 10.00-18.00, w soboty i niedziele w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 6 €, ulgowy 3 €.

Kolekcja zapoczątkowana w 1906 r., rozszerzyła się znacznie dzięki prywatnym darom. Po raz pierwszy wystawiano ją w 1924 r. w Groppius-Bau. Szybko odniosła ogromny sukces, któremu kres położyła wojna, kiedy 90% zbiorów skonfiskowali Rosjanie (do tej pory znajdują się one w St. Petersburgu), a do pierwotnych właścicieli wróciło zaledwie 300 eksponatów. Przez długie lata wystawianiem sztuki azjatyckiej zajmowały się równocześnie dwa muzea berlińskie: Pergamonmuseum i muzeum w Dahlem (od 1970 r.). Po upadku muru i restrukturyzacji muzeów, obydwie kolekcje zgromadzono ponownie w Dah-lem, dzięki temu, że do Pergamonmuseum wyprowadziło się stąd Muzeum Sztuki Islamu.

Od tej pory to właśnie w Dahlem można podziwiać w osobnych salach sztukę chińską, japońską i koreańską, a także prezentowaną we wspólnej sali sztukę buddyjską tych trzech regionów. Zgromadzono tu obfitość starych brązów, artystycznych przedmiotów z jadeitu i porcelany. Kilka eksponatów o wyjątkowej wartości prezentowanych i opisanych jest szczegółowo, na przykład porcelanowy kielich z XVII w. W galerii japońskiej zwiedzić można salę tradycyjnego parzenia herbaty i kolekcję Klausa Naumanna oraz wystawy czasowe. W razie kłopotów można skorzystać z centrum informacji, które dostarcza praktycznych wskazówek na temat muzeum lub archiwów, które dają pojęcie o rozmiarach kolekcji.

*MUSEUM EUROPÄISCHER KULTUREN (Muzeum Kultur Europejskich). *
Arnimallee 25 -14195 Berlin-Steglitz
informacje o muzeach Dahlem tel. 030 8301438
e-mail:mek@smb.spk-berlin.de
informacje na stronie Staatliche Museen zu Berlin
www:www.smb.spk-berlin.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U3, stacja Dahlem-Dorf), autobusem (linie pospieszne X11, X83, przystanek U Dahlem-Dorf; linia 110, przystanek Domäne Dahlem). Czynne od wtorku do piąt-ku w godz. 10.00-18.00, w soboty i niedziele w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 6 €, ulgowy 3 €.

Muzeum Kultur Europejskich powstało dopiero w 1999 r. i wzbogaciło życie kulturalne Berlina po połączeniu dwóch kolekcji: z Museum für Völkerkunde (Muzeum Etnograficznego) i zbiorów z muzeów europejskich w Berlinie. Należy dodać, że swój udział mają w tym historyczny kontekst zjednoczenia Europy i dążenie polityków do wpisania w ten proces kultury. Celem muzeum jest więc pokazanie różnic etnicznych, regionalnych i narodowych poprzez różne europejskie zjawiska kulturowe. Powierzchnię 1700 m2, obejmującą dwa piętra, podzielono na dwie duże części: pierwsza poświęcona jest roli obrazu w życiu codziennym Europejczyków od czasów średniowiecza, druga - miejscom recepcji obrazu: prywatnym, publicznym i religijnym.

Ekspozycja otwierająca, zatytułowana \"Kulturkontakte in Europa. Faszination Bild\" (Kontakty kulturowe w Europie. Fascynacja obrazem) pokazuje zresztą bardzo wyraźnie, że kultury europejskie nie istnieją niezależnie od siebie, ale wpływają na siebie nawzajem za sprawą podróży, handlu i komunikacji. Natomiast jej lustrzane odbicie oglądamy, dzięki podróży w czasie i obrazom, na wystawie zamykającej ekspozycję, gdzie mamy do czynienia ze zmianą perspektywy: patrzymy na kultury europejskie z punktu widzenia innych kultur. Obok dokumentów i obrazów, muzeum pokazuje również piękną kolekcję odzieży, biżuterii, mebli i narzędzi.

