Mazowsze - niedoceniany region Polski
Mazowsze kojarzy się przede wszystkim z Warszawą i nic w tym dziwnego. Stolica naszego kraju swoją wielkością i atrakcjami przyciąga turystów z całego świata, a bezcenne zabytki i odbudowana niemal od podstaw Starówka wciąż zachwycają kolejne pokolenia odwiedzających. Turyści jednak często zapominają, że region znajdujący się w samym sercu naszego kraju to nie tylko Warszawa. Oto kilka miejsc na Mazowszu, które warto odwiedzić.
Mazowsze kojarzy się przede wszystkim z Warszawą i nic w tym dziwnego. Stolica naszego kraju swoją wielkością i atrakcjami przyciąga turystów z całego świata, a bezcenne zabytki i odbudowana niemal od podstaw Starówka wciąż zachwycają kolejne pokolenia odwiedzających. Turyści jednak często zapominają, że region znajdujący się w samym sercu naszego kraju to nie tylko Warszawa. Oto kilka miejsc na Mazowszu, które warto odwiedzić.
Na zdjęciu: Pałac w Radziejowicach
Mazowsze Travel/at/if
Góra Kalwaria - mazowiecka Jerozolima
Góra Kalwaria (33 km na południe od Warszawy), wzniesiona tak jak Jerozolima na planie łacińskiego krzyża od chwili powstania była centrum pątniczym Mazowsza. Pielgrzymka do niej zapewniała łaski na równi z wyprawą do Ziemi Świętej. Kaplice i kościoły (35 kaplic, 6 kościołów i 5 klasztorów) noszą nazwy pochodzące z Ewangelii, a ulice początkowo były posypane ziemią sprowadzoną z Palestyny. "Wieczernik" to piękny barokowy kościół p.w. Opatrzności Bożej, z kolei w Kaplicy Piłata, zwanej też kościołem "Na Górce" znajduje się jedna z najcenniejszych woskowych rzeźb w Polsce - XVI-wieczna pieta.
Kozienice - uzdrawiające źródło
W Kozienicach (85 km na południe od Warszawy), położonych w sercu pradawnej Puszczy Radomskiej do dziś królują dęby, żyją daniele, jelenie, łosie i żółwie błotne. Za wsią Augustów znajduje się rezerwat "Źródło Królewskie", a w nim wiekowe drzewa, malownicze przełomy rzeczki Zagożdżonki i żeremia bobrów oraz uzdrawiające źródełko, z którego pijał wodę zakochany w tej okolicy król Władysław Jagiełło. Być może ta woda zachowała go w zdrowiu przez aż 70 lat zmagań z Zakonem Krzyżackim, stryjecznym bratem Witoldem i 3 żonami...?
Perłą miasta jest pałac w stylu renesansu francuskiego (XVIII wiek, na zdjęciu) oraz znajdujący się w parku najstarszy świecki pomnik w Polsce - kolumna Zygmunta, starsza o 100 lat od tej w Warszawie i poświęcona Zygmuntowi Staremu.
Opinogóra - do zakochania jeden krok
Około 100 km na północ od Warszawy, w Opinogórze, znajduje się neogotycki pałac otoczony przepięknym parkiem. Budowlę obecnie mieszczącą Muzeum Romantyzmu wybudował generał Wincenty Krasiński - dowódca szwoleżerów gwardii cesarza Napoleona i przedstawiciel jednego z najsłynniejszych polskich rodów arystokratycznych. W pałacowej Sali Napoleońskiej podziwiać można obrazy przedstawiające bitwy pod Samosierrą, Lipskiem i Waterloo, a także osobistą tekę cesarza zdobytą przez Kozaków.
W pałacu tym mieszkał również (i został pochowany) syn Wincentego Zygmunt, uznawany za jednego z trzech - obok Mickiewicza i Słowackiego - wielkich wieszczy literatury polskiej. W parku znajduje się jedyny pomnik poety, a w muzeum - eksponaty związane z jego twórczością.
Każdy, kto szuka miłości, musi koniecznie przysiąść w parku na marmurowej ławeczce wykonanej na polecenie muzy poety. Napis na ławeczce głosi: _ Niech pamięć moja zawsze będzie Ci miła _. Ponoć każdy, kto na niej usiądzie, wkrótce się zakocha...
