Gdzie w Europie dąży się do stworzenia nowych państw?
Od ponad pół wieku wiele krajów europejskich stara się stworzyć na kontynencie warunki, które sprzyjałyby wzajemnej współpracy i zaniku wrogości między narodami. Jednak nasza integralność od zarania dziejów była krucha. Jesteśmy tego świadkami również w obecnych czasach, kiedy to coraz bardziej widoczne jest dążenie niektórych regionów Europy do stworzenia samodzielnych, niepodległych państw.
Od ponad pół wieku, wiele krajów europejskich stara się stworzyć na kontynencie warunki, które sprzyjałyby wzajemnej współpracy i zaniku wrogości między narodami. Jednak nasza integralność od zarania dziejów była krucha. Jesteśmy tego świadkami również w obecnych czasach, kiedy to coraz bardziej widoczne jest dążenie niektórych regionów Europy do stworzenia samodzielnych, niepodległych państw.
Szkocja jest częścią Wielkiej Brytanii od 1707 r. Na tym obszarze Zjednoczonego Królestwa wielokrotnie nasilały się dążenia separatystyczne, które po raz pierwszy znalazły ujście w przeprowadzonym w 1979 r. referendum. Drugi raz mieszkańcy Szkocji decydowali o przyszłości swojego terytorium w 1997 r. i wtedy też nastąpiły pierwsze kluczowe zmiany. Chęć posiadania własnej władzy ustawodawczej wyraziło 75 proc. głosujących, tak więc od roku 1998 r. Szkoci posiadają własny parlament i rząd. Obywatele nie byli jednak w pełni usatysfakcjonowani posiadaniem jedynie większej swobody, więc po latach postanowili dążyć do pełnej samodzielności. W 2012 r. rozpoczęła się wspierana przez wielu polityków kampania _ Yes, Scotland _ (Tak dla Szkocji). Miała ona na celu uświadomienie rodakom, jak wiele korzyści może przynieść zerwanie trwającej 307 lat unii szkocko-brytyjskiej. Gdyby zwolennicy odłączenia się od Zjednoczonego Królestwa wygrali, mieliby przede wszystkim sami zarządzać swoimi zasobami
naturalnymi. Obecność na przylegających do Szkocji wodach morskich bogatych złóż ropy naftowej i gazu miałaby zapewnić im gospodarczą samowystarczalność. Jaki ostatecznie był wynik ostatniego referendum i co miało na niego wpływ?
wg
Terytoria, które dążą do niepodległości - Szkocja
Ostatnie referendum dotyczące odłączenia się od Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej odbyło się w 18 września 2014 r. Za niepodległością regionu głosowało wówczas 44,7 proc. uprawnionych do tego obywateli, przeciwko było 55,3 proc. Dlaczego ponad połowa społeczeństwa opowiadała się za pozostaniem we wspólnocie? Przeciwnicy odłączenia się Wielkiej Brytanii jako główne powody podawali obawy przed likwidacją wysokich subsydiów rządu londyńskiego czy brak wystarczających funduszy na budowę sił zbrojnych i stworzenie własnej waluty. Z odrębną walutą wiązało się także narażenie gospodarki na ryzyko walutowe. Niewiadoma była również kwestia pozostania w Unii Europejskiej i NATO.
Terytoria, które dążą do niepodległości - Grenlandia
Grenlandia oznacza w języku Innuitów Kalaallit Nunaat, czyli Ziemia Innuitów. Zamieszkują oni te tereny od co najmniej 4 tys. lat, ale ich terytorium od XVIII w. należy do Danii. Wyspa przez ostatnie kilkadziesiąt lat przeszła olbrzymie zmiany. Z kolonii handlowej i prowincji misyjnej stała się na wpół niezależnym krajem, stworzonym na wzór skandynawskich nacji. I choć od lat 70 XX w. wyspa cieszyła się w dużym stopniu swobodą, to większość jej mieszkańców od lat marzyła, aby ich kraj stał się bardziej niezależny. Dlatego w grudniu 2008 r. przeprowadzono referendum, w którym 76 proc. społeczeństwa Grenlandii opowiedziało się za rozszerzeniem autonomii.
