Kowno i Kowieńszczyzna

[

Jest to jedna z najciekawszych tras w naszym przewodniku, pokazująca najbardziej „litewskie” miejsca na Litwie. Jej główną atrakcją jest Kowno – drugie pod względem wielkości miasto Litwy. Na wschód od Kowna rozpościera się tzw. Morze Kowieńskie – ogromne jezioro, nad brzegami którego można odpocząć, zbierając siły do dalszej drogi. Warto także zajrzeć do położonego nad jeziorem przepięknego klasztoru kamedułów na Pożajściu. Choć historycznie należy do Żmudzi, Kowno wraz z okolicami zasługuje jednak na oddzielne opisanie, głównie ze względu na ogrom znajdujących się w nim atrakcji, a także na fakt bycia osobnym regionem administracyjnym na Litwie. Obszar ten funkcjonuje u nas pod nazwą Kowieńszczyzny. Od wieków stanowiła ona obszar prawdziwie litewski. ¬Mimo to, nie brak tu pamiątek po wydarzeniach związanych z polską czy rosyjską
historią. Mówi się nawet o „Trzech Kownach” – polskim, rosyjskim i litewskim (kolejność chronologiczna). Kowieńszczyzna to rejon związany z chrystianizacją Litwy (w Sapieżyszkach znajduje się jeden z najstarszych kościołów w kraju), ale także burzliwymi dziejami reformacji. Znajdziemy tu mnóstwo luterańskich i kalwińskich świątyń, jednak często już nie pod pierwotnym wezwaniem. Na Kowieńszczyźnie znajdują się także znane nam dzięki Sienkiewiczowi intrygujące Kiejdany oraz rozmaite zamki i pałace. Kowno było „bastionem litewskości”, przeciwieństwem spolonizowanego Wilna. Tu działali bojownicy o niepodległość i słynni litewscy twórcy, jak Jonas Maironis. Ważnym polskim, choć i litewskim (nie należy zapominać, że to nasze wspólne dziedzictwo), akcentem w dziejach Kowna był pobyt Adama Mickiewicza. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Kowno • Kiejdany • Rumszyki

[

Litwa, Łotwa, Estonia. Bałtycki łańcuch Prezentowane materiały pochodzą z przewodnika turystycznego po Litwie, Łotwie i Estonii opublikowanego nakładem wydawnictwa Bezdroża. ]( \"http://bezdroza.pl\" )