Muzea w innych dzielnicach

*ALLIIERTEN-MUSEUM (Muzeum Aliantów). *
Clayallee 135 - 14195 Berlin-Zehlendorf
tel. 030 8181990
e-mail: info@alliiertenmuseum.de
www:www.alliiertenmuseum.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U3, stacja Oskar-Helene-Heim), autobusem (linia 115 lub linią pospieszną X83, przystanek Alliiertenmuseum; linie 110, 285, 623, M11 lub linią pospieszną X10, przystanek U Oskar-Helene-Heim). Czynne codziennie poza środą w godz. 10.00-18.00. Wstęp wolny

Wojska alianckie - amerykańskie, angielskie i francuskie - na zawsze przesądziły o powojennym losie Berlina Zachodniego i na trwałe zapisały się w historii miasta i kraju. Na przykład w okresie działania mostu powietrznego w 1948 r. przez rok zaopatrywały miasto w żywność, a później decydowały o wszelkich umowach dotyczących statusu miasta aż do czasu zjednoczenia Niemiec. Zachodni berlińczycy żegnali ich więc w 1994 r. z wielkim żalem i uznali, że zasługują na muzeum. Upamiętnia ono wojskowych, którzy rządzili niegdyś miastem, a mieści się w dawnym kinie amerykańskim, w dzielnicy zamieszkanej przedtem przez armię amerykańską. Prezentuje głównie dokumentację dotyczącą mostu powietrznego i blokady miasta. Można tu także znaleźć różnorakie pojazdy i mundury wojsk alianckich oraz dawny Check- point-Charlie - przejście graniczne pomiędzy Berlinem Wschodnim a Zachodnim. Strażnica została przeniesiona tu z Friedrichstraße i znajduje się odtąd przed budynkiem muzeum.

GEDENKSTÄTTE HAUS DER WANNSEE-KONFERENZ (Dom Konferencji w Wannsee - Miejsce Pamięci).
Am Grossen Wannsee 56-58 - 14109 Berlin-Zehlendorf
tel. 0308050010
e-mail:info@ghwk.de
www:www.ghwk.de(strona również w języku polskim)
Dojazd: szybką koleją miejską S-Bahn (S1, S7, stacja Wannsee Bahnhof), autobusem (linie 118, 218, 316, 318, 620, przystanek S Wannsee Bahnhof), dalej autobusem (linia 114, przystanek Haus der Wannsee-Konferenz). Czynne codziennie poza dniami wolnymi od pracy (święta państwowe) w godz. 10.00-18.00, biblioteka i mediateka w tych samych godzinach od poniedziałku do piątku. Wstęp wolny.

Najwyżsi urzędnicy III Rzeszy spotkali się tu 20 stycznia 1942 r., aby omówić plany \"ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej\" przy pełnych szklanicach i makabrycznych dowcipach na temat praktycznych szczegółów przedsięwzięcia. Konferencję w Wann-see, podczas której podjęto decyzję o największym ludobójstwie w historii ludzkości, dokumentuje wystawa w tym właśnie domu, przekształconym obecnie w miejsce pamięci. Mieści się tu stała ekspozycja fotografii i dokumentów poświęconych rasizmowi, antysemityzmowi, wykluczaniu Żydów ze społeczeństwa niemieckiego, planom architektów Zagłady, II wojnie światowej, obozom koncentracyjnym i obozom zagłady oraz materiałom dokumentującym skutki wspomnianej konferencji. Wystawa zawiera sporo eksponatów z Polski. Polecamy darmowe zwiedzanie z przewodnikiem (po uprzednim zamówieniu) w różnych językach, w tym polskim.

BRÜCKE-MUSEUM (Muzeum Ekspresjonizmu Niemieckiego).
Bussardsteig 9 - 14195 Berlin-Dahlem
tel. 030 8312029
e-mail:bruecke-museum@t-online.de
www:www.bruecke-museum.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U3, stacja Dahlem-Dorf), autobusem (linia 115, przystanek Finkenstraße lub Pücklerstraße; linia pospieszna X83, przystanek Königin-Luise-Straße/Clayallee; linie 186, M29 lub linia pospieszna X10, przystanek Teplitzer Straße; linia pospieszna X11, przystanek U Dahlem-Dorf). Czynne od środy do poniedziałku w godz. 11.00-17.00.
Wstęp: bilet normalny 4 €, ulgowy 2 €; wystawy specjalne: bilet normalny 5 €, bilet ulgowy 3 €.

