Egipt - rozkosz jedzenia

W średniowieczu kuchnia egipska cieszyła się sławą w całym imperium muzułmańskim. Teraz jednak mało kto przyjeżdża do Egiptu w poszukiwaniu wrażeń kulinarnych. Entuzjaści potraw z Bliskiego Wschodu powinni raczej wybrać kraje takie jak Liban czy Turcja. Niemniej jednak Egipcjanie kochają jeść - zwłaszcza w dobrym towarzystwie - i potrafią bez końca rozmawiać o smaku podanych potraw, nawet jeśli są one bardzo proste. Tak jak w większości państw arabskich, w Egipcie najlepsze jedzenie można znaleźć w prywatnych domach. Restauracje podają na ogół tylko najpopularniejsze dania egipskie, takie jak kebaby, _ mezze _ lub też nadziewane mięso gołębi. Dopiero od kilku lat modne restauracje w Kairze ponownie odkrywają typowe potrawy narodowe, takie jak _ fatta _ (mieszanka ryżu, chleba i czosnku) czy _ melouchia _ (gęsta zupa z ciemnozielonych liści, podobnych do szpinaku). Często gościom oferuje się też fajki wodne.

Źródło: "Egipt", wydawnictwo Berlitz /udm/if

Egipska gościnność i umiłowanie dobrego jedzenia mają długą tradycję, czego najlepszym dowodem są sceny uczt zachowane na wizerunkach w grobowcach i świątyniach całego kraju. Niektóre ze spożywanych w starożytności dań do dziś pojawiają się na egipskich stołach, np. zupa _ melouchia , pieczona gęś czy solona suszona ryba ( fasich _).

Oprócz tych kilku "specjalności narodowych", w kuchni egipskiej wyraźne są ślady długich lat okupacji - zostawili je tu Persowie, Grecy, Rzymianie, Arabowie i Turcy. Później do tej mieszanki doszły też europejskie wpływy kolonialne.

Choć stoły dawnych królów i sułtanów uginały się od wyszukanych dań, współcześni egipscy fellachowie są w większości zbyt ubodzy, by jeść w tak wystawny sposób. Podobnie jak w innych krajach arabskich, ich jadłospis składa się głównie z tutejszych warzyw, soczewicy i fasoli. W weekendy i na specjalne okazje jada się mięso. Wskutek napływu mieszkańców wsi do miast i miasteczek taka dieta stała się popularna w całym kraju. W ten sposób odżywiają się również rodziny z klasy średniej, które stać na urozmaicanie podstawowych przepisów droższymi dodatkami. Nawet w bogatych dzielnicach Kairu od rana na ulicach stoją wózki, gdzie na śniadanie można kupić *gorący ful *(fasola _ fava _).

"Jeśli ktoś stoi na progu twojego domu, nie zamykaj przed nim drzwi" oraz "Daj gościowi jeść, nawet jeśli umierasz z głodu" - to dwa spośród wielu przysłów, według których gościnność *jest obowiązkiem, a jadło i napoje należy proponować każdemu, kto nas odwiedza. Rodzina egipska bez względu na status jest zawsze gotowa uraczyć gości *kilkoma rodzajami sałatek, a także daniami warzywnymi i mięsnymi. Goście też mają do odegrania swoją rolę: najpierw muszą odmówić, ale ostatecznie, po namowach, powinni wyrazić zgodę na spożycie posiłku. Oczekuje się od nich, aby chwalili to, co jedzą, nie analizując przy tym zbyt dogłębnie zawartości talerza. Podaje się im zawsze najlepsze kąski ryby lub mięsa wybrane ze środkowej części półmiska.

_ *Ful * _(fasola _ fava _), ugotowany i jedzony z chlebem, to podstawa egipskiego jadłospisu. Zwykle je się go na śniadanie lub jako przekąskę między posiłkami. W niektórych domach jest podawany także na obiad lub na kolację. Ci, którzy nie mogą pozwolić sobie na nic innego, jedzą _ ful _ kilka razy dziennie. W pierwszej chwili brązowy i gęsty gulasz być może nie wygląda i nie pachnie zbyt apetycznie, ale przy bliższym poznaniu można się nawet od niego uzależnić.

