7 mało znanych cudów architektonicznych

Pałac Parlamentu, nazywany także Domem Ludowym, jest swoistym pomnikiem postawionym komunistycznemu dyktatorowi Rumunii Nicolae Ceauşescu. Prace ruszyły w 1983 r., a nadzorował je sztab 700 architektów. Jego budowa, podczas której pracowało 20 tys. robotników, trwała 13 lat. Rozpoczęcie inwestycji wymagało rozbiórki około 7 km kw. centrum starego miasta i przesiedlenia 40 tys. ludzi z terenu planowanej budowy. Wyburzenia, które rozpoczęto w 1980 r., objęły 6 synagog, 19 cerkwi, 3 kościoły protestanckie i tysiące domów. Wizja Nicolae Ceauşescu odnośnie tego, jak miał wyglądać Bukareszt, rodziła się wraz z kolejnymi podróżami dyktatora. W Chinach, Korei Północnej i Wietnamie zachwycił się monumentalnymi budynkami rządowymi. Przebywając we Francji oczarowały go eleganckie paryskie kamienice i piękno Pól Elizejskich. Największy budynek Rumunii wykonany jest w całości z materiałów pochodzących z rodzimej ziemi. Podczas budowy zużyto milion metrów sześciennych marmuru pozyskanego z
Transylwanii, trzy i pół tysiąca ton kryształu do skonstruowania 480 żyrandoli, natomiast do pokrycia posadzek parkietem zużyto 900 tys. metrów sześciennych drewna.

wg/udm

Wzniesiony w 1907 r. Wielki Meczet w Dżenne to największa na świecie konstrukcja powstała niemal w całości z mułu, a dokładniej z suszonych na słońcu cegieł i piasku. Miasto, w którym się znajduje, zostało założone około 300 r. n.e. i jest jednym z najstarszych subsaharyjskiej Afryki. Upalne północnoafrykańskie lata powodują pęknięcia w błocie i z czasem osłabiają materiał. Przed corocznymi ulewami miejscowi wspólnie pokrywają budowlę mułem z wyschniętego pobliskiego stawu. Niestety, przyczynia się to do osłabiania struktury budowli. W 2006 r. fundacja _ Aga Khan Trust for Culture _ z Genewy, zajmująca się m.in. ochroną zabytków architektury, oceniła, że meczetowi grozi zawalenie. Rozpoczęto prace renowacyjne, które nie pozostały bez wpływu na kształt budowli - nabrała ona nieco modernistycznego charakteru. Dżenne to jeden z najważniejszych zabytków sakralnych na kontynencie afrykańskim.

Derawar to świątynia na środku pustyni Cholistan zbudowana z 40 monumentalnych, wyrastających z ziemi wież, które tworzą ogromny fort. Obwód każdej z ncih wynosi ok. 150 m, a wysokość 30 m. Wiele osób nie zna tego miejsca, nawet sami Pakistańczycy. Dzieje się tak nie bez powodu - żeby dostać się do fortecy, trzeba wynająć przewodnika i samochód z napędem na cztery koła, by potem jechać do niej cały dzień. Wyrusza się z miasta Bahawalpur, potem przez pustynię do fortyfikacji. Żeby wejść do środka, potrzebne jest specjalne pozwolenie od lokalnych władz. Fort nie jest jedyną atrakcją w okolicy. Jest tu także nekropolia królewskiej rodziny Abbasi. Znajdziemy też szereg zabytków archeologicznych związanych z dawną cywilizacją Indusów żyjącą na tych ziemiach.

Chand Baori to jeden z najbardziej niedocenianych indyjskich zabytków. Piękne architektoniczne dzieło zachwyca symetrią, regularnością i pomysłowością. Znajduje się w Abhaneri, w regionie Radżastan. Budowla to niezwykła czworokątna studnia wzniesiona wokół źródła między 800 a 900 rokiem przez króla Chanda z dynastii Nikumbha. Ściany zostały zbudowane z ciemnych porowatych skał wulkanicznych, przez które z boków i z dołu sączyła się z ziemi woda. W sezonie monsunów studnia gwałtownie wypełnia się wodą, ale nigdy do górnej krawędzi. Wokół źródła, na trzynastu poziomach, wznoszą się ogromne stopnie, które prowadzą 30 m w głąb ziemi. Można nimi wejść na dno budowli dosłownie z każdego miejsca. *Chand Baori *miało być nie tylko piękne, ale też praktyczne. Dzięki nietypowej konstrukcji woda na dnie jest chłodniejsza o 5-6 stopni niż na powierzchni.