W konsekwencji, od 2009 r. lokalne władze stopniowo przejmowały kontrolę nad m.in. bogactwami naturalnymi. Dzięki temu, np. dochód uzyskany ze sprzedaży ropy i gazu w większej mierze zaczął pozostawać na wyspie. Grenlandia zaczęła z czasem posiadać również swoją policję i sądownictwo. To, co pozostaje niezmienne od lat, to polityka zagraniczna i obronna, która dalej leży w rękach Danii. Jednak władze w Nuuk, stolicy wyspy, prowadzą w tej kwestii konsultacje. *Co stoi na przeszkodzie do uzyskania pełnej niezależności tego terytorium? *
Terytoria, które dążą do niepodległości - Grenlandia
Na wyspie nie brakuje przeciwników utworzenia niepodległego państwa Grenlandia. Część mieszkańców obawia się, że przy liczbie 57 tys.mieszkańców, porozrzucanych na ponad 2 mln km kw., nie uda im się stworzyć nowoczesnego kraju. Eksperci mają natomiast wątpliwości, czy nowe państwo byłoby w stanie samo na siebie zarobić. Ok. 30 proc. PKB stanowią subsydia z Danii, których wysokość określa się na ponad 3 mld koron duńskich. Przy tak niewielkiej liczbie ludności ciężko byłoby takie środki uzyskać samodzielnie. Obecnie głównym źródłem dochodów jest przetwórstwo krewetek. Grenlandia ma niewielką liczbę przedsiębiorstw, a sektor publiczny oraz administracja państwowa i lokalna zatrudniają 45 proc. Grenlandczyków w wieku produkcyjnym. W czasie srogich zim ponad 30 proc. społeczeństwa pozostaje bez pracy i żyje z pomocy socjalnej.
Politycy z proniepodległościowych partii liczą na to, że topniejące z powodu globalnego ocieplenia lodowce odsłonią bogactwa naturalne, takie jak diamenty czy złoto. Niemal każdy liczy też na to, że potwierdzą się wyliczenia amerykańskich naukowców, które wskazują, iż na wyspie znajdują się olbrzymie złoża ropy. Ich odnalezienie mogłoby przynieść Grenlandii ogromne zyski, a to pomogłoby im stworzyć samodzielne państwo.
Terytoria, które dążą do niepodległości - Katalonia
Katalonia *to autonomiczny region w północno-wschodniej *Hiszpanii. Jego mieszkańcy od wielu lat usiłują oderwać się od reszty kraju i stworzyć niezależne państwo na mapie Europy. Manifestacje dotyczące odseparowania najczęściej odbywają się 11 września, kiedy to na ulicach katalońskich miast obchodzi się najważniejsze święto narodowe zwane _ la Diada _. Jest to rocznica przegranej wojny i zajęcia w 1714 r. Barcelony przez Burbonów. Ostatnie referendum niepodległościowe w *Katalonii *odbyło się 9 listopada 2014 r., a udział w nim wzięły dwa z pięciu milionów mieszkańców uprawnionych do głosowania. Jak się okazało, ponad 80 proc. osób opowiedziało się za odłączeniem od reszty kraju. Referendum zostało przez władze Hiszpanii uznane jednak za nielegalne.
Terytoria, które dążą do niepodległości - Katalonia
Główny czynnik, który determinuje ludzi z tego obszaru do stworzenia samodzielnego państwa, dotyczy polityki pieniężnej. Katalonia odpowiada za 19 proc. hiszpańskiego PKB i za 26 proc. przychodów z eksportu. Szacuje się, że Katalończycy dopłacają rocznie na rzecz biedniejszych regionów Królestwa ponad 20 mld dol. Przeciwnicy ruchu niepodległościowego przekonują, że odłączenie się będzie równoznaczne ze zwiększeniem bezrobocia, zwiększeniem zadłużenia, a także z widmem bankructwa. Hiszpania twierdzi, że nie może zgodzić się na legalne referendum, bo w ślady Katalonii poszliby Baskowie, lud Nawarry i być może również inne prowincje. Jednak nowy szef rządu północno-wschodniego regionu, Carles Puigdemont, w pierwszym przemówieniu po wygranych w styczniu 2016 r. lokalnych wyborach zapewnił, że nie porzuci niepodległościowych dążeń. Zapowiedział zrobienie wszystkiego co w jego mocy, by w ciągu kilku lat jego rządów Katalonia stała się wreszcie samodzielnym państwem.
wg
