Pula
W samym mieście kąpiel raczej nie wchodzi w grę. Dla turystów przygotowano rozległe plaże niedaleko Verudeli, na wybrzeżu Zlatne Stijene.
Największe miasto Istrii (ponad 58 tys. mieszkańców) szczyci się długą historią - pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą sprzed 3 tys. lat. O powstaniu Puli mówi mitologia grecka - według Likofrona, poety i filozofa, miasto zawdzięcza swoje istnienie mieszkańcom Kolchidy. Jazon i Argonauci - po nieudanej wyprawie po złote runo - zdecydowali się nie wracać na wybrzeże Morza Czarnego tylko osiedlić na półwyspie Istria. W ten sposób narodziła się Pula.
Długi rodowód ośrodka potwierdzają wykopaliska. Podczas prac archeologicznych prowadzonych w okolicy miasta odkryto kości, topory i inne narzędzia wskazujące, że region był zamieszkany już 8 tys. lat temu. Jeszcze przed przybyciem rzymskich legionów, kilka kilometrów od współczesnej Puli istniało Nesactium (obecnie Nezakcij) - stolica wojowniczego plemienia Histrian. Niewielka i pozbawiona znaczenia Pula dopiero nabierała ważności. Gdy w 177 r. p.n.e. przeszła w ręce Rzymian - podczas podboju półwyspu przez imperium - szybko stała się centrum handlowo-administracyjnym. Pola, bo tak ją wtedy zwano, wzbogaciła się o wiele wspaniałych budowli. Niektóre zachowały się do dziś - monumentalny amfiteatr, świątynia Augusta czy mały teatr. To one budują atmosferę współczesnego miasta, wciąż przypominając o kulturalnej i gospodarczej roli ośrodka na przestrzeni wieków.
Miasto - zbudowane na planie koła wokół wzgórza pełniącego funkcje obronne - we wczesnym średniowieczu dostało się pod rządy Bizancjum, przeżywając kolejne lata prosperity. Niestety, z tego czasu zachowały się tylko fragmenty kilku bazylik, ale jest to wystarczająco dużo, by docenić bogactwo mieszkańców. W XII w. ośrodek przeszedł pod panowanie Wenecji, stawiając - w następnych stuleciach - opór kilku najazdom. Naprawdę trudne lata przyszły jednak w połowie XVII w. - szalejące epidemie nie oszczędziły Puli, pozostawiając przy życiu zaledwie 300 osób. Miastu udało się jednak przetrwać, a nawet odbudować znaczenie.
James Joyce w Puli
James Augustine Aloysus Joyce (1882-1941) - znany jako James Joyce - przez kilka miesięcy uczył w Puli angielskiego. Słynny irlandzki pisarz zawitał do miasta w październiku 1904 r., by już w marcu 1905 r. udać się do Triestu. Krótki pobyt \"geniusza pióra\" upamiętnia łatwa do przeoczenia tabliczka na ścianie budynku usytuowanego vis-a-vis Luku Sergiusza. Trudniej nie zauważyć sylwetki pisarza w ogródku kawiarni Uliks (\"Ulisses\"). Zastygły w brązie (dzieło Mate Ćuljaka z Labinu), siedzi przy stole, czekając na zamówione espresso i z godnością znosząc turystów oraz ich aparaty.
Plaże
W samym mieście kąpiel raczej nie wchodzi w grę. Dla turystów przygotowano rozległe plaże niedaleko Verudeli, na wybrzeżu Zlatne Stijene. Można tam dojechać autobusami linii 2a i 3a. Najbliższe kąpieliska Puli to Medulin i Premantura.
Muzea
MUZEUM ARCHEOLOGICZNE ISTRII
(Arheolośki muzej Istre).
Carrarina 3
tel. (052) 218603 lub 609
www.mdc.hr/pula/
Otwarte codziennie, w lipcu i sierpniu od 9.00 do 20.00 (w niedziele od 10 do 15), od września do czerwca w dni powszednie od 9.00 do 15.00.
Cena biletu 12 HRK dorośli, 6 HRK ulgowy.
Prezentuje eksponaty pochodzące z wykopalisk archeologicznych prowadzonych w Puli i jej okolicy. Znaleziska to głównie przedmioty z czasów prehistorycznych i rzymskich oraz mozaika przeniesiona z kaplicy św. Marii.
MUZEUM HISTORYCZNE ISTRII
(Pouijesni muzej Istre).
Gradinski Upon 6 (Kaśtel)
tel. (052) 211566 lub 740
Otwarte codziennie, w lipcu i sierpniu od 8.00 do 20.00, od września do czerwca od 9.00 do 15.00.
Tylko dla pasjonatów - większość interesujących eksponatów zagarnęło muzeum archeologiczne. Ciekawie prezentuje się jedynie wystawa poświęcona historii \"Szent Istvan\", statku zbudowanego w Puli i zatopionego przez Włochów.
Zwiedzanie
Zabytki
FORUM.
Najstarszy plac miasta. I najważniejszy. Pełni rolę głównego miejsca spotkań mieszkańców i turystów już od czasów imperium rzymskiego.
ŚWIĄTYNIA AUGUSTA
(Augustov hram).
Forum
Otwarta latem od 10.00 do 13.30 oraz od 18.00 do 21.00. Zimą zamknięta.
Bilety: dorośli 4 HRK, uczniowie i studenci 2 HRK.
