Trogir
Mała Wenecja w samym środku Dalmacji, prawdziwy klejnot Adriatyku... Pomiędzy łagodne pagórki stałego lądu a wyspę Ćiovo wcisnęła się średniowieczna twierdza Trogir, jedno z najładniejszych portowych miast wybrzeża.
(fot. Piotr Chrzanowski) Mała Wenecja w samym środku Dalmacji, prawdziwy klejnot Adriatyku... Pomiędzy łagodne pagórki stałego lądu a wyspę Ćiovo wcisnęła się średniowieczna twierdza Trogir, jedno z najładniejszych portowych miast wybrzeża, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Miasto oraz marina wypełniają się turystami każdego lata, gdy tylko nadchodzą ciepłe dni. W uliczkach nie sposób zliczyć restauracji i kawiarni. Wszystkie miejsca noclegowe w Trogirze i okolicznych miejscowościach są zajęte już na początku sezonu.
Szczególne położenie geograficzne i łagodny klimat sprawiły, że było to jedno z pierwszych miast założonych nad Adriatykiem. W III w. p.n.e. przybyli tu Grecy z wyspy Vis, później Rzymianie. Pod władzą Bizancjum Trogir znajdował się między VII a XI w. Następnie, po okresie rozkwitu w XII w., miasto musiało stawić czoło najazdom weneckim. W 1420 r. skapitulowało. Weneckie panowanie trwało cztery wieki, aż do 1797 r. Przez ten czas miasto zostało przebudowane, wzniesiono pałace, domy, wieże i twierdze. Następnie Trogir został zajęty przez armię Napoleona. W XIX w. wchodził w skład monarchii habsburskiej, tracąc prestiż i znaczenie. W mieście pojawił się głód i epidemie.
W latach 70. ubiegłego wieku nastąpił rozwój turystyki, a wraz z nim poprawa warunków życia. Jednak z chwilą wybuchu wojny w 1991 r. kwitnąca gospodarka Trogiru znacznie podupadła. Dopiero od kilku lat turyści ponownie tłumnie zjeżdżają do tego pięknego miasta.
Zwiedzanie
BRAMA LĄDOWA (Kopnena vrata).
Na starówkę wchodzi się przez bramę północną, która została zbudowana ok. 1656 r. w stylu późnorenesansowym. Ustawiono na niej gotycką rzeźbę bł. Jana Ursiniego, biskupa Trogiru i patrona miasta. Prawdopodobnie jest to dzieło Bonina z Mediolanu. Do bramy prowadzi niewielki kamienny most nad Fosą.
MUZEUM MIASTA TROGIR (Muzej grada Trogira).
Ul. Gradska vrata 4
tel. (021) 881406
faks (021) 884293
e-mail muzej-grada-trogira@st.htnet.hr
Otwarte latem codziennie (oprócz niedziel) w godz. 9.00-13.00 i 17.00-21.00.
Wstęp: 10 HRK dorośli, 5 HRK dzieci.
Parę kroków od bramy, w barokowym pałacu Garagnin-Fanfogna, mieści się muzeum prezentujące dokumenty, książki, zdjęcia, meble i inne przedmioty świadczące o historii miasta.
KATEDRA ŚW. WAWRZYŃCA (katedrala sv. Lovre).
Trzynawowa romańsko-gotycka bazylika stoi przy pl. Ivana Pavla II. Była budowana przez cztery wieki na fundamentach dawnej świątyni zburzonej w 1123 r. przez Saracenów. Zachodni portal, uważany za jeden z najcenniejszych zabytków Chorwacji i bez wątpienia najwybitniejszy przykład rzeźby romańskiej w tym kraju, to dzieło mistrza Radovana z 1240 r.