Niewielkie muzeum, poświęcone ruchowi Die Brücke - grupie artystów powstałej w 1905 r. i znanej z wprowadzenia ekspresjonizmu w Niemczech - jest miejscem dla koneserów, dokumentującym ewolucję grupy przy pomocy obrazów olejnych, pasteli i rzeźb. Schmidt--Rottluff, Kirchner, Pechstein - to niektóre z nazwisk artystów prezentowanych w pełnej kolorów ekspozycji.

BOTANISCHES MUSEUM (Muzeum Botaniczne).
Königin-Luise-Straße 6-8 - 14191 Berlin-Dahlem
tel. 030 830 50027
www:www.bgbm.org
Dojazd: metrem U-Bahn (U3, stacja Bre-itenbachplatz lub Dahlem-Dorf; U9, stacja Rathaus Steglitz), szybką koleją miejską S-Bahn (S1, stacja Rathaus Steglitz lub Botanischer Garden), autobusem (linia 101 lub linia pospieszna X83, przystanek Königin-Luise-Platz/ Botanischer Garten). Muzeum czynne codziennie w godz. 10.00-18.00. Ogród botaniczny czynny jest codziennie: od listopada do stycznia w godz. 9.00-16.00, w lutym w godz. 9.00-17.00, w marcu i październiku w godz. 9.00-18.00, we wrześniu w godz. 9.00-19.00, w kwietniu i sierpniu w godz. 9.00-20.00, od maja do lipca w godz. 9.00-21.00.
Wstęp: bilet normalny 5 €, ulgowy 2,50 € (muzeum z ogrodem).

Muzeum, położone w samym sercu ogrodu botanicznego Wolnego Uniwersytetu (Freie Univer- sität) w Berlinie, zdradza tajemnice roślin. Skamieliny obrazują ich ewolucję na przestrzeni wieków, inne sekcje pokazują zastosowania ryżu, tytoniu, bawełny i konopi. Można zobaczyć także rośliny znalezione w grobowcach egipskich i rzymskich oraz rośliny i ciekawostki pochodzące z całego świata i ze wszystkich epok. Muzeum nie jest w zbyt dobrym stanie, ale warto je odwiedzić, zwłaszcza że można to połączyć z wizytą w ogrodzie botanicznym, który jest fantastyczny.

ZUCKERMUSEUM (Muzeum Cukru).
Amrumer Straße 32 - 13353 Berlin-Wedding
tel. 030 31427574
e-mail:zuckermuseum@berlin.de
informacje na stronie Deutsches Technikmuseum Berlin
www:www.dtmb.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U9, stacja Amrumer-Straße; U6, stacja Seestraße), autobusem (linie 126, 221, przystanek Seestraße/Amrumer Straße), tramwajem (linie 50, M13, przystanek Seestraße/Amrumer Straße). Czynne od poniedziałku do czwartku w godz. 9.00-16.30, w niedziele w godz. 11.00-18.00.
Wstęp: bilet normalny 2,30 €, ulgowy 1 €.

Zuckermuseum jest najstarszym z istniejących muzeów cukru, a powstało w 1904 r. Jednak jego historia sięga czasów wcześniejszych: w 1747 r. Andreas Sigismund odkrył tutaj, że pewien gatunek buraka zawiera cukier, co było bardzo nie w smak kolonizatorom! Muzeum, dziś jako część Deutsches Technikmuseum Berlin, przypomina o tym wydarzeniu, które dało początek badaniom nad cukrem, relacjonuje dalszą część historii cukru oraz związane z cukrem rolnictwo, sztukę, historię i gospodarkę. Można tu też podziwiać cukiernice przeróżnych kształtów, pochodzące z różnych epok, opakowania cukru używane przez lata, a także techniki produkcji i wpływ cukru na organizm człowieka. Jeżeli po obejrzeniu tych wystaw nie uwierzymy w zalety cukru i nie ruszymy odważniej ku paczce słodyczy, to znaczy, że nasz stosunek do buraków pozostawia wiele do życzenia.

