Pielgrzymi. Pierwsi turyści Europy

Starożytna Grecja i Rzym

Pielgrzymka była zawsze i nadal jest sporym przedsięwzięciem, które obok wymiaru czysto religijnego, ma także aspekty świeckie. Najbardziej rozmodlony pielgrzym musi przecież coś jeść, pić, a także spać. A właśnie te trzy rzeczy są podstawą, skromniejszą lub bardziej wystawną, infrastruktury turystycznej.

Do pierwszych podróży motywowanych religią dochodziło już w starożytnym Egipcie. Ludzie wędrowali, by wziąć udział w uroczystościach, a przy okazji oglądali również ogromne budowle – przede wszystkim piramidy i zagadkowego (już wówczas) Sfinksa.

Religijny wymiar miały także podróże starożytnych Greków i Rzymian, choć ci ostatni zapoczątkowali też wyprawy dla czystej przyjemności lub odpoczynku. To przecież za czasów Imperium Rzymskiego powstały pierwsze kurorty-uzdrowiska, m.in. tak słynne później Baden-Baden, Bath czy Vichy.

W średniowieczu wszystkie drogi prowadziły do Rzymu

Człowiek średniowiecza podróżował głównie z powodów religijnych. Najbardziej popularnymi punktami docelowymi był Rzym – stolica chrześcijaństwa, Ziemia Święta (Palestyna) – miejsce narodzin Jezusa Chrystusa, oraz Santiago de Compostela – grób św. Jakuba Apostoła. Wszystkie te miejsca do dzisiaj tłumnie odwiedzane są przez wiernych, a także zwykłych turystów.

Na trasach do nich wiodących spotkać też można wielu Polaków. Tak jest zresztą od stuleci. Najstarsze przekazy o pielgrzymkach naszych rodaków do Ziemi Świętej pochodzą z XVI w.; jeszcze wcześniej Palestynę odwiedzali polscy rycerze – uczestnicy wypraw krzyżowych. Mniej więcej w tym samym czasie pierwsi nasi rodacy ruszali również do Rzymu.

Pierwszy polski przewodnik był wydany dla pielgrzymów

Ruch pielgrzymkowy z kraju nad Wisłą musiał być do stolicy chrześcijaństwa spory, gdyż już w 1604 r. ukazał się w Krakowie pierwszy polski przewodnik turystyczny zatytułowany "Pielgrzym Polski albo krótkie Rzymu i miast pomniejszych opisanie".

Bogatsi Polacy pielgrzymowali poza granice kraju, biedniejsi udawali się na religijne wyprawy w jego granicach. Najstarsza pielgrzymka na Jasną Górę wyruszyła z Gliwic we wrześniu 1626 r. Jeszcze wcześniej polscy pątnicy pielgrzymowali do sanktuarium na Świętym Krzyżu. Oba te miejsca, a także wiele innych w naszym kraju, są tłumnie odwiedzane również w obecnych czasach.