Główne jego motywy to grzech pierworodny (postacie Adama i Ewy) i odkupienie (sceny zwiastowania Maryi, narodzin Chrystusa, ukrzyżowania i sądu ostatecznego). Zwracają także uwagę rzeźby lwów, świętych i apostołów, przedstawienia miesięcy oraz sceny polowania. Obecnie katedra jest w trakcie renowacji, choć wnętrze można zwiedzać. Warto choć na chwilę zatrzymać się przy renesansowej kaplicy bt. Jana Ursiniego (kapela sv. Ivana Ursinija) z drugiej połowy XV w., nad którą w latach 1468-1497 pracował Nikola Firentinac, i przy XIII-wiecznej ośmiobocznej kamiennej ambonie.
Katedra jest najwyższą budowlą w mieście - dzwonnica, budowana przez dwa stulecia i odzwierciedlająca różne style architektoniczne, ma wysokość 47 m. Istnieje możliwość wejścia na jej szczyt, aby podziwiać panoramę miasta (codziennie w godz. 9.00-12.00 i 16.00-19.00). Wstęp 5 HRK. Tyle samo kosztuje wstęp do skarbca katedralnego.
LOGGIA MIEJSKA (Gradska loža).
W tym budynku, znajdującym się również na placu Trg Ivana Pavla II i pochodzącym z XV w., mieścił się niegdyś sąd. Sześć kolumn przed wejściem wieńczą różnorodne kapitele (jeden pochodzi z czasów starożytnych). Budynek zdobią dwie płaskorzeźby. Starsza pochodzi z 1471 r. i przedstawia Sprawiedliwość w otoczeniu św. Jana Ursiniego i św. Wawrzyńca. Jej autorem był Nikola Firentinac. Młodsza jest dziełem I. Meštrovicia, przedstawia chorwackiego bana Petra Berislavicia, który na początku XVI w. przeciwstawiał się tureckiej inwazji. Wieża zegarowa przylegająca do loggii stanowi pozostałość po kościele św. Sebastiana. Za loggią znajduje się niewielki trzynawowy kościół św. Barbary (crkva sv. Barbarę) - najstarsza świątynia w mieście wybudowana w XI w.
RATUSZ (Gradska Vijećnica).
We wschodniej części placu Trg Ivana Pavla II, na miejscu dawnego kościoła św. Szczepana, wzniesiono w XV w. siedzibę władz miejskich. Budynek, utrzymany w stylu romańsko-gotyckim, pełni tę funkcję do dziś - mieści się w nim trogirski ratusz. Na wewnętrznym dziedzińcu zwraca uwagę kamienna studnia.
KOŚCIÓŁ ŚW. JANA CHRZCICIELA (crkva s. Ivana Krstitelja).
Stoi nad kanałem, wybudowany został w XIII w. Warto obejrzeć średniowieczne freski, grobowiec rodu Cipiko (przy placu Trg Ivana Pavla II znajduje się pałac tej rodziny, obecnie zajmowany przez biuro turystyczne), płaskorzeźbę \"Opłakiwanie Chrystusa\" dłuta N. Firentinaca (1470 r.). W dzisiejszych czasach w kościele tym znajduje się pinakoteka, a w niej obrazy z XIV do XVII w., rzeźby i kodeksy. ¦ RIVA. Riva to nadbrzeżna promenada nad Kanałem Trogirskim, ciągnąca się wzdłuż zachowanych fragmentów murów miejskich. Niedawno odnowiona, cieszy się popularnością jako główny deptak spacerowy miasta. Znajdują się tu liczne kawiarnie i restauracje, przy nabrzeżu cumują luksusowe jachty.
KLASZTOR BENEDYKTYNEK Z KOŚCIOŁEM ŚW. MIKOŁAJA (benediktinski samostan i crkva sv. Nikole).
Założony w 1064 r., rozbudowany w XVI w. Tutaj przechowywana jest płaskorzeźba z I w. p.n.e., przedstawiająca Kairosa, bożka szczęśliwej chwili, oraz gotycki malowany krucyfiks z XV w. W klauzurze znajduje się grecki napis z IV-III w. p.n.e., uważany za najstarszy w Trogirze. W przyklasztornym kościele najcenniejszy jest gotycki poliptyk z końca XIV w. Renesansowa dzwonnica pochodzi z 1598 r.
