Tradycje wielkanocne na świecie

Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijańskie. Dobrze znamy polskie tradycje i obrzędy związane z tym okresem. A jak jest w innych państwach? Stare przysłowie mówi: "co kraj to obyczaj". Święta spędzone za granicą to szansa nie tylko na wypoczynek, ale także na poznanie innych tradycji rozwijających się w obrządku chrześcijańskim.

Wielkanoc to najważniejsze święto chrześcijańskie. Dobrze znamy polskie tradycje i obrzędy związane z tym okresem. A jak jest w innych państwach? Stare przysłowie mówi: „co kraj to obyczaj”. Święta spędzone za granicą to szansa nie tylko na wypoczynek, ale także na poznanie innych tradycji rozwijających się w obrządku chrześcijańskim.

(pw/if)

Belgowie, chcąc osłodzić sobie to, że nie mają zbyt wielu zwyczajów związanych z obchodami Wielkanocy, znaleźli na to sposób - kupują czekoladowe jajka, od których uginają się sklepowe półki w okresie świątecznym. W Belgii nie ma aż tak widocznej tradycji dekorowania jajek, jak w Polsce. Nie ma zwyczaju zdobienia ich przy pomocy wosku, czy przez skrobanie nożykiem. Tradycja poszukiwania jajek w trawie też pomału zaczęła odchodzić w niepamięć, szczególnie w większych miastach.

Wielki Tydzień to czas upamiętniający ostatnie dni Chrystusa. Co roku w Wielki Piątek setki Filipińczyków biczuje swe ciała aż do krwi i pozwala siebie ukrzyżować. Misterium ma spektakularny przebieg. Na kilka godzin przed przybiciem do krzyży półnadzy ochotnicy ubrani w kaptury biczują się bambusowymi prętami i kijami wysadzanymi kawałkami szkła.

W Meksyku natomiast Wielkanoc to czas zabawy i radości. W Niedzielę Wielkanocną rozpoczyna się duża fiesta – pokazy sztucznych ogni, wspólne jedzenie tradycyjnych potraw na świeżym powietrzu, zabawy w wesołych miasteczkach. Od Lanego Poniedziałku rozpoczyna się Tydzień Paschalny. Jest to czas wolny od pracy i nauki. Meksykanie najczęściej poświęcają ten czas na relaks i wypoczynek – zazwyczaj wszyscy jadą nad morze.

(pw/if)

W Europie również jest wiele miejsc, w których obchody Wielkanocy wiążą się z silnymi przeżyciami duchowymi. Jednym z nich jest Rzym oraz oczywiście Watykan. Uroczystości związane z celebracją święta Zmartwychwstania Pańskiego poprzedza Wielki Tydzień. Wierni z całego świata przyjeżdżają tu już w Niedzielę Palmową by uczestniczyć w Mszy Męki Pańskiej, przed którą odbywa się poświęcenie palm i uroczysta procesja. Największe znaczenie mają wydarzenia związane z Triduum Paschalnym. W Wielki Czwartek, podczas Mszy Wieczerzy Pańskiej, Papież myje nogi dwunastu dostojnikom kościelnym, natomiast dzień później w rzymskim Koloseum odbywa się tradycyjna Droga Krzyżowa. W dniu Zmartwychwstania Chrystusa nie można opuścić mszy świętej na placu Św. Piotra, podczas której Papież udziela błogosławieństwa Urbi et Orbi – Miastu i światu oraz składa świąteczne życzenia w 63 językach.

Jerozolima to miasto odwiedzane przez pielgrzymów z całego świata. Łączy się tu tradycja trzech największych religii monoteistycznych. Od wieków wpływają one na kulturę i architekturę tego miejsca. W okresie wielkanocnym najsilniej wyczuwamy tu obecność chrześcijan. W obrębie miasta znajduje się ponad 40 miejsc kultu - m.in. Bazylika Grobu Św., w której zobaczyć można symboliczny grób Chrystusa. Ciekawym doświadczeniem dla osób odwiedzających Jerozolimę może być także wizyta w dzielnicy muzułmańskiej czy żydowskiej. Choć od terenów chrześcijan dzieli je zaledwie kilka kroków, mamy wrażenie, że przenieśliśmy się do zupełnie innego świata. Wielki Czwartek obchodzony jest przez różne wyznania chrześcijańskie, na pamiątkę ustanowienia sakramentów: Kapłaństwa i Eucharystii. Od Wielkiego Czwartku do Niedzieli Zmartwychwstania Kościół wspomina najważniejsze wydarzenia w historii zbawienia: ustanowienie Eucharystii, mękę i śmierć Chrystusa oraz Jego zmartwychwstanie.