Budowlę, wzniesioną na przełomie tysiącleci (między 2 r. p.n.e. a 14 r. n.e.), dedykowano pierwszemu cesarzowi rzymskiemu. Na przestrzeni wieków pełniła różne funkcje - była miejscem pogańskiego kultu, kościołem chrześcijańskim, a nawet magazynem zboża. Zniszczona podczas II wojny światowej, została starannie zrekonstruowana i obecnie można w niej oglądać kolekcję kamiennych rzeźb. ¦ RATUSZ (Gradska uijećnica). Forum - Budynek wzniesiono w 1296 r. na miejscu dwóch świątyń rzymskich (jedna dedykowana była Dianie). Jego fasada i loggia pochodzą jednak z XVII w. W ścianę frontową wmurowano stare herby i fragmenty rzeźb. W budynku od zawsze mieściła się siedziba administracyjna miasta.
AMFITEATR.
Amf iteartar (na północ od Forum)
tel. (052) 219028
Otwarty latem od 7.30 do 21.00, zimą od 8.30 do 16.30.
Wstęp płatny: 20 HRK dorośli, 10 HRK uczniowie i studenci.
Szósty pod względem wielkości zachowany rzymski amfiteatr, zwany popularnie Areną (mieścił ponad 23 tys. osób). Wybudowany w I w. n.e. za panowania cesarza Wespazjana. Dwie kondygnacje arkad i piętro z otworami tworzą ażurową ścianę (33 m wysokości) otaczającą arenę i ławki dla publiczności. W podziemiu mieściły się niegdyś po mieszczenia dla gladiatorów, połączone z areną korytarzami (ostatnie walki odbyły się w 404 r. n.e., nim zostały zakazane). Obiekt pełnił później funkcję rynku, a za panowania Wenecjan służył za miejsce pozyskiwania kamieni. Obecnie gości festiwale muzyczne i filmowe oraz służy za tło koncertującym gwiazdom.
KATEDRA WNIEBOWZIĘCIA BŁOGOSŁAWIONEJ MARYI PANNY
(Katedrala Uznesenja Blażene Djevice Marije).
Ul. Kandlerova 19
Otwarta codziennie od 7.00 do 12.00 i od 16.00 do 18.00.
Wybudowana na fundamentach rzymskiej budowli, w miejscu, gdzie zbierali się chrześcijanie jeszcze w czasach prześladowań. Najstarsza część murów pochodzi z IV w. n.e., obecny wygląd katedra zawdzięcza przebudowom z początku XVI i potowy XVII w. Łączy w sobie romańską architekturę z renesansową fasadą. Zachowały się wczesnochrześcijańskie mozaiki podłogowe (przełom V i VI w.) oraz marmurowy sarkofag (III w.) wbudowany w ołtarz.
KAPLICA ŚW. MARII FORMOZĘ
(Kapela Svete Marije Formozę).
Ul. Flaciusova
Niewielka bizantyjska kaplica z VI w., czyli wszystko, co zostało po wielkiej bazylice św. Marii Formoze del Canetto. Wspaniale freski z epoki bizantyjskiej, mozaika przeniesiona do muzeum archeologicznego. Latem czasem wystawy sztuki.
KOŚCIÓŁ FRANCISZKANÓW I KLASZTOR
(Crkva i samostan sv. Franje).
Ul. Castropola
Wzniesiony w XIII w. z inicjatywy Castropolów, rodu rządzącego Pulą. Pochowano tu licznych przedstawicieli rodziny.
MAŁY TEATR RZYMSKI
(Mało rimsko kazaliśte).
Na wzgórzu ponad muzeum archeologicznym. Zaplanowany jako półkole u podnóża centralnie położonego wzgórza, na którym wznosi się wenecka twierdza (Kaštel).
*TWIERDZA * (Kaśtel).
Gradinski Upon.
Wzniesiona na wzgórzu w centrum, panuje nad okolicą - widoku z murów obronnych nie zasłaniają żadne budowle. Strategiczne położenie wzniesienia doceniano już w czasach prehistorycznych - plemię Histrian miało tu swoją siedzibę. W średniowieczu tereny przeszły w ręce Kościoła, a w XII w. postawiono tu pierwszą fortecę. Wenecka twierdza pochodzi z XVII w. Obecnie mieści się w niej muzeum historyczne.
ŁUK SERGIUSZA LUB ZŁOTA BRAMA
(Slavoluk Sergijevaca).
Róg ulicy Sergijevaca i placu Giardini (na południe od amfiteatru)
Upamiętnia trzech braci z rodu Salvia Postuma Sergi, sprawujących wysokie urzędy. Wzniesiony między 29 a 27 r. p.n.e. miał górną część bogato zdobioną płaskorzeźbami. Z boku zachowały się dekoracyjne detale korynckich kolumn.
BRAMA HERKULESA
(Herkulova vrata).
Ul. Carrarina
Najstarszy zachowany zabytek rzymskiej architektury w Puli (potowa I w. p.n.e.). Nazwana tak od imienia opiekuna antycznego miasta Pola. Prosta kamienna brama pomiędzy dwiema okrągłymi średniowiecznymi basztami. Nad bramą wyrzeźbione są głowa i maczuga Herkulesa.
PODWÓJNA BRAMA
(Dvojna vrata).
Ul. Carrarina
Dwa złączone łuki zbudowane na przełomie I i II w. Pozostałości murów obronnych otaczających niegdyś miasto. W pobliżu wejścia do muzeum archeologicznego.