Palma de Mallorca. Atrakcje. Co warto zobaczyć

Palma, stolica Majorki to zabytkowe miasto portowe z klimatem i rozmachem, liczące blisko 397 tys. mieszkańców. Nazywana jest labiryntem smaku, fiestą pomysłów, wielkim artystycznym targiem oraz żywą ekspozycją architektury różnych epok, sztuki i rzemiosła.

George Sand opisywała ją jako miasto „o bardzo wyraźnym charakterze, posiadającym kilka pierwszorzędnych zabytków, pięknych i rzadkich”, w którym „styl mauretański utrwalił się w najmniejszych nawet budowlach”. Spacer wąskimi uliczkami i placami miasta, wśród zabytkowych kamienic i rezydencji w stylu barokowym czy katalońskiego Art Nouveau, zaglądanie do zabytkowych i magicznych patiów kamienic, odpoczynek w ogródku jednej z gustownych artystycznych kawiarni czy restauracji, kontemplowanie panoramy starego miasta od strony parku Parc de La Mar z katedrą La Seu i pałacem Almudaina na pierwszym planie – to rytuały wszystkich zwiedzających miasto. Założyli je najprawdopodobniej Rzymianie, nadając mu nazwę Palma. W czasach muzułmańskich nazywała się Madina Mayurqa. Po konkwiście Jakuba I mówiono o niej także Ciutat de Mallorca. Dopiero król Hiszpanii Filip V po wojnie o sukcesję hiszpańską powrócił do starożytnej nazwy stolicy Palma de Mallorca. W 2008 r. władze Balearów skróciły nazwę stolicy i oficjalnie
miasto nazywa się dziś po prostu Palma.

Spacer uliczkami starej Palmy można rozpocząć z różnych stron, na pewno trzeba wiedzieć, że potrzebne nam będą przynajmniej trzy dni, aby poznać najcenniejsze zabytki, muzea i zakątki tego wspaniałego miasta. Proponujemy rozpoczęcie wędrówki od widowiskowego i tętniącego życiem pasażu Passeig des Born ocienionego wysokimi platanami, przy którym ulokowało się wiele kawiarni i restauracji oraz dostojnych kamienic, na czele z rezydencją Can Solleric pod nr. 27. Mieści się tu centrum kulturalne z czasowymi wystawami oraz czynny codziennie od rana do wieczora punkt informacji turystycznej (dostaniemy mapę miasta i kilka cennych wskazówek). Budynek został wzniesiony w 1763 r. dla zamożnej rodziny kupieckiej handlującej m.in. oliwą – Marc Antoni Vallès d´Almadrà de Berga. Największym walorem rezydencji jest patio, jedno z najpiękniejszych w Palmie, z dekoracyjnymi podcieniami i okazałymi schodami. Budynek łączy w sobie typowe elementy architektury majorkańskiej z europejskim barokiem.

Północny kraniec Passeig des Born zajmuje plac Plaça Rei Joan Carles I, gdzie skręcamy w ulicę Avinguda Unió i mijamy plac Plaça Mercat, przy którym zwracają uwagę dwie wspaniałe kamienice. Zabytkowy dom Can Berga (Palau de Jústicia – budynek sądu) z okazałym patio z podcieniami był przebudowany w stylu barokowym w 2. poł. XVIII w. Secesyjny Can Casasayas przywodzi na myśl budowle w stylu katalońskiego Art Nouveau rodem z Barcelony (został zaprojektowany przez architektów Guillem Reynés i Font oraz Francesc Roca).