Znane na całym świecie są również obchody Wielkiego Tygodnia tzw. Semana Santa w Sewilli. Odbywa się tam doroczne misterium upamiętniające mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa z Nazaretu. W licznych, trwających od rana do późnej nocy, procesjach bierze udział ok. 60 rywalizujących między sobą zakonów. Każdy z nich chciałby jak najlepiej zaprezentować się podczas pochodu, dlatego na przygotowanie pasos – bogato zdobionych figur przedstawiających postacie z Drogi Krzyżowej, poświęca prawie cały rok. Podczas procesji członkowie zakonów występują w strojach pokutników ze spiczastymi kapturami zakrywającymi twarz. Elementem programu jest samobiczowanie się oraz inne widowiska pasyjne. Sewilla słynie nie tylko z obchodów Wielkiego Tygodnia, ale także ze wspaniałych zabytków. Będąc tam obowiązkowo trzeba odwiedzić ozdobiony pięknymi płytkami azulejos Pałac Hiszpański, arabski Alkazar i jeden z najwspanialszych na świecie zabytków gotyckich – Katedrę de Santa María.

W duchu religijnym obchodzona jest także Wielkanoc na południu Cypru. Tę część wyspy zamieszkuje ludność grecka, dla której rodzinne celebrowanie świąt ma ogromne znaczenie. Podobnie jak w Polsce, tu również maluje się jajka, jednak wszystkie mają jedną – czerwoną – barwę, co ma symbolizować krew Chrystusa. W Niedzielę Wielkanocną, przed śniadaniem, dochodzi do bitwy „na pisanki”. Wszystkie osoby zgromadzone przy stole stukają się między sobą jajkami - ten z biesiadników, którego pisanka pozostanie nienaruszona, będzie miał szczęśliwy i spokojny rok. Celebrację Niedzieli Wielkanocnej poprzedzają inne świąteczne dni. W Wielki Piątek odbywają się uroczyste procesje, podczas których wierni niosą figury Chrystusa przyozdobione kwiatami. Z kolei w Wielką Sobotę noc na wyspie rozświetlana jest przez setki ognisk rozpalanych przed kościołami. Ma to zachęcić wiernych do uczestnictwa w mszy rezurekcyjnej rozpoczynającej się o północy.

Norwegowie okres świąteczny spędzają aktywnie. Większość z nich wyjeżdża w góry i dni wolne wykorzystuje szusując na stokach. Nie trzeba jednak opuszczać miasta, jeżeli ma się ochotę na odrobinę sportowego wysiłku. Przepiękny Park Vigelanda w Oslo jest chętnie odwiedzany zarówno przez osoby uprawiające nordic walking czy jogging, jak i przez spacerowiczów, którzy chcą obejrzeć ponad 200 zgromadzonych tu rzeźb. W żadnym kraju, niezależnie od stopnia religijności jego mieszkańców, nie może zabraknąć wielkanocnych gadżetów. Także w Norwegii zobaczymy więc figurki króliczków, pluszowe kurczaki i kolorowe jajka. Jednak prawdziwym symbolem norweskich świąt jest owoc pomarańczy.

Pieczone jagnię, zielona sałata i słodki kołacz z orzechami i rodzynkami są tradycyjnymi bułgarskimi daniami na Wielkanoc. Ciasto jest ozdobione pomalowanym na czerwono jajkiem, a na stole musi być dużo kwiatów. W czasie świąt wielkanocnych dominuje kolor czerwony uważany za symbol zdrowia i dobrobytu. Zgodnie z tradycją chrześcijańską Wielkanoc jest poprzedzona 40-dniowym postem, który kończy się uroczystą ucztą, na której królują pieczone jagnię, faszerowane ryżem z rodzynkami i przyprawami oraz czerwone wino.

W 10-milionowych Czechach, gdzie według sondaży liczba ateistów zdecydowanie przekracza liczbę osób wierzących, święta wielkanocne nie mają charakteru religijnego. Traktowane są przede wszystkim jako święto nadejścia wiosny. W Czechach nie jest praktykowane ani budowanie w kościołach grobów Chrystusa, ani święcenie pokarmów. Jedynym miejscem w Pradze, gdzie w Wielką Sobotę można poświęcić wielkanocny koszyk jest kościół św. Idziego, gdzie mieści się polska parafia i gdzie w każdą niedzielę odprawiane są nabożeństwa w języku polskim.

Białoruś jest jedyną poradziecką republiką należącą do Wspólnoty Niepodległych Państw, gdzie najważniejsze katolickie święta - Wielkanoc i Boże Narodzenie - są świętami państwowymi i dniami wolnymi od pracy. W prasie centralnej ukazują się listy pasterskie zwierzchnika Kościoła katolickiego i biskupów najważniejszych Kościołów protestanckich. Chrześcijanom obrządku zachodniego co roku świąteczne życzenia przekazuje prezydent Aleksander Łukaszenka. Pierwsze programy białoruskiej telewizji i radia transmitują najważniejsze kościelne nabożeństwa.

Litewskie tradycje wielkanocne są bardzo zbliżone do polskich. Wielkanoc kojarzy się przede wszystkim z pisankami i obfitością potraw mięsnych na świątecznym stole. Nie znany tu jest jednak, poza Wileńszczyzną, śmigus - dyngus, a także "zajączek" czyli obdarowywanie dzieci łakociami i drobnymi prezentami. Śniadanie wielkanocne trwa od rana do późnego wieczora, z przerwami na toczenie jajek. Śmigus-dyngus jest znany i praktykowany jedynie wśród litewskich Polaków, na Wileńszczyźnie.