Ekoturystyka - o turystyce przyjaznej dla środowiska

Ukazało się trzecie zaktualizowane wydanie książki pt. „Ekoturystyka” Dominiki Zaręby, pierwszej publikacji nt. ekoturystyki w Polsce.

Książka, opublikowana nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN, porusza niezwykle ważny problem ekoturystyki jako formy turystyki zrównoważonej, która przyczynia się do ochrony środowiska oraz przynosi korzyści ekonomiczne i poprawę jakości życia społeczności lokalnych w najbardziej atrakcyjnych przyrodniczo i kulturowo zakątkach świata. W publikacji znajdziemy liczne przykłady rozwiązań proekologicznych w turystyce krajowej i światowej – m.in. z USA, Nepalu, Gwatemali, Meksyku, Belize, Mongolii, Węgrzech, Rumunii, Białorusi, Włoszech i wielu innych krajów.

„Moja przygoda z ekoturystyką zaczęła się w Ameryce Środkowej. Ziemia Majów zafascynowała mnie różnorodnością zachowanej w stanie naturalnym przyrody i kolorytem dziedzictwa kulturowego, a także bogactwem pomysłów na sposób podróżowania przyjazny dla środowiska” - opowiada Dominika Zaręba. „Poznałam tam ekoturystyczną trasę, zwaną La Ruta Maya, łączącą najcenniejsze elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego. Kolejnymi inspiracjami były inne dalsze lub bliższe podróże i napotykani po drodze ludzie wdrażający w życie koncepcję ekoturystyki. Tak powstała książka Ekoturystyka, której pierwsze wydanie ukazało się w 2000 r.” - dodaje autorka.

Turystyka zrównoważona to nowe podejście do idei turystyki, takiej która szanuje środowisko naturalne i dziedzictwo kulturowe oraz przynosi korzyści lokalnej społeczności. Jest to także nowa filozofia podróżowania w sposób wrażliwy przyrody, dla miejscowych tradycji, kultury, podróżowania poznawczego, przyjaznego dla środowiska i otoczenia. Ekoturysta jest zainteresowany zwiedzanym krajem czy regionem, jego historią, dziedzictwem, przyrodą, szanuje miejscowe zwyczaje i mieszkańców, chętnie smakuje lokalnej kuchni, kupuje od miejscowych producentów, na targach i w małych sklepikach, lubi spędzać czas aktywnie i jeśli to możliwe korzysta z publicznych, bardziej ekologicznych środków transportu.

W publikacjach Rady Europy na temat przemysłu turystycznego można przeczytać o przełomie w postawach i mentalności współczesnych turystów, który przejawia się przede wszystkim w zwiększeniu się ich świadomości ekologicznej i wymagań co do jakości usług oraz atrakcyjnego przyrodniczo i niezanieczyszczonego otoczenia w miejscu podróży lub wypoczynku. Coraz więcej turystów, głównie mieszkańców wielkich aglomeracji miejskich, chce wykorzystać podróż na poznanie nowych krajów i kultur, aktywnie odpoczywać, uprawiając swoje ulubione sporty na łonie przyrody, poszukuje przeżyć duchowych, spotkań z miejscową ludnością, poznaniem tradycji i kuchni regionalnej.

Kształtowanie się nowych motywów podróży wśród dzisiejszych turystów, zmęczonych codziennym życiem w pośpiechu, hałasie i zanieczyszczonym środowisku oraz coraz bardziej świadomych potrzeb ochrony przyrody, której zasoby nikną bezpowrotnie każdego dnia, obejmuje dziś ok. 1/3 ogółu podróżnych na świecie (chodzi tu o osoby wyjeżdżające w celach typowo wypoczynkowych i krajoznawczych). Najwyższy poziom świadomości ekologicznej wykazują mieszkańcy krajów i regionów wysoko rozwiniętych - Europy Zachodniej, Ameryki Północnej, Australii lub Japonii. Według statystyk opracowanych przez Międzynarodowe Towarzystwo Ekoturystyczne (The International Ecotourism Society – TIES) ponad dwie trzecie amerykańskich i australijskich turystów i 90% brytyjskich uznaje, że odpowiedzialnością hoteli jest aktywna ochrona środowiska i wspieranie lokalnych społeczności.

Światowa Organizacja Turystyki notuje, że wraz z rozwojem turystyki na świecie rośnie zróżnicowanie produktów turystycznych, a także popyt na formy turystyki do miejsc przyrodniczo cennych, w tym ekoturystykę. Według raportów na temat rynku turystycznego sporządzonych przez Międzynarodowe Towarzystwo Ekoturystyczne turystyka przyrodnicza na świecie rośnie 10–12% rocznie. Przykładowo wartość rynku ekoturystycznego w USA szacowana jest na 77 mld USD, co daje ok. 5% całego rynku turystycznego. Około 13% amerykańskich podróżnych można zaliczyć w poczet ekoturystów. Analitycy przewidują w ciągu najbliższych dwóch dekad prawdziwy boom turystyki przyrodniczej oraz ekologicznych ośrodków turystycznych i hoteli.

„W Polsce istnieją dzisiaj sprzyjające warunki, aby ekoturystyka, powiązana z pokrewnymi jej formami gospodarowania, takimi jak rolnictwo małej skali i przetwórstwo, rzemiosło użytkowe i artystyczne oraz dodatkowymi formami zrównoważonej turystyki dostosowanymi do warunków danego regionu - np. agroturystyka, turystyka aktywna, zielone szkoły, turystyka uzdrowiskowa i przyrodolecznicza - stała się być ważnym stymulatorem rozwoju regionów Polski, których największym kapitałem jest przyroda, kultura i tradycje” - czytamy w książce „Ekoturystyka”.

„Ekoturystyka”, Dominika Zaręba, Wyd. Naukowe PWN, III wydanie, Warszawa 2010.