BRAMA MORSKA (Morska vrata).
Szeroka renesansowa brama, wybudowana w 1593 r. Jej drewniane skrzydła są ozdobione ćwiekami. Na wschód od niej znajduje się mała loggia, w której odpoczywali goście przybywający do miasta po zamknięciu bramy. Później została zamieniona na targ rybny. Obecnie jest to miejsce sprzedaży pamiątek i odpoczynku dla turystów zwiedzających stare miasto.
TWIERDZA KAMERLENGO (tvrdava Kamerlengo).
Położona jest w południowo-zachodniej części wyspy. Otwarta od 9 do 20, wstęp 10 HRK dorośli, 5 HRK dzieci. Współczesny kształt nadali jej Wenecjanie w XV w., choć charakterystyczna wieloboczna wieża powstała wcześniej. Twierdza była bazą floty wojennej. Obecnie jest to multimedialny ośrodek z kinem pod gołym niebem i teatrem. Odbywają się tu miejskie imprezy kulturalne.
BASZTA ŚW. MARKA (kula sv. Marka).
Znajduje się na północnym zachodzie starówki i również została zbudowana przez Wenecjan w XV w. Miała chronić przed atakami Turków od strony lądu. Stanowiła część zachodniej linii obronnej, podobnie jak twierdza Kamerlengo.
Kairos: bożek szczęśliwej chwili, symbol miasta
Płaskorzeźba została odnaleziona wiosną 1928 r. w opuszczonym domu w Trogirze. Pochodzi z I w. p.n.e. Przedstawia Kairosa, bożka szczęśliwej chwili - chwili, którą należy wykorzystać, aby nie zaprzepaścić jej na zawsze. Kairos ma postać uskrzydlonego młodzieńca o bujnej czuprynie, trzymającego w ręku wagę. Stanowił przestrogę dla przechodniów: miał ich uczulać na te chwile, które przemijają i nigdy nie wracają...
Plaże
PANTAN.
1,5 km na wschód od Trogiru, przy ujściu rzeki Pantan. Jest to piaszczysto-kamienna, zacieniona plaża, usytuowana w piniowym lesie. Dojazd autobusem nr 37 do Splitu.
OKRUG (OKRUG GORNJI).
Najpopularniejsza, choć kamienista plaża w okolicy. 5 km od centrum miasta, na południu wyspy Čiovo. Ma 2 km długości i nazywana jest Copacabaną Trogiru. Na miejscu znajdują się restauracje oraz centrum sportów wodnych \"Max\".
KAVA (SLATINE).
Na krańcu wyspy Čiovo, niedaleko miasteczka Slatine, ok. 12 km od Trogiru. To jedyna plaża, która nie jest otoczona dużymi nowoczesnymi budynkami. Uwaga: aby do niej dotrzeć, należy jechać 4 km gruntową drogą.
Okolice Trogiru
SEGET DONJI.
Małe rybackie miasteczko, wybudowane w 1564 r. przez pochodzącego z Trogiru szlachcica, leży między morzem a nadbrzeżną drogą. Jego architektura jest inspirowana pałacem Dioklecjana w Splicie: miasto otaczają ufortyfikowane mury z okrągłymi wieżami. W centrum mieści się barokowy kościół, w którym znajduje się pochodzący z XIV w. malowany drewniany krzyż.
MARINA.
Wioska i port nad zatoką Marina, 12 km na zachód od Trogiru. Mogą tu cumować nawet dość duże jachty. W latach 1495-1500 na polecenie biskupa Trogiru zbudowano na wysepce w zatoce czworoboczną wieżę obronną. Kanał oddzielający wyspę od stałego lądu został zasypany w XX w. Obecnie w wieży mieści się hotel.