Kilka kroków dzieli nas od charakterystycznego dla starówki placu Plaça Weyler, który zdobi perełka architektoniczna miasta: budynek pierwszego na wyspie hotelu – Gran Hotel – Fundació La Caixa. Obecnie jest to siedziba fundacji, która odrestaurowała obiekt. Na placu znajduje się również muzeum i sala wystawowa z czasowymi ekspozycjami sztuki (Plaça Weyler 3, tel. +34 971 464550, czynne wt.–sb. 10.00–21.00, nd. 10.00–14.00, pn. nieczynne, wizyta gratis). Ta wspaniała budowla została zaprojektowana w stylu katalońskiego modernisme (zob. ramka kataloński Art Nouveau) przez znanego architekta rodem z Barcelony – Lluís Domènec i Montaner, a wzniesiona w latach 1901–1903. W dekoracji wykorzystano elementy orientalne i neogotyckie – warto zwrócić uwagę na wieńczące fasadę budowli figury orłów, kapitele z motywami roślinnymi i wielobarwną mozaikę ceramiczną.

Po drugiej stronie Plaça Weyler, pod nr. 9 mieści się słynna cukiernia – kawiarnia Forn des Teatre z charakterystyczną stylizowaną, zielono-żółtą witryną wejściową. Można tu spróbować m.in. słynnej majorkańskiej ensaïmady. Obok powstała restauracja z tapas oznakowana podobnym szyldem. Opodal Plaça Weyler przy Carrer de sa Riera zobaczymy także XIX-wieczny budynek najważniejszego teatru – Teatre Principal, w którego głównej sali zwraca uwagę sklepienie ozdobione malowidłami paryskiego artysty Felixa Cagé.

Z Plaça Weyler strome schody doprowadzą nas do głównego placu miasta – Plaça Major zamkniętego z czterech stron prostymi w formie, żółtymi, trzypiętrowym budynkami z podcieniami. Ten niewielki, tętniący życiem plac zajmują głównie ogródki kawiarni i restauracji oraz stragany z pamiątkami. Chętnie występują tu miejscowi i przyjezdni artyści. Pod placem znajduje się duże podziemne centrum handlowe oraz parking.

Z Plaça Major wychodzimy na kolejny mały plac, Plaça Marques del Palmer, gdzie u zbiegu uliczek Carrer de Colom i Carrer de Ses Mognes wznoszą się piękne budynki w stylu katalońskiego Art Nouveau – Can Rei z bogato dekorowaną fasadą i mozaiką ceramiczną z płytek wyprodukowanych w majorkańskiej fabryce La Roqueta (oraz kawiarnią na dole) oraz Edifici de l´Àguila.

Dalej można ruszyć jedną z dwóch wąskich uliczek z licznymi sklepami z pamiątkami – Carrer Colom lub Carrer Jaume II, przy której zwraca uwagę kamienica Can Cordella z końca XIX w. Zaprojektował ją Nicolás Lliteras w interesującym stylu przedmodernistycznym i neo-mudejar – łączącym elementy islamskie i chrześcijańskie.

Kolejnym przystankiem będzie Plaça de Cort z zabytkowym ratuszem miejskim – Ajuntament de Palma pod nr. 1, który był m.in. siedzibą władzy wykonawczej dawnego Królestwa Majorki. Fasada budynku wzniesionego w latach 1649–1680 reprezentuje styl barokowy z elementami manieryzmu, jej ozdobą jest balkon oraz zegar zwany „En Figuera”. Jest to klasyczny przykład stylu rezydencji majorkańskich składających się z parteru, jednego piętra z wysokimi oknami oraz niskiego stryszku z wykuszem. W XIX-wiecznym wnętrzu zobaczymy m.in. typowe dla Majorki wielkie figury ludzi z drewna i kartonu, wysokie na 4,20 m, zwane Gigantes, ubrane w tradycyjne stroje (parady takich figur można zobaczyć podczas jednej z lokalnych fiest, które są ważnymi elementami miejscowego obrządku).

