Kremnica. Atrakcje. Co warto zobaczyć

[

Miasto, którego historia ściśle wiąże się z tutejszymi pokładami szlachetnych metali, a wśród nich najbardziej od wieków oddziałującego na ludzką wyobraźnię – złota. Migawki z historii Legenda podaje, że osada powstała w miejscu upolowania kuropatwy, w której wnętrznościach znaleziono drobinki złota. Faktycznie górnictwo metali szlachetnych na tych terenach istniało od niepamiętnych czasów. Znaleziono tutaj eksponaty z epoki brązu, zaś najstarsze ślady po sztolniach górniczych pochodzą z VIII i IX w. Osada istniała z pewnością już w 1. poł. XIII w., o czym świadczą najstarsze budowle na wzgórzu zamkowym. Miasto zostało założone w 1328 r. na mocy przywileju Karola Roberta. Tenże władca założył tutaj mennicę królewską, bijącą monety z okolicznego złota. Podstawą rozwoju było górnictwo, lecz ponadto Kremnica była drugim w środkowej Słowacji
– po Bańskiej Bystrzycy – ośrodkiem rzemieślniczym i słynęła zwłaszcza z tutejszych warsztatów płócienniczych. Szybko stała się też jednym z najbogatszych miast Górnych Węgier. Jeszcze w XIV w. miasto otoczono murami i wzniesiono tutejszy zamek. Po wyczerpaniu złóż złota w okresie nowożytnym miasto podupadło, a w dodatku w 1560 r. prawie 1/3 została zniszczona przez olbrzymi pożar. Po przejściowym ożywieniu na początku XVIII w. jego koniec przyniósł definitywny kres tutejszemu górnictwu. Kremnica była także ważnym centrum kulturalnym, a początki miejskiej szkoły sięgają XIV w. Szkoła ta od poł. XVI w. do końca XVII w. słynęła z wysokiego poziomu nauczania. W 1768 r. założono w tu także gimnazjum katolickie. Zwiedzanie Kremnicy Najcenniejsze zabytki Kremnicy usytuowane są na wzgórzu ponad centrum miasta i tworzą zwarty kompleks zabudowań zamkowych (Mestský hrad, Zámocké nám. 1, tel.: +421 45 6743968, czynne 1.X–31.V wt.–sb. 9.00–12.00, 13.00–16.30, 1.VI–30.IX wt.–nd. 8.30–12.00, 13.00–17.30, 70/30 Sk).
Najważniejszym obiektem jest gotycki kościół św. Katarzyny z XV w., znacznie przebudowany w XIX w., podczas restauracji prowadzonej przez architekta Franza Storno i z tego właśnie okresu pochodzi hełm wysokiej wieży, z której można podziwiać panoramę miasta. Aby jednak się na nią dostać, trzeba wcześniej wejść po 127 stopniach spiralnej klatki schodowej. Dwunawowe wnętrze jest jednym z cenniejszych przykładów gotyckiej architektury na Słowacji. Obok kościoła stoi romańska, dwukondygnacyjna rotunda św. Andrzeja z 1. poł. XIII w. – najstarsza zachowana budowla w Kremnicy. Z okresu jej XIV-wiecznej przebudowy pochodzą gotyckie sklepienie górnej kaplicy oraz portal wejściowy. W górnej kaplicy można zobaczyć także pozostałości malowideł ściennych pochodzących z XIV w., ze scenami z życia św. Erazma. Natomiast najważniejszą świecką budowlą w kompleksie jest dawny ratusz z XIV w., przebudowany na początku XV i w XVI w., w którym obecnie prezentowane są barokowe rzeźby pochodzące z kościołów w Kremnicy. Cały
kompleks otoczony jest murami obronnymi z basztami. W tzw. Małej Wieży urządzono ekspozycję poświęconą kremnickim dzwonom, z których największy – Urban, pochodzi z 1588 r., a zwiedzającym turystom towarzyszą nagrania bijących dzwonów. Centrum dolnego miasta stanowi usytuowany na zboczu rynek – Štefánikovo nám. W jego dolnej części wznosi się wspaniała, bogato rzeźbiona kolumna z figurą Trójcy Świętej, powstała w latach 1765–72 według projektu Dionizego Sanettiego w celu upamiętnienia ofiar zarazy z 1710 r. (dlatego też nazywana Morowym Słupem – Morový stĺp). Od zachodu do rynku przylega kościół św. Franciszka, z wysoką wieżą i z klasztorem Franciszkanów obok, wybudowany w latach 1653–60. W kamienicy nr 11/21 umieszczone są ekspozycje założonego w 1890 r. Muzeum Monet i Medali (Múzeum mincí a medailí, tel.: +421 45 6780301, faks: +421 45 6742121, e-mail: ]( \"http://bezdroza.pl\" )muzeum@nbs.sk, otwarte 1.X–31.V wt.–sb. 9.00–13.00 i 14.00–16.30, 1.VI–30.IX wt.–nd. 8.30–13.00 i
14.00–17.30, 70/30 Sk), w którym można zobaczyć m.in. monety bite w kremnickiej mennicy. W mieście zachowały się również fragmenty murów obronnych: cztery baszty, Dolna Brama (Dolná brána) przy Nám. SNP oraz barbakan z renesansowym wykuszem. W tym ostatnim budynku mieści się obecnie Centrum Informacji Turystycznej oraz ekspozycja poświęcona historii narciarstwa. Na południe od rynku, przy ul. Dolnej, poza obrębem dawnych murów miejskich, wznosi się gotycki kościół św. Elżbiety z XIV w. – niegdyś kaplica przyszpitalna. Poza granicą dawnych murów stoi także klasycystyczny kościół ewangelicki z lat 20. XIX w., postawiony na miejscu XVII-wiecznego kościółka artykularnego.

