Browar Głubczyce. Skarb Opolszczyzny

Głubczyce zaczęły podupadać jeszcze w dobie wojen husyckich, proces ten pogłębił się w czasach wojny trzydziestoletniej. Związki z Czechami zerwano po roku 1741, kiedy Śląsk zajął król pruski Fryderyk Wielki. Po podbojach Napoleona Prusacy przeprowadzili wiele reform, wprowadzili samorząd, sekularyzowali m.in. zakon joannitów oraz rozebrali mury miejskie. Zbudowane w 2. połowie XIX wieku połączenie kolejowe Głubczyc z Raciborzem, Racławicami Śląskimi i Karniowem (Krnov) pozwoliło na dalszy rozwój miasta. Powstało wówczas kilka browarów, słodownie i inne zakłady przemysłowe. W 1921 roku w wyniku plebiscytu górnośląskiego miasto pozostało w rękach Niemców. W końcu II wojny światowej, w marcu 1945 roku, wojska radzieckie pod dowództwem marszałka Koniewa zamknęły w kotle w rejonie Głubczyc znaczne siły niemieckie, miasto poważnie ucierpiało. Braki w substancji architektonicznej centrum widoczne są do dziś.

Pokrzepieni szklaneczką głubczyckiego fulla w którejkolwiek z knajp w pobliżu browaru, nie zapomnijmy o zwiedzeniu miasteczka. Można tu obejrzeć kościół parafialny Narodzenia Najświętszej Marii Panny. W ściany tej częściowo gotyckiej świątyni wmurowano luterańskie tablice inskrypcyjne z XVI i XVII wieku; w murze wieży północnej tkwi kula ze szwedzkiego działa – pamiątka wojny trzydziestoletniej. Każdy piwosz powinien zajść do XVIII-wiecznego kościoła franciszkańskiego, przy którym działał niegdyś klasztorny browar.

Głubczyce i ta część Opolszczyzny to region o bogatych tradycjach piwowarstwa i słodownictwa. Wzmianki o browarach głubczyckich: mieszczańskich i franciszkańskim, pochodzą co najmniej z XVIII wieku. W owym czasie przywilej na warzenie piwa posiadało 226 domów. W bliższych nam czasach, przed 1939 rokiem, funkcjonowało tutaj ponad 30 słodowni i browarów. Jednym z największych był zakład należący do Wilhelma Haudego, który w latach 1854–1856 wykupił prawa wspomnianych 226 domów i uruchomił nowoczesny browar parowy; rozpoczął w nim produkcję piwa bawarskiego. Po śmierci Haudego w 1861 roku browar przejął przyjaciel rodziny – August Weberbauer, który wkrótce ożenił się z córką zmarłego przyjaciela. Rozwijający się browar wzbogacił się o grunta położone przy ul. Wałowej i Fabrycznej; częściowo zajął teren rozebranych murów miejskich. Kolejnymi zarządcami browaru Weberbauera (Brauerei A. Weberbauer) byli Viktor Czerwonski i Heinrich Rubin. W czasie wojny browar pracował pełną parą i znacznie zwiększył produkcję
(przekroczono poziom 100 tys. hl rocznie). Właściciele nie zapomnieli jednak o działalności charytatywnej. Głubczycki piwowar Eduard Beyer posiadał w mieście spory ogród, salę i muszlę koncertową. Wiemy, że jego rodzina ufundowała dla tutejszego kościoła parafialnego stacje drogi krzyżowej i oświetlenie, a dla parku miejskiego – fontannę ozdobioną wyobrażeniami zwierząt. Pamiątką browaru Beyerów jest widoczny z daleka komin.

