Kulisy pracy dyspozytorów ruchu PKP. Minuty na wagę złota

Praca dyspozytora polega na monitorowaniu ruchu pociągów przez całą dobę, tak by w nagłych sytuacjach, związanych np. z uszkodzeniem sieci trakcyjnej czy unieruchomieniem składu przez powalone drzewa, jak najszybciej zminimalizować utrudnienia dla podróżnych. Wówczas pracownicy dyspozytury, we współpracy m.in. z innymi przewoźnikami, zarządcą infrastruktury czy Centrum Wsparcia Klienta, zapewniają pasażerom bezpieczny dojazd do stacji docelowej.

W momencie otrzymania powiadomienia o zdarzeniu dyspozytor natychmiast podejmuje działania. W pierwszej kolejności ustala wszystkie niezbędne informacje takie jak: lokalizacja składu, liczba osób w pociągu czy odległość do najbliższej stacji. Dzięki temu możliwe jest zapewnienie pasażerom przesiadki czy też zorganizowanie komunikacji zastępczej. Jednocześnie dyspozytor pozostaje cały czas w kontakcie z kierownikiem pociągu, który informuje podróżnych o bieżącej sytuacji.

– Każda minuta jest na wagę złota – zaznacza Jarosław Gacki, naczelnik wydziału Dyspozytury Głównej PKP Intercity. – W sytuacji, kiedy zdarzy się coś na torach, dyspozytor musi podjąć natychmiastową i trafną decyzję. Do tego potrzebna jest duża wyobraźnia. Musimy zdawać sobie sprawę, że nasze decyzje mają wpływ na dalszą podróż pasażera. Właściwa komunikacja między zarządcą infrastruktury i innymi przewoźnikami to klucz do sukcesu.

Po polskich liniach kolejowych kursuje kilka tysięcy pociągów dziennie, z czego ok. 350 to składy PKP Intercity. Zdarzenie, które wystąpi w danym regionie, może mieć wpływ na kursowanie pociągów na całej sieci kolejowej w Polsce. Gdy utrudnienia pojawią się na Centralnej Magistrali Kolejowej, mogą one dotyczyć zarówno podróżujących z południa, jak i północy kraju.

– Dyspozytorzy dbają o to, by każdorazowo minimalizować konsekwencje takich przypadków. Decydują o tym, w jaki sposób zapewnić pasażerom dalszy przejazd, a także umożliwić kursowanie pozostałych pociągów. Nie zawsze udaje się sprostać oczekiwaniom wszystkich pasażerów. Zdarzają się przypadki, gdy wstrzymujemy odjazd pociągu, tak by grupa osób mogła zdążyć na podróż i dotrzeć tego samego dnia do domu – mówi naczelnik wydziału Dyspozytury Głównej PKP Intercity.

Pracownicy dyspozytury interweniują także w sytuacjach nietypowych. Jak wspomina Jarosław Gacki, parę lat temu na skutek wiosennych ulew w niektórych regionach kraju wystąpiły lokalne podtopienia. W miejscowości Głowno niedaleko Łodzi objęły one także fragment torów kolejowych. Pasażerowie nie mogli wysiąść z unieruchomionego przez wodę pociągu. Wówczas dyspozytorzy we współpracy z Strażą Pożarną i Wojewódzkim Zespołem Zarządzania Kryzysowego podjęli decyzję o ewakuowaniu podróżnych do najbliższej szkoły przy użyciu pontonów. Pasażerowie otrzymali koce, a także ciepłe napoje i poczęstunek, a po zdarzeniu wyruszyli w dalszą podróż autobusami.

Podstawowym narzędziem pracy dyspozytora jest mapa pokazująca ruch wszystkich pociągów w Polsce. W razie wystąpienia jakichkolwiek alarmujących sytuacji kolor w danym miejscu na mapie zmienia się na czerwony, co jest sygnałem do podjęcia działań.

Dyspozytury PKP Intercity są zlokalizowane w Warszawie, Poznaniu, Gdyni oraz Krakowie. Pracuje w nich ok. 60 osób, które każdego dnia przez całą dobę monitorują wszystkie zdarzenia na liniach kolejowych w kraju. – Tu nigdy nie gaśnie światło – podkreśla Gacki. W stolicy działa Dyspozytura Główna, która zajmuje się koordynacją działań pozostałych oddziałów. Dyspozytorzy ściśle współpracują z Centrum Wsparcia Klienta, a działania obu komórek wzajemnie się uzupełniają.

W zawodzie dyspozytora ruchu najbardziej liczy się umiejętność działania pod presją czasu, wyobraźnia i doświadczenie, które pomagają w rozwiązywaniu niestandardowych sytuacji. To ciężka praca wymagająca ogromnego skupienia, lecz mimo to nie ma dużej rotacji osób. By pracować w tym zawodzie, należy posiadać dużą wiedzę o liniach kolejowych.

Dyspozytorzy są rekrutowani spośród osób, które pracowały na różnych stanowiskach na kolei. Nowe osoby na początku przyglądają się pracy swoich bardziej doświadczonych kolegów, a następnie, stopniowo zaczynają podejmować samodzielne decyzje.

Źródło: PKP Intercity