W Kremnicy odbywa się kilka ciekawych festiwali. Uroczystym pożegnaniem zimy są Wielkanocne Jajka. W weekend ok. 20 lipca ma miejsce tradycyjny kremnicki jarmark. W lipcu i sierpniu w kościele św. Katarzyny możemy wysłuchać koncertów muzyki organowej w ramach Kremnickich Zamkowych Organów. W lipcu ma także miejsce Zdobywanie Zamku Kremnickiego. W sierpniu natomiast organizowany jest festiwal humoru – Kremnickie Gagi.

Na północ od Kremnicy leży miejscowość KREMNICKÉ BANE (obecnie w granicach administracyjnych miasta). Na niewysokim wzgórzu wznosi się w niej romański kościół św. Jana Chrzciciela z przełomu XII i XIII w. (przebudowany w XV w.), z ciekawymi rokokowymi postaciami klęczących górników, zaś obok niego możemy zobaczyć... jeden z kilku „środków Europy” – o czym zaświadcza tablica na dużym głazie.

Na południe od Kremnicy, u zbiegu ważnych dróg z Martina przez Kremnicę do Ostrzyhomia i ze Zwolenia do Trenczyna, leży miejscowość ŽIAR NAD HRONOM. Jest to miasto – niczym Nowa Huta – zbudowane w latach 50. XX w. przy powstałej tutaj hucie aluminium. Na uwagę zasługuje tu kasztel z 1631 r., obecnie siedziba uczelni wyższej. W Žiarze nad Hronom znajduje się także planetarium, w którym co roku w maju organizowane są Dni Maximiliana Hella, słynnego astronoma żyjącego w XVIII w., dyrektora obserwatorium astronomicznego w Wiedniu i założyciela obserwatoriów w Trnavie i siedmiogrodzkim Cluj (ul. Duklianských hrdinov 21, e-mail: office@planetarium.sk, www.planetarium.sk)
.

Na zachód od Kremnicy rozciągają się silnie zalesione Góry Kremnickie (Kremnické vrchy) z najwyższym szczytem Flochová (1317 m n.p.m.). Krajobraz centralnej części pasma urozmaicają niewielkie skałki utworzone ze skał pochodzenia wulkanicznego. Ciekawostką turystyczną jest stary tunel górniczy, którym można przejść... pod przełęczą Sedlo Tunel. Źródło: Bezdroża