[

Kowno Kowno to, liczące 400 tys. mieszkańców, drugie najważniejsze miasto Litwy, niegdysiejsza stolica, a obecnie dość bogate, nowoczesne miasto. Jest to jedno z najciekawszych miejsc na Litwie. Przepięknie położone nad Niemnem Stare Miasto może się szczycić wieloma wspaniałymi świątyniami. Wśród nich jest jedyna na Litwie archikatedra oraz wiele przykładów gotyckiej architektury, także mieszkalnej, jak na przykład Dom Perkuna. W Kownie znajduje się także
największy i najpiękniejszy na Litwie Ratusz, który wraz z przylegającym do niego rynkiem i siecią średniowiecznych uliczek tworzy Stare Miasto. Zważywszy na atrakcyjność miasta, a także jego okolic, na spokojne poznawanie Kowna potrzeba 3–4 dni. Historia miasta Pierwsza osada u ujścia Wilii do Niemna powstała tu prawdopodobnie w IV–V w., natomiast pierwsza wzmianka o Kownie pochodzi z 1030 r. Gród musiał mieć strategiczne znaczenie, skoro w dobie wojen litewsko-krzyżackich wzniesiono tu w XIII lub XIV w. kamienny zamek o nazwie Kawen. Pierwsza pewna informacja o Kownie pochodzi z kronik krzyżackich z roku 1361. Uznaje się ją za formalny początek historii miasta. W 1408 r. Wielki Książę Litewski Witold nadał Kownu lokację na prawie magdeburskim. Wydarzenie to, razem ze zwycięstwem pod Grunwaldem oraz (przede wszystkim) pokojem melneńskim, który raz na zawsze odsunął od Litwy zagrożenie krzyżackie, przyczyniło się do rozwoju miasta. Położone na ważnym szlaku handlowym Kowno bogaciło się na handlu z Rusią.
W mieście osiedliło się także wielu kupców niemieckich, którzy stymulowali rozwój zarówno materialny, jak i kulturowy – przykładem takiej ¬działalności był kantor Hanzy. To właśnie z tego wspaniałego okresu pochodzi najstarsza część starówki, a także liczne dobrze zachowane świątynie, w tym archikatedra. Z czasem Kowno uzyskiwało kolejne przywileje: organizowania dwa razy w roku targów, a także prawo składu – Niemnem spławiano do Kłajpedy (Memla) zboże, wosk i futra. Szczytowym momentem rozwoju Kowna, podobnie jak całej Rzeczypospolitej, jest wiek XVI. Wymownym dowodem bogactwa miasta jest przepiękny ratusz, najlepszy przykład renesansu na ziemiach litewskich. Złoty okres skończył się w połowie wieku XVII, gdy liczne plagi – wojska rosyjskie i szwedzkie, klęski głodu i częste pożary – doprowadziły do znaczącego spadku znaczenia miasta. Po rozbiorach Kowno znalazło się w granicach imperium rosyjskiego. Wkrótce miasto spotkało kolejne nieszczęście: przeszła przez nie idąca na Moskwę armia Napoleona. Do reszty
zniszczyła ona miasto (armia cesarza była w trakcie tej wyprawy tak groźna dla otoczenia, iż sam Napoleon – by ochronić podobające mu się zabytki – musiał często wystawiać przed nie straże). Przebywający kilka lat na stałe w Kownie Mickiewicz szczerze nie cierpiał tego miasta, uważając je za prowincjonalną dziurę – którą w istocie Kowno było – i gdy tylko mógł, uciekał do Wilna. W trakcie powstania listopadowego miasto znajdowało się w rękach powstańców jedynie przez 17 dni. Ponowny rozwój miasta nastąpił w połowie wieku XIX. Przyczyniło się do tego m.in. wybudowanie kanału Ogińskiego łączącego Niemen z Dnieprem, ustanowienie w Kownie stolicy guberni, a przede wszystkim – wybudowanie linii kolejowej do Prus Wschodnich w 1862 r. Dwadzieścia lat później Rosjanie rozpoczęli w Kownie budowę olbrzymich umocnień zwanych fortami kowieńskim, które miały bronić zachodniej granicy imperium. Forty te, nazwane Twierdzą Kowieńską, były jednymi z czterech najważniejszych w imperium rosyjskim (tzw. „twierdza pierwszej
klasy”). Swej roli jednak nie spełniły. Podczas I wojny światowej armia niemiecka na ich sforsowanie potrzebowała zaledwie 11 dni. Po zakończeniu I wojny światowej i proklamowaniu niepodległości Litwy, w Kownie uformowały się pierwsze instytucje nowego państwa. W 1920 r. w wyniku tzw. „buntu Żeligowskiego” wojsko polskie zajęło Wilno, co spowodowało, że stolicą państwa litewskiego pozostało Kowno. Litwini nigdy nie pogodzili się jednak z utratą swej historycznej stolicy. Kowno nawet w dokumentach nazywane było „tymczasową”, bądź „prowincjonalną” stolicą kraju. Obecnie zaś zajęcie przez Żeligowskiego Wilna nazywane jest tu bez pardonu okupacją. Nie zmienia to jednakże faktu, że przez 20 lat Kowno było stolicą państwa, na czym miasto zdecydowanie zyskało, straciwszy wreszcie atmosferę głębokiej prowincjonalności. Lata międzywojenne to okres gwałtownego rozwoju miasta – zbudowano wiele nowych zakładów przemysłowych, fabryk, a także mostów. Ciekawymi symbolami tamtego pędu do nowoczesności są kolejki zwane
funikulerami. Nastąpiło także odrodzenie intelektualne – w 1922 r. utworzono Uniwersytet Litewski, który w 1930 r., z okazji 500. rocznicy śmierci Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda Wielkiego, przybrał jego imię. Oprócz niego powstały także cztery inne uniwersytety. Po odzyskaniu Wilna, Kowno straciło status miasta stołecznego, a także sporą ilość mieszkańców, którzy wyjechali do starej-nowej stolicy. Nie przestało się jednak rozwijać, chociaż było to już w nowej, socjalistycznej rzeczywistości. Obecnie jest to śmiało patrzące w przyszłość, nowoczesne miasto, jakich na Litwie bardzo mało. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Kiejdany Kiejdany to jedno z najstarszych miasta na Litwie, z malowniczą starówką, położone nad brzegami rzeki Niewiaży. Kiejdany leżą dokładnie w samym środku Litwy – w broszurach reklamowych, ciut na wyrost, nazywane są jej sercem. Rzeka Niewiaża rozdziela dwa główne regiony historyczne kraju: Żmudź i Auksztotę. Jest to miasto ze wspaniałym Starym Miastem i... niczym więcej. Zabytki są stłoczone blisko siebie na niewielkiej przestrzeni historycznej Starówki, zaś pozostała część miasta to nieciekawe bloki i skromne, wiejskie domki. Choć miasto jest stolicą okręgu, to widać, że lata świetności ma już za sobą. Obecnie Kiejdany to głęboko prowincjonalne miasteczko, dbające jednak o swe zabytki i dobrze się promujące. Na jego poznanie w zupełności wystarczy jeden dzień. Kolejny ¬można przeznaczyć na penetrację okolic. Historia miasta
Legenda głosi, że nazwa miasta wzięła się od imienia bogatego kupca Kejdangena, który przybył z Kursz i nad brzegami rzeki Niewiaży założył niedużą wieś rybacką. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi od H. Vertberga, kronikarza Zakonu Kawalerów Mieczowych, który opisywał wyprawy rycerzy na tereny środkowego biegu Niewiaży. Pod koniec XV w. rozpoczął się rozwój miasteczka, a już w 1480 r. w kronice Jana Długosza Kiejdany są wzmiankowane jako „miasto”. W 1590 roku Kiejdany otrzymały prawa miejskie (lokacja na prawie magdeburskim). Kilka lat później weszły w posiadanie znanego dowódcy, hetmana Wielkiego Litewskiego Krzysztofa Radziwiłła „Pioruna”, który z miasta uczynił rodzinną siedzibę i symbol potęgi rodu. Politykę ojca kontynuował jego syn, dobrze znany z Trylogii książę Janusz Radziwiłł. Dbał on o rozwój miasta, zapraszając do niego licznych rzemieślników z Zachodu, Żydów, a także Szkotów i Niemców. Był to najlepszy okres w historii miasta, gdyż Kiejdany stały się drugim po Wilnie najważniejszym miastem
Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to także najważniejszy na Litwie ośrodek kalwinizmu, którego propagowaniu Radziwiłłowie oddawali się dość żarliwie. Jednakże, choć reformacja była na ziemiach państwa polsko-litewskiego dość silnie obecna, to ograniczała się prawie wyłącznie do wyższych warstw społecznych, szczególnie do magnaterii. Prosty lud wiary katolickiej nie porzucił i stąd sukces kontrreformacji. Druga połowa XVII w. to początek końca świetności Kiejdan. Zmierzch miasta nastąpił w wieku XVIII wskutek licznych wojen, a także upadku znaczenia rodu. Miasto, w którym przestali przebywać książęta, podupadło. Na początku XIX w. dobra kiejdańskie przeszły w ręce spowinowaconych z nimi Czapskich. Ponownie krótki okres rozwoju nastąpił dzięki Marianowi Czapskiemu, który w poł. XIX w. wzniósł w nieodległym majątku okazałą rezydencję i dbał o rozwój miasta. Niestety, za udział w powstaniu styczniowym został zesłany na Syberię i od tego czasu nikt specjalnie o miasto nie dbał. Obecne Kiejdany to 35-tysięczny
ośrodek przemysłu chemicznego, stolica okręgu i drugie po Kownie największe miasto regionu. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej

[

Rumszyki Kilkadziesiąt kilometrów od Kowna, przy trasie do Wilna, znajduje się największy i najciekawszy skansen na Litwie – Rumszyszki. Warto wybrać się tam na cały dzień. Teren skansenu zajmuje gigantyczną powierzchnię – 175 hektarów, z których większość to lasy i pola, tylko gdzieniegdzie wznoszą się chaty i zabudowania przeniesione z całej Litwy. Taki układ skansenu pozwala na spokojne rozkoszowanie się przyrodą i poznanie we właściwej scenerii leniwej atmosfery litewskich wsi. Skansen został założony w 1966 r. nad brzegiem Morza Kowieńskiego. Na jego terenie znajduje się 110 budynków, w tym chaty, spichlerze, stodoły, studnie, młyny czy wiatraki. Skansen podzielony jest, tak jak Litwa, na 5 regionów i podregionów: Auksztotę (Litwa Wysoka), Dzūkiję, Suwalszczyznę, Małą Litwę oraz Żmudź. Najciekawszym obiektem skansenu jest drewniany
kościółek z początku XVIII w. W skansenie można nie tylko podziwiać pozostałości dawnej wsi litewskiej, ale także własnoręcznie spróbować ulepić garnek, czy porzeźbić w drewnie. Z innych atrakcji dostępna jest jazda konna lub przejażdżka bryczką. Istnieje także możliwość nabycia wyrobów z drewna, gliny, bursztynu, srebra. W letnie weekendy w skansenie odbywają się koncerty folklorystyczne i różnego rodzaju święta. Skansen otwarty jest od Lanego Poniedziałku, czyli drugiego dnia Świąt Wielkanocnych, aż do października. Zimą wszystko jest zamknięte na cztery spusty, ale można pospacerować po skansenie za darmo. • ]( \"http://bezdroza.pl\" )Powrót do strony głównej _ Źródło: Bezdroża _