Z Plaça de Cort uliczką Covent de Sant Francesc dojdziemy do Plaça de Sant Francesc z kościołem i klasztorem Franciszkanów – Basílica de Sant Francesc (tel. +34 971 712695, czynny pn.–sb. 9.30–12.30 i 15.30–18.00, nd. i święta 9.00–12.30, bilet – 1 EUR). Można też dojść do placu nieco bardziej krętą drogą, przez ulicę Carrer de s’Almudaina, gdzie zobaczymy ciekawy gotycki łuk Arc de s’Almudaina, pozostałość średniowiecznych fortyfikacji miasta.

Franciszkanie przybyli do Palmy niedługo po konkwiście króla Jakuba I. Prawdopodobny początek prac przy budowie tego wielkiego klasztoru i kościoła Franciszkanów datuje się na rok 1286 r. Wygląd zewnętrzny budynku nie jest oryginalny, gdyż wcześniejsza fasada gotycka oraz znaczna część kościoła została zniszczona przez piorun w 1580 r. Odbudowa świątyni, jaką możemy podziwiać współcześnie, rozpoczęła się w 1618 r. i wraz z późniejszymi modyfikacjami trwała aż do połowy wieku XIX. Obecna fasada pochodzi z początków XVIII w. (w portalu zobaczymy m.in. figury świętych Dominika i Franciszka). Wnętrze kościoła zachowało charakter gotycki z nawą główną i bocznymi kaplicami, dekoracje kościoła są w stylu barokowym. W jednej z kaplic mieści się grób oraz płaskorzeźba Ramóna Llulla, XIII-wiecznego misjonarza, filozofa i myśliciela majorkańskiego, którego uznaje się za jednego z twórców literackiego języka katalońskiego. Obok kościoła znajduje się klasztor z wewnętrznym podwórzem z gotyckimi krużgankami, które były
przez wieki przebudowywane. Przed kościołem zobaczymy pomnik ojca Junípero Serra, majorkańskiego misjonarza franciszkanina, który w XVIII w. zakładał misje w Kalifornii i Meksyku.

Z Plaça de Sant Francesc zmierzamy wąskimi uliczkami na południe do najwspanialszych zabytków miasta – katedry La Seu i pałacu królewskiego Palau d’Almudaina przy Plaça d’Almoina. Tuż przy katedrze ciągnie się zachowany fragment renesansowych murów miejskich Dalt Murada, zbudowanych w miejscu wcześniejszych umocnień średniowiecznych (pierwsze mury zbudowali Rzymianie).

Można spacerować koroną murów wzdłuż pasażu Passeig de Dalt Murada. Roztacza się stąd wspaniały widok na Parc de la Mar z zatoką Badia de Palma w tle i na stare miasto. Przy murach mieści się też popularne, otwarte miejsce koncertowe Ses Voltes. Spacer uliczkami starego miasta można zakończyć odpoczynkiem w Parc de la Mar rozłożonym u stóp murów miejskich. Z Plaça d’Almoina możemy zejść np. schodami Costa de la Seu, u stóp których zobaczymy Personatge – rzeźbę Miró zwaną Jajkiem.

Wieczorem warto przespacerować się wzdłuż wybrzeża Palmy pasażem pieszo-rowerowym Passeig Marítim, mijając port rybacki, przystań jachtów i statków wycieczkowych z piękną panoramą miasta.

Museu de Mallorca – bardzo ważne muzeum historii Majorki – mieści się we wspaniałej rezydencji Palau d’Aiamans z 1634 r., która powstała w miejscu wcześniejszych średniowiecznych zabudowań (c. de la Portella 5, tel. +34 971 717540, czynne 16 III–15 X wt.–sb. 9.00–15.00, nd. 10.00–14.00, 16 X–15 III wt.–sb. 10.00–14.00 i 18.00–20.00, nd. 10.00–14.00, bilet dla os. dorosłej – 3,40 EUR). W czteropoziomowym muzeum (podziemie, parter i 2 piętra) zapoznamy się z historią wyspy od czasów prehistorycznych – epoka talajocka po współczesne. Eksponaty w formie zbiorów archeologicznych, malarstwa, dzieł sztuki, fragmentów budowli, dokumentów i in. podzielone są chronologicznie według najważniejszych epok. Do najcenniejszych zbiorów zalicza się m.in. figurkę wojownika z brązu z IV w. p.n.e., złotą biżuterię arabską zwaną Skarbem Almohadów z 1. poł. XIII w. oraz kolekcję gotyckich nastaw ołtarzowych – retablos.

Banys Àrabs – łaźnie arabskie, czyli hammam są jednym z nielicznych zabytków muzułmańskich w Palmie i na całych Balearach (c. de Serra 7, tel. +34 971 721549, czynne IV–XI 9.00–19.30, XII–III 9.00–18.00, bilet dla os. dorosłej – 1,50 EUR). Łaźnie datowane na X–XII w. zachowały się w niezmienionym stanie; były wzorowane na termach rzymskich. Zobaczymy dwie sale – zimną (caldarium) oraz gorącą (tepidarium). Sklepienie głównego pomieszczenia łaźni wsparte jest na 12 smukłych ozdobnych kolumnach. Piękny jest także ogród w dziedzińcu budowli, gdzie można odpocząć w cieniu wśród soczystej zieleni i kwiatów.

Museu d´Art Espanyol Contemporani – Fundació Joan March – muzeum współczesnej sztuki hiszpańskiej (c. de Sant Miquel 11, tel. +34 971 713515, czynne pn.–pt. 10.00–18.30, sb. 10.30–14.00, nd. i święta nieczynne, wstęp gratis). W muzeum prowadzonym przez fundację założoną przez znanego finansistę i przedsiębiorcę hiszpańskiego XX w. – Joana Marcha, eksponowane są prace 52 artystów hiszpańskich, wśród których są: Joan Miró, Pablo Picasso, Salvador Dalí i Miguel Barceló. Mieści się w dawnej siedzibie banku Banca March, w pierwotnie renesansowej kamienicy, która w początkach XX w. została przebudowana w regionalnym stylu majorkańskim na wzór dawnych szlacheckich rezydencji przez architekta Guillem Reynés i Font, współpracownika Antonio Gaudiego.

La Llotja to budynek dawnej giełdy, który mieści się w pobliżu nadmorskiego pasażu przy malowniczym porcie – przystani łodzi i imponujących jachtów (Passeig Sagrera, tel. +34 971 711705, czynne tylko w czasie wystaw, wt.–sb. 11.00–14.00 i 17.00–21.00, nd. 11.00–13.30). Został wzniesiony w latach 1426–1448 w stylu katalońskiego gotyku, zaprojektowany przez majorkańskiego rzeźbiarza i architekta – Guillem Sagrera (twórcy najpiękniejszego portalu katedry). W czasach upadku Palmy (XVI–XVII w.) giełdę zamieniono na spichlerz. W pobliżu La Llotja przy tej samej ulicy możemy zobaczyć jeszcze jeden piękny zabytkowy budynek dawnego handlowego sądu rozjemczego – Consolat de la Mar, którego początki datuje się na XV w. Dzisiaj ma tu siedzibę rząd Autonomicznej Wspólnoty Wysp Balearów. W głównej fasadzie budynku w stylu renesansowo-barokowym zwraca uwagę elegancka loggia. W pobliżu możemy odpocząć przy przyjemnym placu Plaça de la Drassana, przy którym ulokowało się kilka artystycznych knajpek.

Museu Diocesà – muzeum diecezjalne w pałacu biskupim – Palau Episcopal w pobliżu katedry prezentuje dzieła sztuki sakralnej z katedry La Seu oraz innych świątyń i klasztorów Majorki – malarstwo i rzeźbę gotycką, renesansową i barokową, obiekty sztuki liturgicznej. Do emblematycznych zabytków należy jaspisowy sarkofag Jakuba II. (c. Mirador 5, tel. +34 971 723860, czynne pn.–pt. 10.00–14.00, bilet dla os. dorosłej – 3 EUR).

*Palau March Museu *położony tuż za pałacem królewskim przy c. Palau Reial 18 (tel. +34 971 711122, czynne XI–III, pn.–pt. 10.00–17.00, IV–X pn.–pt. 10.00–18.30, sb.10.00–14.00. W muzeum sztuki współczesnej prowadzonym przez fundację Bartolomé March można zobaczyć m.in. litografy Salvadora Dalí, rzeźby takich artystów jak Auguste Rodin, Eduardo Chillida i Henry Moore oraz unikatową kolekcją kartografii majorkańskiej.

*Es Baluard – Museu d’Art Modern i Contemporani de Palma *– muzeum sztuki nowoczesnej i współczesnej Palmy (Plaça Porta de Santa Catalina bez nr., tel. +34 971 908200, czynne 16 VI–IX 10.00–22.00, X–15 VI 10.00–20.00, bilet dla os. dorosłej – 6 EUR). Muzeum sztuki XX i XXI w. głównie z Balearów i Morza Śródziemnego, z dziełami takich artystów jak Pablo Picasso, Joan Miró, Miquel Barceló, Marc Chagall, Paul Gauguin i in. Rozciąga się stąd malowniczy widok na zatokę, centrum miasta i zamek Bellver. Jest tu sklep-księgarnia i kafeteria-restauracja.

Mercat de l’Olivar przy Plaça de l’Olivar 4 to duży kolorowy targ z żywnością (owoce, warzywa, ryby, mięso, słodycze), gdzie kupimy także typowe regionalne produkty z Majorki. Mieści się w odrestaurowanym ładnym budynku z podcieniami (tel. +34 971 720314, czynny pn.–czw. i sb. 7.00–14.30, pt.14.30–20.00).

Castell de Bellver – zamek (c. Camilo José Cela bez nr., 3 km od centrum, tel. +34 971 730657, czynny IV–IX pn.–sb. 8.00–20.30, IV–VI i IX nd. i święta 10.00–19.00, VII–VIII – nd. i święta 10.00–14.00 i 16.00–21.00 – w nd. nieczynne muzeum, X–III, pn.–sb. 8.00–19.15, nd. i święta 10.00–17.00 – nieczynne muzeum, bilet dla os. dorosłej – 1,73 EUR, dojazd autobusami nr 3, 4, 20, 21 i 22 do przystanku Joan Miró – Gomila i stąd 20 min. spaceru). Zamek w stylu gotyckim, unikalny na skalę europejską, o okrągłej bryle z wieżami, otoczony jest fosą i fortyfikacjami. Został zbudowany w latach 1300–1310 z rozkazu Jakuba II, pełnił funkcje obronne i był letnią rezydencją króla. Przez blisko 200 lat od 1717 r. mieściło się tu więzienie. Położony jest na wysokości ok. 112 m n.p.m. wśród lasu, ze wspaniałym widokiem na zatokę i centrum Palmy rozciągającym się z zamkowego tarasu. Na parterze mieści się sala broni i muzeum historii miasta od epoki brązu po czasy współczesne. Na 1. piętrze zobaczymy m.in. kaplicę –
Capilla de San Marcos, salę tronową, kuchnię i kolekcję rzeźby klasycznej.

*Poble Espanyol *– wioska hiszpańska w formie parku tematycznego z reprodukcjami – miniaturami domów, pałaców, kościołów, fortyfikacji i najbardziej charakterystycznych budowli dawnej architektury hiszpańskiej z Granady, Toledo czy Salamanki (Poble Espanyol 39, tel. +34 971 737075, czynne IV–X codz. 9.00–19.00, XI–III, codz. 9.00–18.00). Została zbudowana w latach 60. z rozkazu generała Franco. Są tu też sklepy z pamiątkami i rzemiosłem z Majorki.

Dominika Zaręba