Stary Most to konstrukcja łącząca brzegi rzeki Neretwy. Ma 4 m szerokości, 30 m długości i 24 m wysokości. Osłaniają go dwie fortyfikowane wieże - Helebija od północnego wschodu i Tara *od południowego zachodu. Nazywane są strażniczkami mostu, czyli _ mostari _. Most stanowił bez wątpienia jedno z największych dzieł architektonicznych swoich czasów. Zbudowany został w 1566 r. z 456 bloków skalnych, z kamienia nazywanego tu _ tenelija _. Zaprojektował go ottomański architekt *Mimar Hajrudin na zamówienie Sulejmana Wspaniałego. Most miał zastąpić starszy, wiszący, drewniany. W chwili ukończenia budowy był to najszerszy skonstruowany przez człowieka łuk na świecie. Do tej pory techniczne szczegóły jego budowy pozostają tajemnicą. Nie wiadomo, jak wzniesiono rusztowanie, transportowano kamienie z jednego brzegu na drugi czy jak udało się utrzymać rusztowanie przez dziewięcioletni okres budowy. W latach 90. XX w., w czasie wojny na Bałkanach, most został zniszczony przez siły serbskie i
chorwackie. Po wojnie go odbudowali. Trwało to prawie dziesięć lat i w lipcu 2004 r. znów można było przejść na drugą stronę rzeki nowym Starym Mostem. Miejscowi od wieków skaczą z niego do rzeki Neretwy, żeby udowodnić, jacy są odważni i sprawni. Pierwszy odnotowany w dokumentach skok wykonano w 1664 r.. W 1968 r. po raz pierwszy odbył się oficjalny konkurs, który od tego czasu jest organizowany każdego lata.

Meczet Sheikh Lotfollah jest dziełem irańskiego budownictwa Safawidów. Mieści się przy placu Naghsh-i Johan w Isfahanie. Świątynię wzniesiono w latach 1603-1619 za panowania szacha Abbasa I. Nazwana została na cześć teścia władcy, szejka Lotfollaha, poważanego islamskiego uczonego z Libanu. Budowla miała świadczyć o pojawieniu się w regionie nowej siły politycznej i ekonomicznej - *Safawidów. *Meczet nie posiada minaretów ani ogrodu. Prawdopodobnie dlatego, że nigdy nie miał to być budynek publiczny. Odbywały się tu królewskie ceremonie, zaś w dwupiętrowych arkadach otaczających dziedziniec były łaźnie, mennica królewska i szpital. Dekoracje meczetu są niezwykle piękne i drobiazgowe. Przy budowie wykorzystano delikatne płytki, które w ciągu dnia zmieniają kolor z kremowego na różowy. Wewnątrz sanktuarium robią wrażenie misternie wykonane mozaiki, zdobiące ściany i sklepienie z żółtymi motywami.

Wszyscy słyszeliśmy o Wielkim Murze Chińskim, ale niewielu wie, że Indie także mają podobną budowlę, nazywaną Kumbhalgarh. Wielki Mur Indyjski to druga co do wielkości konstrukcja na świecie. Znajduje się w regionie Radżasthan, a jej wzniesienie zlecił w 1443 r. lokalny władca Rana Kumbha. Miał chronić jego fort, znajdujący się wyżej na wzgórzu. Mur ochrania także ukrytych w jego wnętrzu 360 świątyń. Budowla ciągnie się przez 36 km i miejscami jej szerokość wynosi 4,5 m. Posiada również siedem fortyfikowanych bram.

_ Tekst opracowano na podstawie artykułu w internetowym wydaniu BBC "Seven unknown architectural wonders". _

wg/udm