Sierpc - Muzeum Wsi Mazowieckiej
Na obrzeżach Sierpca (ok. 120 km na północny zachód od Warszawy) znajduje się jedno z największych muzeów na otwartym powietrzu w Polsce - Skansen Wsi Mazowieckiej, gdzie jest zachowanych 80 budynków z XIX i pocz. XX wieku. Zobaczymy tu zmieniające się wraz z porami roku wnętrza zagrody chłopskiej z malowanymi skrzyniami, rzeźbę ludową, pojazdy konne i akcesoria podróżne, kuźnię i pokazy kowalstwa, dwór szlachecki, kościół, kaplicę, a także ponad 200-letnią karczmę "Pohulankę", której wnętrza upodobali sobie filmowcy - tu kręcono m.in "Pana Tadeusza" i "Szwadron". Cały skansen przypomina tętniącą życiem wieś. Szczególnie silnie można to odczuć podczas lipcowej imprezy plenerowej - miodobrania.
W mieście warto zatrzymać się na rynku, aby zwiedzić ponad 150-letni ratusz oraz jeden z najstarszych kościołów na Mazowszu, na którego murach zachowały się ślady swastyk. Nie są to symbole nazistowskie, ale starsze od nich o tysiąc lat pogańskie symbole solarne. Być może kościół p.w. św. Wita, Modesta i Krescencji stanął w miejscu pogańskiej świątyni.
Szydłowiec - królewski poker
Wzniesiony na wyspie renesansowy zamek w Szydłowcu (ok. 130 km na południe od Warszawy) z najstarszą w Polsce loggią mieści jedyne w Polsce Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych. Tutaj można usłyszeć, jak brzmi tarapata i jak wygląda suka. Na zamku można też spotkać białą damę lub przeklętego diabła.
Na Rynku Wielkim króluje ratusz - najlepiej zachowany późnorenesansowy zabytek w Polsce oraz unikatowy w skali kraju XVII-wieczny pręgierz z maszkaronami. Przy rynku - późnogotycki kościół św. Zygmunta. Zachowały się w nim złocony ołtarz, renesansowe wnętrza, oraz nagrobek Mikołaja Szydłowieckiego. Budowle powstały z piaskowca, wydobytego z pobliskich kopalni.
Szydłowiec swój rozkwit (w XVI w.) zawdzięcza Mikołajowi i Krzysztofowi Szydłowieckim, którzy uczynili z niego perłę renesansu. Gościł tu często na partyjce pokera król Zygmunt Stary. Podczas jednej z rozgrywek monarcha wyłożył na stół 2 króle, twierdząc, że ma trójkę króli, bo trzeci to on sam... Na co Krzysztof Szydłowiecki zgarnął pulę, wykładając 2 walety i wyjaśniając, że to kareta, bo 2 pozostałe to on i jego brat...
Pułtusk - mazowiecka Wenecja
Pułtusk (ok. 60 km na północ od Warszawy) może poszczycić się najdłuższym w Europie, 400-mtrowym, brukowany rynkiem oraz 200-letnią kamienicą, w której witał rok 1807 cesarz Napoleon po zwycięstwie nad Rosjanami. To jedno z najchętniej odwiedzanych miast Mazowsza dzięki licznym kanałom połączonym z Narwią nazywane jest mazowiecką Wenecją.
Na rynku zachowały się wieża ratuszowa z pozostałościami największego zarejestrowanego w dziejach świata deszczu kilkudziesięciu tysięcy meteorytów, które spadły na te okolice 150 lat temu oraz bazylika z renesansowymi polichromiami na sklepieniu i amboną w kształcie łodzi.
Dwie średniowieczne baszty strzegą zabytkowego, gotyckiego mostu, przez który wiedzie droga na pułtuski zamek - obecnie nowoczesny hotel, zwany Domem Polonii. Stąd można wybrać się kajakiem, rowerem wodnym lub gondolą na wycieczkę po Narwi lub przecinających Pułtusk kanałach.
