Totenburg - ostatnia świątynia Hitlera
Wałbrzych kojarzy się głównie z bajecznym zamkiem Książ, który stanowi jedną z wizytówek Dolnego Śląska. Od dwóch lat turyści coraz chętniej zaglądają w mniej urokliwe miejsce. Jego dzieje są mroczne i wydaje się, że wielu o nim zapomniało. Totenburg straszy i fascynuje, bo ma ku temu powody.
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
To jedyne takie miejsce w Polsce i wielce prawdopodobne, że także w Europie. O zmierzchu wieje tu grozą, za dnia monumentalny czworobok przypomina sarkofag, który wypełniają złowrogie tajemnice. Ten jeden z najbardziej mistycznych zakątków Wałbrzycha nie ma żadnego przeznaczenia, nie ma tu także tablic informujących, co to właściwie jest. A jednak czuje się tu złowrogą aurę, która przejmuje do szpiku kości. W końcu Totenburg to ostatnia świątynia Hitlera.
Hannibal Smoke/at
_ Więcej zdjęć można zobaczyć na stronie "Hannibala Smoke'a" - pisarza zaangażowanego w ratowanie pejzażu kulturowego na Dolnym Śląsku, autora cenionych kryminałów "Tusculum", "Emplarium" i wydanego w kwietniu "Muzeum Prawdy" z gotową receptą na wygrane wybory. _
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
Mauzoleum powstało w latach 1936-1938 według projektu Roberta Tischlera, który jest także autorem nieistniejącego pomnika na Górze Św. Anny na Śląsku. Obiekt przywodzący na myśl warownie starożytnej Mezopotamii ma upamiętniać Ślązaków poległych w czasie I wojny światowej, ofiary katastrof w kopalniach oraz kilkudziesięciu zabitych faszystów. Podobne świątynie nazizmu znajdowały się pod Tannenbergiem (okolice obecnego Olsztynka w woj. warmińsko-mazurskim) oraz na wspomnianej Górze Św. Anny.
Obie budowle zostały wysadzone w powietrze w 1945 roku. Tym samym Totenburg jest ostatnim tego typu obiektem w Europie, z którym wiąże się typowa dla III Rzeszy pełna mistycyzmu historia.
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
Budynek ma kształt zbliżony do kwadratowej warowni o wymiarach ok. 24 na 27 m i wysokości ok. 6 m. Totenburg widać w bezśnieżne zimy z wielu miejsc Wałbrzycha, jednak jego przeznaczenie ani pomieszczenia, które się w nim znajdują wciąż pozostają zagadką. Czy odbywały się tu jakieś tajne rytuały? Nazwa "mauzoleum" sugeruje miejsce pochówku - prawdziwego lub symbolicznego, a w podziemnym labiryncie rzeczywiście znajdowała się krypta grobowa. Naziści byli zafascynowani mitologią germańską i kultem siły - czy właśnie tutaj żołnierze SS odprawiali swoje mroczne obrzędy? Być może nigdy się tego nie dowiemy.
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
Wejście wiedzie do zamkniętego portyku okalającego kwadratowy, arkadowy dziedziniec. Dodatkowe wejścia znajdowały się w jego bocznych ścianach, a prowadziły one do niewielkich kwadratowych mastab - grobowców. Niegdyś były one zwieńczone rzeźbami zrywających się do lotu orłów spoczywających na kamiennych kulach ze swastykami.
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
W centrum dziedzińca stała metalowa kolumna ze zniczem, w którym płonął wieczny ogień. Została ona zaprojektowana przez Ernsta Geigera, a wykonano ją w niemieckich zakładach _ Wurttembergische Metallwarenfabrik _, które pod nazwą WMF działają w Niemczech do dnia dzisiejszego. Na cokole znajdowały się cztery lwy z otwartymi paszczami, które miały oznajmiać zmartwychwstanie poległych w dniu Sądu Ostatecznego. Kolumnę ozdobiono liśćmi dębu - germańskim symbolem zwycięstwa, a znicz podtrzymywały rzeźby trzech nagich młodzieńców. Przed mauzoleum znajdował się plac defiladowy z masztami na flagi, gdzie mogły się odbywać słynne nocne "marsze z pochodniami".
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
Sklepienie krużganka było pokryte marmurowo-złotą mozaiką, którą zaprojektował niejaki H. Muhlen z Monachium. Posadzkę wyłożono granitem karkonoskim, a dziedziniec został wybrukowany kamienną kostką.
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
Elewacje budowli oraz arkady wykonano z wapienia triasowego z rejonu Gogolina, a gzymsy i portale z piaskowca z Łącznej. Całość jest dziełem przedwojennych wałbrzyskich firm i lokalnych kamieniarzy.
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
Totenburg był istnym dziełem sztuki sepulkralnej, przepojonym mistycyzmem i symboliką. Nawet obecnie ten gigantyczny grobowiec działa na wyobraźnię każdego, kto zdecyduje się tu zajrzeć. Po upływie ponad 70 lat to, co zostało z przepięknych ornamentów w dalszym ciągu jest w stanie zachwycić znawców sztuki. Jednak czas działa na niekorzyść tego miejsca i niedługo być może już nic z tych ozdób nie zostanie.
Atrakcje Dolnego Śląska - Totenburg, Wałbrzych
Po II wojnie światowej mauzoleum popadło w ruinę - elementy nazistowskiej symboliki zostały zniszczone i rozkradzione, taki też los spotkał zwieńczoną zniczem kolumnę. Czy miejsca o tak mrocznej przeszłości należy chronić i ocalić od zapomnienia, a może powinno się je porzucić, by uległy niszczycielskiemu upływowi czasu? Bez wątpienia mamy tu do czynienia z zabytkiem, jednak czy znajdzie się ktoś, kto bez gloryfikacji nazizmu umiejętnie zagospodaruje to miejsce? Czas pokaże.
Hannibal Smoke/at/udm
_ Więcej zdjęć można zobaczyć na stronie "Hannibala Smoke'a" - pisarza zaangażowanego w ratowanie pejzażu kulturowego na Dolnym Śląsku, autora cenionych kryminałów "Tusculum", "Emplarium" i wydanego w kwietniu "Muzeum Prawdy" z gotową receptą na wygrane wybory. _