W tej części Opolszczyzny ze względu na korzystne warunki klimatyczne i glebowe uprawia się wysokiej jakości jęczmień browarniany wykorzystywany do wyrobu słodu oraz doskonały chmiel, używany – jak wiemy – do produkcji piwa. Na początku XX wieku pod względem ilości produkowanego słodu Głubczyce wraz z okolicą zajmowały pierwsze miejsce na Śląsku. Po przejęciu zarządu nad miastem przez Polskę Ludową wznowiono działalność trzech dawnych, niemieckich słodowni. Już w połowie lat 50. ich łączna produkcja stanowiła 2/3 całej opolskiej produkcji słodu. Produkt ten, wytwarzany tu jeszcze w latach 80., eksportowano do wielu krajów, tutejsze piwo sprzedawano w byłym ZSRR. Stałymi odbiorcami słodu były zakłady piwowarskie w Tychach, Zabrzu, Żywcu i Leżajsku. W okresie PRL browar głubczycki należał do największych tego typu zakładów na Opolszczyźnie – noszących nazwę Opolskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych (potem Zakładów Piwowarskich w Głubczycach). Do przedsiębiorstwa tego należały również słodownie mieszczące się
w Głubczycach i Goświnowicach oraz browary w Niemodlinie, Namysłowie i Brzegu. Struktura ta uległa podziałowi dopiero w latach 90. Pierwszy odłączył się browar w Namysłowie i zaczął funkcjonować jako samodzielna firma (od 1991 roku). Browar Niemodlin (przy ul. Wojska Polskiego 11), zbudowany jeszcze w roku 1884 przez Richarda Ferdinanda, został zamknięty w roku 2002. Browar w Brzegu działał w ramach spółki głubczyckiej jeszcze w 2008 roku. Właściwy browar w Głubczycach, od 1992 roku jednoosobowa spółka Skarbu Państwa, został sprywatyzowany w 1996 roku, a większość akcji kupiła wówczas firma Merkury S.A. z Krakowa.
Obecny browar Głubczyce warzy głównie dla supermarketów. Ma też się czym pochwalić – nagrodzonym w ogólnopolskim konkursie Chmielaki Krasnystawskie (1989) „Sudeckim” (jasne pełne, 12,5%). Obecnie najbardziej charakterystycznym piwem jest „BraX”.
* Zakłady Piwowarskie Głubczyce S.A.*
ul. Wodna 4
48-100 Głubczyce
(0-77) 425 23 13
www.glubczyce.com.pl
*Lupulina *– substancja pochodząca z szyszek chmielu. Podawana osobno jest lekiem na bezsenność, a w piwie odpowiada za szybkie zasypianie piwoszy, którzy nie zdążyli się upić.

Bogdanowice – kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z obrazem Matki Boskiej Bolesnej z Monasterzysk koło Buczacza (XVIII wiek). Gołuszowice – zabytkowy kościół z XVI wieku z kamiennym kartuszem herbowym nad wejściem w przyziemiu wieży z krzyżackim herbem (przypuszczalnie jest to herb komtura opawskiego) i datą 1718.

Grobniki – siedziba jednej z największych na Śląsku komturii joannitów (przebudowany zamek z XV-wiecznym gotyckim portalem), warto zobaczyć kościół pw. Ścięcia Jana Chrzciciela z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej z Nastasowa koło Tarnopola.

Klisino – kościół z 1867 roku, z wieżą z XVI wieku oraz licznymi nagrobkami niemieckiej szlachty.

Krasne Pole – kościół św. Marii Magdaleny z przełomu XVII i XVIII wieku z płytą nagrobną morawskiego rycerza Jana Kobyłki.

Lenarcice – pozostałości tajemniczej wczesnośredniowiecznej twierdzy (obecnie pałac z XVIII wieku) i ruiny oranżerii. Lisięcice – kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego pochodzący z XVIII wieku. Opawice – kościół pw. św. Trójcy z lat 1701–1706 z unikatowym wyposażeniem.

Pomorzowice – pałac starosty księstwa karniowskiego Hartwicha von Stittena oraz gotycko-renesansowy kościół pw. św. Jana Chrzciciela.

Ściborzyce Małe – kościół pw. Trójcy Świętej z 1602 roku.

Zubrzyce – malownicza wioska u stóp niewysokich Gór Opawskich, kościół parafialny św. św. Piotra i Pawła wzniesiony w 1583 roku.

Seria: Miejsca niezwykłe
Tytuł: Browary w Polsce
Autor: Aleksander Strojny