Płock - zapomniana stolica Polski

Wydaje się, że wymienienie wszystkich stolic Polski nie przysparza większości z nas zbyt wielu kłopotów. Każdy jak z nut wyrecytuje, że były to Gniezno, Kraków i Warszawa. Ale czy tylko? W długich i burzliwych dziejach Polski, władza zmieniała swoją siedzibę wielokrotnie. Kto pamięta, że za swoją siedzibę obrała nawet Płock?

Z perspektywy czasu okres, w jakim Płock był stolicą Polski, uznać można za krótki. Wystarczyło to jednak, by na zawsze zapisał się na kartach historii jako jedno z najistotniejszych miast dla kraju. Tę posługę mazowieckie miasto pełniło w latach 1079-1138. Można tylko żałować, iż pamiętający najdawniejsze czasy polskiej historii Płock jest w powszechnej świadomości praktycznie zapomniany. A przecież jego przeszłość to wystarczający powód, by się zanurzyć w jego historii i sprawdzić, jak fascynuje i inspiruje do ciekawych odkryć. Płock to idealne miasto na weekend. Warto się tu zatrzymać, by spacerując po średniowiecznych uliczkach, poczuć klimat dawnych wieków.
_ ml/wg _
Zobacz też: Pułtusk - co warto zobaczyć?

Miasto położone na pograniczu Pojezierza Dobrzyńskiego i Kotliny Płockiej, nad płynącą tutaj szerokim korytem Wisłą, jest jednym z najstarszych nie tylko na Mazowszu, ale w całej Polsce. Najbardziej rozwinięty gród średniowiecznego Mazowsza już w X-XI wieku mógł pochwalić się własną osadą książęcą.

Jako centrum państwa Miecława, potem gród kasztelański, a od 1075 roku siedziba biskupstwa, pełnił Płock funkcję faktycznej stolicy całego Królestwa Polskiego. Rezydował tu najpierw Władysław I Herman, a później Bolesław III Krzywousty. Płock był ulubioną rezydencją obu władców. W kaplicy tutejszej katedry znajduje się sarkofag z ich szczątkami. Nie był to łatwy czas - na przełomie XI i XII wieku Polska przeżywała problemy i niepokoje społeczne. W XVII wieku przez miasto przetoczyły się pożary, nie wspominając o regularnych przemarszach wojsk. Płock podupadł, aż wreszcie o nim zapomniano.

Serce prastarego Płocka bije na Wzgórzu Tumskim. Na skarpie nad Wisłą stoi pomnik Bolesława Krzywoustego, władcy Polski. Taras na Wzgórzu Tumskim jest dobrym punktem panoramicznym. Widać stąd wieże katedry, wybudowany w latach 60. XX w. amfiteatr wciśnięty w zbocze, na którym niegdyś biskupi uprawiali winorośle. Na dłuższą chwilę uwagi zasługuje dwuwieżowa XII-wieczna katedra Wniebowzięcia NMP i św. Zygmunta z grobami kilku władców Polski, kilkunastu książąt oraz kopią słynnych drzwi płockich (bardzo podobnych do tych bardziej znanych - drzwi gnieźnieńskich).

O doniosłych wydarzeniach i dawnych mieszkańcach Płocka mówią też inne zachowane zabytki, często najstarsze w Polsce, pamiętające czasy pierwszych Piastów. Znajdziemy tu budowlę czworokątną (nazywaną też palatium) z początku XII wieku, wkomponowaną częściowo w mury gotyckiego zamku. Ten niewielki budynek powstał między innymi z płaskich cegieł - najstarszych, jakie odnaleziono w Polsce.

Z dawnych czasów pozostała też ciekawa starówka, najstarsza i najważniejsza dzielnica miasta, położona na wysokim prawym brzegu Wisły. Kolorytu temu miejscu dodaje zabudowa, przeważnie z XVIII i XIX wieku. Cennym zabytkiem jest też opactwo pobenedyktyńskie z Muzeum Diecezjalnym, a fenomenalne, multimedialne Muzeum Mazowieckie kryje największe w Polsce zbiory secesji. Warte wizyty jest również Muzeum Żydów Mazowieckich z multimedialną ekspozycją poświęconą historii i kulturze, tworzone dzięki pierwszej w kraju społecznej inicjatywie odrestaurowania synagogi.

Jest też najstarsza polska szkoła i jedna z najstarszych w Europie, istniejąca nieprzerwanie od 1180 roku - to Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego, nazywane popularnie "Małachowianką". Jest jeszcze coś, co zaskoczy piwoszy. W samym sercu Płocka, w piwnicach starego rynku, znajdą Minibrowar Tumski, bowiem ważenie piwa w książęcym grodzie ma niebywale długą tradycję.
_ ml/wg _