ANTI-KRIEGS-MUSEUM (Muzeum Antywojenne).
Brüsseler Straße 21 - 13353 Berlin-Wedding
tel. 030 45490110
e-mail:anti-kriegs-museum@gmx.de
www:www.anti-kriegs-museum.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U9, stacja Amrumer-Straße; U6, stacja Seestraße), autobusem (linie 126, 221, przystanek Seestraße/Amrumer Straße), tramwajem (linie 50, M13, przystanek Seestraße/Amrumer Straße). Czynne codziennie w godz. 16.00-20.00. Wstęp wolny.

Pierwsze muzeum antywojenne zostało otwarte w Berlinie przez Ernesta Friedricha, autora książki o tym samym tytule. Ponieważ hitlerowcy spalili zarówno jego książeczkę, jak i muzeum, schronił się w Brukseli, gdzie założył kolejne muzeum. Nie miał jednak szczęścia - w 1940 r. hitlerowcy byli już w Belgii i również je zniszczyli. Nieco tym zniechęcony (co nietrudno zrozumieć), czekał z otwarciem trzeciego aż do 1982 r., tym razem w demokratycznym Berlinie. Wystawy czasowe opowiadają tu bez ogródek o licznych konfliktach zbrojnych świata, natomiast wystawa stała przedstawia wiek XX i jego wojny, posługując się bogatą dokumentacją: I wojnę światową, niemiecki kolonializm w Afryce, zabawki militarne, zbrodnie hitlerowskie i Holokaust, ale także upamiętnia niemieckie matki, które uratowały od śmierci tysiące dzieci, pokazując, że nawet w czasie wojny człowiek potrafi zachować się po ludzku.

DEUTSCH-RUSSISCHES MUSEUM BERLIN-KARLSHORST (Niemiecko-Rosyjskie Muzeum Karlshorst).
Zwieseler Straße 4 (róg Rheinsteinstraße) - 10318 Berlin-Karlhorst
tel. 030 50150810
e-mail:kontakt@museum-karlshorst.de
www:www.museum-karlshorst.de
Dojazd: metrem U-Bahn (U5, stacja Tierpark), szybką koleją miejską S-Bahn (S3, stacja Karlhorst), autobusem (linia 396, przystanek Köpenicker Allee), tramwajem (linia 27, 37, M17, przystanek Marksburgstraße lub Treskowallee/FHTW). Czynne od wtorku do niedzieli w godz. 10.00--18.00. Wstęp wolny.

Zbudowane tuż przed wojną w latach 1939-1945 jako klub oficerski, zostało po wojnie przejęte przez Rosjan i przeznaczone na kwaterę główną Armii Czerwonej, natychmiast po podpisaniu tutaj kapitulacji wojsk niemieckich w nocy z 8 na 9 maja 1945 r. Ale to nie koniec ważnych decyzji podjętych w tym miejscu: również w tym budynku Rosjanie, głosem marszałka Żukowa narzucili Niemcom w sowieckiej strefie okupacyjnej niemiecki rząd komunistyczny. Dzisiaj, kiedy zimną wojnę i podział Europy mamy już za sobą, dawne kasyno oficerskie i kwaterę główną przekształcono w muzeum, które przypomina o historii stosunków niemiecko-rosyjskich w ciągu ostatnich 70 lat. To niekończąca się opowieść o układach, przymierzach, zażyłości i sprzeczkach, uzupełniona dwiema wojnami plus trzecią zimną - to wszystko w 16 salach muzeum. Jest co oglądać przez wiele godzin. Dobry kontekst opowieści zapewniają fotografie, dokumenty, plakaty propagandowe - opisane naturalnie po niemiecku i po rosyjsku. Możliwość zwiedzania z polskim
przewodnikiem.