Starawieś - najpięknieszy neogotycki pałac w Polsce
Starawieś (ok. 90 km na wschód od Warszawy), niewielka wioska na pograniczu Mazowsza i Podlasia (gmina Liw) ze względu na swoje malownicze położenie była opiewana przez najwybitniejszych polskich poetów - Mickiewicza, Słowackiego, Leśmiana, Norwida czy Gałczyńskiego. Największą dumą Starejwsi jest pałac, który uchodzi za najpiękniejszą budowlę neogotycką w Polsce. Pochodząca z XVI wieku posiadłość mająca wiele cech obronnego zamku należała niegdyś do możnego rodu Radziwiłłów. Obecnie mieści się tu siedziba fundacji Bogusława Radziwiłła oraz ośrodek szkoleniowy Narodowego Banku Polskiego.
Puszcza Kampinoska - jedyne takie miejsce w Europie
Puszcza Kampinoska to jedyny park narodowy w Europie, który graniczy ze stolicą kraju i jeden z największych na kontynencie zespołów wydm śródlądowych. Jest ostoją dzikich zwierząt i roślin (m.in. rozmarynka - reliktu polodowcowego). Jest tu 66 gatunków drzew, w tym 129 pomników przyrody. Symbolem parku są łosie. Można je zobaczyć wieczorami, gdy wychodzą szukać jedzenia na graniczące z puszczą łąki. Po Puszczy Kampinoskiej wiedzie 350 km szlaków pieszych i 200 km szlaków rowerowych.
W Granicy k. Kampinosu mieści się skansen budownictwa puszczańskiego, a w okolicy wiekowe dęby, np. Dąb Leśniczy (ponad 5 m obwodu). Z kolei w Lesznie, w parku Karpinek, niedaleko XVIII-wiecznego pałacu znajdziemy najpotężniejsze drzewo w Polsce (11 metrów obwodu) - topolę.
Iłża - wieża okrutnej księżniczki
W Iłży (135 km na południe od Warszawy), na stromym wzniesieniu nad miastem stoi kamienna, cylindryczna wieża. Stąd roztacza się przepiękny widok na okolicę. To najstarsza i jedyna zachowana pozostałość XIV-wiecznego zamku biskupów krakowskich. Była doskonałym punktem obronnym, o czym przekonał się jej budowniczy - biskup Grot, ukrywając się tu podczas konfliktu z królem Kazimierzem Wielkim. Legenda głosi, że z murów tej wieży rzuciła się okrutna księżna Odosława, która ukryła w lochach pod zamkiem ogromne skarby. Wejście do tajemnych korytarzy można dostrzec tylko w Boże Narodzenie.
W miasteczku warto zobaczyć XIV-wieczny kościół farny. Przed nim o północy w Wielką Sobotę rozpoczyna się unikatowy w Polsce obrzęd barabanienia. Przez całą noc bębniarze obchodzą miasto, żeby oznajmić koniec postu i zmartwychwstanie Jezusa.
Z Iłży wyjeżdża też kolejka wąskotorowa (ul. Błazińska, kursuje od maja do września, w niedzielę o godz. 14:00). Można nią dojechać do Centrum Edukacji Leśnej Nadleśnictwa Marcule, gdzie znajduje się arboretum z kolekcją drzew i krzewów występujących w polskich lasach.
Mława - polska linia Maginota
To miejsce to niesamowita gratka dla wielbicieli turystyki militarnej, a sława stoczonej tu bitwy przetrwała w wierszach i piosenkach. 50 żelbetowych schronów, budowle ziemno-drewniane i okopy przez 3 pierwsze dni II wojny światowej powstrzymywały atak hitlerowskich wojsk. Niemcy stracili wtedy aż 39 czołgów, a otaczające Mławę (127 km na północ od Warszawy) potężne umocnienia nazwali "polską linią Maginota".
Zespół schronów zachował się do dziś praktycznie w całości i można go oglądać wędrując czerwonym szlakiem turystycznym "walk wrześniowych 1939 roku". Pierwsze schrony szlaku znajdują się koło pobliskiej wsi Windyki, z kolei w Uniszkach Zawadzkich (przy trasie Warszawa - Gdańsk) mieści się mauzoleum obrońców Mławy, najpotężniejsze zaś fortyfikacje położone są za zalewem Ruda nad rzeczką Mławką.
W sierpniu w okolicy Uniszek odbywa się jedno z najlepszych widowisk historycznych w Polsce: "Rekonstrukcja Bitwy pod Mławą" - jedyna impreza historyczna rozgrywająca się w oryginalnej scenerii fortyfikacji z 1939 roku.
Mazowsze Travel/at/if
