Diamenty wśród polskich zabytków. Znalazły się na prestiżowej liście

Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (województwo dolnośląskie) to dwie drewniane świątynie, które w 2001 r. zostały wpisane na listę UNESCO. Na ten zaszczyt zasłużyły sobie zarówno swoją niezwykłą historią, jak i wyjątkową architekturą.

Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy powstały w II połowie XVII w. po zawarciu pokoju westfalskiego. To właśnie na jego mocy śląscy luteranie zyskali prawo do budowy własnych świątyń, nazwanych później Kościołami Pokoju.

Kościoły Pokoju zostały wybudowane z drewna (z założenia miały być bowiem nietrwałe) i z zewnątrz prezentowały się bardzo skromnie. Wrażenie robiły jednak ich wnętrza, które były przestronne i miały kilka kondygnacji.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Kościół w Jaworze ma 43,5 m długości i 15,7 m wysokości, a jego wnętrze może pomieścić aż 6 tys. wiernych. Kościół w Świdnicy liczy natomiast 44 m długości i 30,5 m szerokości i mieści aż 7,5 tys. osób, w tym 3 tys. na miejscach siedzących. W kościele w Świdnicy od 2000 r. odbywa się Międzynarodowy Festiwal Bachowski poświęcony twórczości znakomitego kompozytora Jana Sebastiana Bacha.

Kolejnym obiektem na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO jest unikatowy zespół architektoniczno-urbanistyczny Starego Miasta w Zamościu. Jest to architektoniczna perełka na mapie naszego kraju i miejsce, które zdecydowanie trzeba zobaczyć, goszcząc w województwie lubelskim.

Plan miasta powstał według projektu włoskiego architekta Bernarda Morando i nawiązuje do układu ówczesnych miast włoskich. Do naszych czasów zachował się praktycznie w niezmienionej postaci, co stanowi prawdziwą gratkę dla miłośników historii i architektury.

Stare Miasto w Zamościu posiada szachownicowy układ ulic, fortyfikacje, trzy rynki i renesansową zabudowę. Ulice przecinają się pod kątem prostym, a działki podzielone są według ich pierwotnego przeznaczenia – głębsze z dojazdem do tylnych ulic dla kupców, a płytsze dla rzemieślników. Zamość przez wieki był miastem wielonarodowym, co widać w jego unikalnej architekturze.

Drewniane kościoły południowej Małopolski, czyli świątynie z miejscowości Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana i Sękowa zostały wpisane na listę UNESCO w 2003 r. Jest to cenna grupa świątyń o wyjątkowych walorach i architektonicznych, która znajduje się na obszarze historycznej Małopolski. Większość z nich została wybudowana na podstawie konstrukcji zrębowej.

Najstarszym spośród drewnianych kościołów południowej Małopolski jest świątynia w Haczowie, datowana przez historyków na 1388 r. Co ciekawe, jest to także jeden z najstarszych kościołów w Europie – starsze od niego są jedynie norweskie kościoły klepkowe. Drewniane kościoły południowej Małopolski znajdują się na turystycznym szlaku architektury drewnianej, który biegnie przez trzy województwa – małopolskie, podkarpackie i śląskie.

Park Mużakowski to największy w Polsce i Niemczech park w stylu angielskim. Jest zlokalizowany na terenach transgranicznych, pomiędzy Polską a Niemcami. W 2004 r. znalazł się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO jako jedno z najwybitniejszych dzieł europejskiej architektury ogrodowej dziewiętnastego stulecia. Park Mużakowski jest jednym z najbardziej rozległych zabytkowych parków w całej Europie – jego powierzchnia wynosi ok. 700 ha.

Tereny parku rozciągają się po obu stronach Nysy Łużyckiej - po stronie polskiej na terenie województwa lubuskiego. Za jego fundatora uznawany jest książę Herman von Puckler-Muskau, który zachwycony angielskimi parkami, zapragnął stworzyć ich namiastkę także w swoich rodzinnych stronach. Przedsięwzięcie udało się wyśmienicie, a jego efekty możemy podziwiać po dziś dzień – w postaci pięknego parku oraz znajdującego się na jego terenie zamku.