Fasola _ fava _ jest podstawowym składnikiem innego popularnego w Egipcie dania - _ tameja (smażone pulpety). Na lunch warto sobie zafundować inną często oferowaną przez sprzedawców ulicznych potrawę - kuszari _. Jest to mieszanka makaronu, soczewicy, ryżu i ciecierzycy, podawana ze smażoną cebulą i udekorowana niewielką ilością ostrego sosu pomidorowego.

Zastawiony stół ugina się od _ mezze _ - zimnych i gorących sosów i sałatek, które odzwierciedlają charakter Egiptu i całego Bliskiego Wschodu. _ Mezze _ podaje się z napojami jako lekką przekąskę przed głównym daniem. Przy takiej różnorodności potraw, może ono wystąpić też jako samodzielny, lekki i przyjemny posiłek.

Egipcjanie uwielbiają przesiadywać w domach, na tarasach lub w kawiarenkach, gdzie śmiejąc się i rozmawiając z przyjaciółmi, rozkoszują się smakiem sałatek i przekąsek. Jedzą przy tym wszystko, od _ hummusu _ (pasty z ciecierzycy), poprzez marynowane warzywa aż po _ malaszi _(warzywa nadziewane) lub niewielkie paszteciki.

Mięso zawsze było tu daniem zarezerwowanym dla bogaczy i arystokratów. Ubożsi Egipcjanie polegają na jadłospisie złożonym ze zbóż, bobu, fasoli i soczewicy, mięso zaś rezerwują na jeden dzień w roku -_ Id al-Kebir _, dziesiąty dzień ostatniego miesiąca kalendarza muzułmańskiego. Ramadan, miesiąc postu od wschodu do zachodu słońca, to kolejna okazja, aby wzbogacić jadłospis o mięso. Wieczorami rodziny odwiedzają się nawzajem, by przy stole suto zastawionym jedzeniem i słodyczami celebrować zakończenie kolejnego dnia postu.

Wiele egipskich przepisów kulinarnych nie określa, jakiego rodzaju mięsa należy używać, ponieważ tradycyjnie dostępna była jedynie jagnięcina i baranina, niekiedy także mięso wielbłąda, kozy czy gazeli. Islam zabrania jedzenia wieprzowiny, ale wołowina i cielęcina są w Egipcie powszechnie dostępne. Mięso jest na ogół pieczone jako kebab lub _ kofta _ (kotleciki jagnięce) albo duszone w gulaszu.

Posiłek spożywany w domu tradycyjnie kończy się podaniem owoców sezonowych. W większości restauracji można też zamówić deser w stylu zachodnim, na przykład lody. W egipskim menu znajduje się wiele smacznych dań przygotowanych na słodko, choć zwykle nie jada się ich na deser. _ Mahalabija _ to krem mleczny zagęszczany mąką kukurydzianą i mielonym ryżem, _ roz bi-laban _ to kremowy pudding ryżowy, przybrany drobno siekanymi migdałami i orzeszkami pistacjowymi. Zdecydowanie bardziej wyrafinowanym daniem jest _ umm ali _, maczane w gorącym mleku pieczywo pita, podawane zazwyczaj na ciepło z bakaliami i cukrem. Niektóre źródła podają, że potrawa ta przybyła do Egiptu wraz z panną O’Malley, irlandzką kochanką chedywa Isma’ila.

Słodycze podaje się na ogół podczas większych uroczystości (wesele czy narodziny dziecka), a nie na deser przy zwykłym posiłku. Prawdopodobnie najsłynniejsze słodkie danie Wschodu to baklawa, strudel z nadzieniem z orzechów lub migdałów, polany słodkim syropem z kwiatów pomarańczy. Bardziej popularna w Egipcie jest _ basbusa _, ciasto z kaszy manny z syropem i orzechami oraz sucha _ kunafa _, ciastka nadziewane gęstą śmietaną, serem ricotta lub kremem i orzechami. Większość słodyczy sprzedaje się w sklepach, ale zwykle najsmaczniejsze są te domowej roboty. Gospodyni, która może poszczycić się umiejętnością przygotowania tych najlepszych - baklawy lub kunafy - często przekazuje przepis swoim córkom.

Źródło: "Egipt", wydawnictwo Berlitz /udm/if

Polecamy przewodnik "Egipt" wydawnictwa Berlitz: