Polska kolonia na egzotycznej wyspie? Temat, który pobudza wyobraźnię

Kwestia dawnej "polskiej" kolonii nie bez przyczyny powróciła właśnie teraz, gdy codzienne rozmowy wciąż zdominowane są przez temat koronawirusa. Pandemia wywróciła życie wszystkich do góry nogami. W oczywisty sposób wpłynęła też na plany podróżnicze wielu osób. Zamknęły się bramy wielu turystycznych rajów. Całe mnóstwo zaplanowanych wycieczek do egzotycznych państw nie mogło się odbyć ze względu na wprowadzane ograniczenia. W takiej sytuacji pewnym wyjściem z sytuacji mogłoby być posiadanie własnych terytoriów zamorskich. Można tylko gdybać, co by było, gdyby historia potoczyła się inaczej. Czy dziś zamiast martwić się anulowanymi przez biuro podróży wczasami latalibyśmy na Małe Antyle?

Tobago stanowi dziś część wyspiarskiego państwa znanego jako Trynidad i Tobago. Z czym może kojarzyć się Polakom? Na pewno z występem na piłkarskim mundialu w 2006 r., na który piłkarze tego państwa wywalczyli historyczny awans pod wodzą Leo Beenhakkera. Holenderski szkoleniowiec krótko po tym sukcesie objął piłkarską reprezentację Polski, a o wyczynie, jaki stał się udziałem słynnego trenera oraz egzotycznej w piłkarskim świecie drużyny z Trynidadu i Tobago mówiono wówczas sporo w polskich mediach. Ale Polskę oraz Trynidad i Tobago łączy coś więcej niż osoba selekcjonera, który miał okazję prowadzić obie reprezentacje.

W XVII w., po kilku próbach, wyspa została skolonizowana przez Kurlandię – księstwo, które znajdowało się na terenie dzisiejszej Łotwy. Samo Księstwo Kurlandii i Semigalii stanowiło zaś od XVI w. lenno Królestwa Polskiego. Znajdującą się na drugim końcu świata kolonię nazwano Nową Kurlandią. Dziś często mówi się, że jeśli jakąś ziemię można by w ogóle nazwać polską kolonią, to Nowa Kurlandia byłaby najbliżej tego tytułu.

Pocztówka z raju

Wyspa położona jest nieopodal Wenezueli. Panuje tam równikowy klimat, a średnia roczna temperatura wynosi 26 °C. Najniższa dotąd zanotowana to... 16,1 °C. Powietrze jest tam wilgotne, a ciepłe prądy morskie sprawiają, że o każdej porze roku panują tam idealne warunki do kąpieli (w lutym i marcu temperatura wody sięga 26 °C, a we wrześniu nawet 29°). Warto też wspomnieć, że Trynidad i Tobago omijają niszczycielskie huragany, które regularnie nawiedzają niektóre karaibskie wyspy oraz USA.

Ci, którzy spędzili na Tobago wakacje, przyznają, że nie sposób nie ulec urokowi tego miejsca, które kusi idyllicznymi obrazami. Na wyspie o pow. 300 km² mnóstwo jest plaż, na których można wypocząć. Są też wodospady. Ale Tobago, ze względu na idealne warunki, to także mekka dla entuzjastów nurkowania, którzy ściągają tu z całego świata. Na nudę narzekać nie mogą również miłośnicy przyrody, która jest tu bardzo zróżnicowana. Znajduje się tu jeden z najdłużej objętych ochroną prawną rezerwatów przyrody na półkuli zachodniej (od końca XVIII w.), a jednocześnie jeden z najbardziej dostępnych dla zwiedzających lasów deszczowych. Trudno bowiem o drugi obszar tak bogaty pod względem przyrodniczym, a równocześnie łatwy do podziwiania podczas pieszej wędrówki. Na terenie Tobago spotkać można rzadkie okazy żółwi (m.in. olbrzymie żółwie skórzaste), motyli i żab. Żyje tu także ponad 260 gatunków ptaków.

Sama wyspa otoczona jest przez rafy koralowe. Jedna z nich, znana jako Buccoo, uchodzi za jedną z największych atrakcji turystycznych. Szacuje się, że 90 proc. osób przybywających na wyspę w celach turystycznych, decyduje się na podwodną eskapadę wokół tej rafy zamieszkiwanej przez 119 różnych gatunków ryb.

"Polskie" kolonie

Dziś na Tobago wciąż można znaleźć jeszcze ślady dawnej kolonii. Niektóre nazwy geograficzne nawiązują do czasów kolonizatorów z Kurlandii. Na Tobago znajdziemy dziś Wielką Zatokę Kurlandzką i Małą Zatokę Kurlandzką. Na wyspie natrafić można również na tabliczkę pamiątkową, dedykowaną "przedsiębiorczym i pracowitym Kurlandczykom".

Nowa Kurlandia, choć wywołuje dziś największe emocje, gdy chodzi o temat "polskich" kolonii, nie była jedyną odległą ziemią łączoną z naszą historią w kontekście rozmów o kolonizatorstwie. W tej samej grupie wymienia się też często Gambię w Afryce Zachodniej (także za sprawą starań Kurlandii). Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości sporo mówiło się też o możliwościach stworzenia polskich kolonii w brazylijskim stanie Parana, na Madagaskarze czy w Liberii.

Oczywiście część historyków przyznaje, że we wszystkich tych opowieściach o polskich koloniach więcej jest fantazjowania, marzeń i mitologizowania niż rzeczowego podejścia do tematu. Ale czasami trudno jest takiej pokusie nie ulec. Szczególnie jeśli spojrzy się na palmy, lazurową wodę, złoty piasek oraz termometry, które w grudnia pokazują 30 °C.