Bardo. Historia. Atrakcje. Co warto zwiedzić

Miasto w województwie dolnośląskim, nad Nysą Kłodzką, pięknie położone w niewysokich, ale malowniczych i pełnych tajemnic Górach Bardzkich w Sudetach Środkowych. Jedna z najstarszych miejscowości Dolnego Śląska. Bardo (brido) oznaczało w języku dawnych Słowian warownię i faktycznie już w X wieku istniała tu tzw. stróża obserwacyjno-obronna, a potem gród kasztelański. Do XIII wieku władzę w Bardzie sprawowali wyłącznie rycerze polscy. W okresie, gdy miasto nie należało do Polski, nosiło niemiecką nazwę Wartha.

Sanktuarium Matki Bożej Strażniczki Wiary

Pierwszą bardzką kaplicą opiekowali się w latach 1189–1210 joannici, później augustianie, a od 1249 roku Bardo należało do klasztoru cystersów w Kamieńcu Ząbkowickim. Ich właśnie dziełem była budowa, w 1325 roku, pierwszego kościoła, zwanego czeskim, w którym umieszczono figurkę MB Bardzkiej. Aby pomieścić rosnące rzesze pielgrzymów, w roku 1311 wybudowano drugi kościół, nazwany niemieckim. Obydwie świątynie w 1425 roku zostały spalone przez husytów. Na początku XVII wieku w miejscu objawienia płaczącej Matki Bożej wzniesiono na Górze Bardzkiej kaplicę Górską, do której prowadziły trzy drogi, określane w zależności od tego, skąd przybywali pątnicy, jako: czeska, polska i niemiecka. W następnych wiekach wzdłuż szlaku niemieckiego, a później polskiego wybudowano stacje drogi krzyżowej. Obecny barokowy kościół sanktuaryjny – Nawiedzenia NMP, mogący pomieścić około 5 tys. wiernych, wzniesiono w latach 1686–1704 na miejscu kościoła czeskiego i niemieckiego. Znajdująca się w nim figura Matki Bożej z Dzieciątkiem
jest najstarszą zachowaną romańską rzeźbą drewnianą na Dolnym Śląsku, reprezentującą rozpowszechniony w XI i XII wieku typ Madonny Tronującej. Wykonana z drewna lipowego statua jest polichromowana i mierzy 43,3 cm wysokości. Uśmiechająca się lekko Matka Boża, zwana z tego powodu Madonną Uśmiechniętą, trzyma w wyciągniętej prawej ręce królewskie jabłko, natomiast Dzieciątko lewą rączką podtrzymuje księgę, a prawą wznosi w geście błogosławieństwa. Kiedy i w jaki sposób rzeźba znalazła się w okolicy – dokładnie nie wiadomo. Niektórzy historycy uważają, że figura jest dziełem anonimowego twórcy z Nadrenii, powstała w XIII wieku i przybyła do Barda razem z cystersami, którzy osiedlili się tu w 1299 roku. Inni przesuwają datę jej wyrzeźbienia nawet o sto lat wcześniej – na 1. połowę XII wieku. Z całą pewnością żywiołowy rozwój miasta w XIV wieku możliwy był właśnie dzięki licznym pątnikom, ponieważ z bardzką figurką łączono coraz więcej objawień, uzdrowień i łask. Najbardziej znane objawienie miało miejsce w 1400
roku, kiedy to mieszkańcy miasta ujrzeli ponoć na Górze Bardzkiej (zwanej później Kalwaryjską) siedzącą na kamieniu Matkę Bożą, płaczącą z powodu nieszczęść, które miały niebawem dotknąć ziemię śląską. W tamtym okresie losy bardzkiej Madonny były równie burzliwe jak dzieje całego Śląska. Po raz pierwszy wywieziono figurę do Kłodzka w roku 1425, w obawie przed atakiem husytów – przeciwników kultu Marii Panny. W czasach reformacji, gdy ruch pielgrzymkowy zmalał i pojawiła się obawa, że święta rzeźba może zostać sprofanowana, wywieziono ją w roku 1577 do klasztoru w Kamieńcu Ząbkowickim. W okresie wojny trzydziestoletniej kilkakrotnie ukrywano rzeźbę w Kłodzku. Dopiero kiedy ustały walki na Śląsku – po podpisaniu pokojowego traktatu westfalskiego w 1648 roku – wizerunek mógł bezpiecznie wrócić do Barda, co dało początek powtórnemu rozkwitowi kultu tutejszej Bogurodzicy. Pielgrzymowali do niej wierni z Czech, Moraw, Polski, a przede wszystkim ze Śląska. Ludzie wędrowali nie tylko do sanktuarium, ale również na
szczyt kalwarii – do Kaplicy Górskiej. Ruch pielgrzymkowy zahamowała polityka władz pruskich, zmierzających do likwidacji zgromadzeń zakonnych. W 1810 roku, po kasacie kamienieckiego klasztoru cystersów, kościół w Bardzie przemianowano na parafialny. W 1900 roku przybyli do sanktuarium ojcowie redemptoryści, którzy sprawują nad nim opiekę do dziś. W roku 1966, ukoronowano figurę i nadano jej tytuł Dolnośląskiej Strażniczki Wiary. W uroczystościach wzięło udział około 150 tys. wiernych – z Polski, Czech, Moraw i Niemiec.

Parafia Nawiedzenia NMP
pl. Wolności 5
57-256 Bardo
074 817 14 21
sanktuarium@poczta.opoka.org.pl+'?' )
www.sankt_bardo.opoka.net.pl

Dojazd
Samochodem drogą międzynarodową E67 (jej częścią jest droga krajowa nr 8) – 11 km na południe z Ząbkowic Śląskich w kierunku Kłodzka. Przez miasto przebiega linia kolejowa, najlepszy dojazd z Kłodzka.

Uroczystości

1. niedziela lipca – Nawiedzenie NMP 15 sierpnia – Wniebowzięcie NMP 8 września – Narodzenie NMP

*Noclegi * Dom pielgrzyma przy klasztorze redemptorystów, 074 817 14 21

W okolicy bogata baza turystyczna.

Sanktuaria w pobliżu
Góra Igliczna, Krzeszów, Stary Wielisław, Wambierzyce, Wójcice, Wrocław

Okolica

Bardo. Muzeum Sztuki Sakralnej – w klasztorze redemptorystów; zbiory podzielone są na cztery działy: historia Barda, malarstwo, rzeźba i rzemiosło artystyczne. Kalwaria Bardzka – strome ścieżki pątnicze, prowadzące przez zalesione stoki Góry Kalwaryjskiej (582 m n.p.m.) do kaplicy na szczycie. Wzdłuż trasy wybudowano w 1. połowie XVIII wieku sześć murowanych barokowych kaplic, a w latach 1833–1839 stacje drogi krzyżowej. W połowie wejścia na szczyt znajduje się tzw. studzienka Maryi, tryskająca wodą, której przypisuje się lecznicze właściwości, zwłaszcza w chorobach oczu i głowy. Góra Różańcowa (380 m n.p.m.) – wzniesienie naprzeciwko Góry Bardzkiej, z zespołem 14 kaplic różańcowych, postawionych na początku XX wieku.

Kłodzko. Kamienny most na Nysie Kłodzkiej – rekonstrukcja mostu z XVI wieku, zniszczonego w czasie II wojny światowej. W trakcie odbudowy w latach 50. XX wieku usunięto z mostu religijne akcenty.

Seria: Miejsca niezwykłe

Tytuł: Sanktuaria w Polsce

Autor: Adam Sochaczewski