Polskie podziemne miasta, tajne korytarze i tunele

Kilometry podziemnych korytarzy, ogromne hale, a może nawet skarby. Nikt nie wie co jeszcze skrywają Góry Sowie. Mówi się, że gdyby Niemcom udało się na Dolnym Śląsku dokończyć projekt „Riese” czyli Olbrzym, powstałoby podziemne miasto. Mogłoby w nim przebywać jednocześnie nawet 20 tysięcy osób. Dziś w miejscowości Głuszyca znajduje się wejście do największego podziemnego kompleksu tuneli Osówka. Wydrążone w 1943 roku miały połączyć miejscowości Książ, Osówka, Włodarz, Walim i Rzeczka. Przeznaczenie tych kilkunastokilometrowych tras stanowi do dziś niewyjaśnioną tajemnicę. Z tamtego okresu nie zachowały się żadne dokumenty ani projekty budowlane. Możemy się jedynie domyślać, jakim celom miało służyć podziemne miasto.

if/sc

Do jednych z najciekawszych zabytków i jednocześnie prawdziwych arcydzieł sztuki obronnej w Polsce należy Twierdza Kostrzyn. Miasto zostało otoczone bastionami na wzór włoski w XVI wieku. Następnie fortyfikacje były rozbudowywane, a w XIX wieku uzupełniono je o pierścień czterech fortów. Cześć umocnień przetrwała wojnę i stopniowo poddawana jest renowacji. Dla turystów dostępny jest m.in. Bastion Filip – w tym także jego fragment podziemny. Zwiedzanie kazamat (na zdjęciu) ze sklepieniem kolebkowym należy jednak wcześniej uzgodnić z przewodnikiem.

Jedną z najdłuższych podziemnych tras w kraju znajdziemy pod ulicami Sandomierza. System połączonych korytarzami piwnic i składów kupieckich powstawał na przestrzeni XIII i XVI wieku. Wiąże się z nimi wiele tajemniczych historii, najsłynniejsza mówi o Halinie Krępiance. Według legendy uratowała miasto przed Tatarami, prowadząc ich w kółko krętymi tunelami, podczas gdy mieszkańcy odcięli drogę wyjściową wielkimi głazami. Bohaterska kobieta zginęła wraz z wrogiem. Dzisiejsza, udostępniona turystom trasa została otwarta w 1977 roku i ma 470 metrów długości. Zwiedzanie jest możliwe wyłącznie z przewodnikiem i trwa około 45 minut. Rozpoczyna się na dziedzińcu zabytkowej kamienicy Oleśnickich w centrum miasta.

Podobną historią powstania charakteryzuje się Podziemna Trasa Turystyczna w Kłodzku. Ciąg tuneli i korytarzy jest pozostałością po działalności mieszkańców – głównie handlarzy, którzy pod swoimi domami tworzyli magazyny do przechowywania towarów. Wielopoziomowa trasa pod ulicami kłodzkiej starówki została udostępniona w latach 70-tych XX wieku, nadano jej imię 1000-lecia Państwa Polskiego. Liczący 600 metrów długości podziemny szlak zaczyna się przy ulicy Zawiszy Czarnego i biegnie do Twierdzy przy ulicy Grodzisko. Obecnie trasa nie jest dostępna dla turystów – do 31 lipca 2011 roku odbywa się jej rewitalizacja.

Interesującymi podziemnymi atrakcjami może pochwalić się także Świnoujście. System schronów i korytarzy na wyspie Wolin, znajdujących się pod wydmami, podczas wojny stanowił tylko kilka, zbudowanych przez Niemców bunkrów, będących częścią baterii Vineta. Polacy rozbudowali je po wojnie, łącząc podziemnymi tunelami o długości 1 kilometra. Przez długie lata znajdowało się tu tajne stanowisko dowodzenia, m.in. dowódcy 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. Jak podał w grudniu Głos Szczeciński, wojsko ma przekazać obiekt Lasom Państwowym i tym samym wkrótce podziemia mogą być udostępnione także turystom.

Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU) - to największa atrakcja Ziemi Lubuskiej. Jeden z najciekawszych i największych obiektów pomilitarnych w Europie. MRU - potężny system poniemieckich fortyfikacji, stanowiący element tak zwanego Ostwall – wału wschodniego - wybudowano w latach 30-tych XX wieku na pograniczu niemiecko – polskim. Położony jest pomiędzy Odrą i Wartą i rozciąga na odcinku około 100 km.

Zwiedzając krakowski Wawel, warto poznać podziemną Smoczą Jamę. Dzięki legendzie o smoku wawelskim, jaskinia ta znana jest każdemu dziecku. Główny ciąg stanowi trasa turystyczna o długości 81 m. Wyjście znajduje się poza obrębem murów zamku, w pobliżu koryta Wisły. To jedyna tego typu atrakcja turystyczna dostępna w tak dużym mieście Europy. W niektórych miejscach jej ściany i sklepienie wzmocnione są cegłami i filarami.

Interesująca podziemna trasa leży także w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego, gdzie znajduje się zespół kopalń krzemienia pasiastego, eksploatowanych od IV do II wieku p.n.e. Trasa podziemna ma 465 długości i jest jedynym tego typu obiektem na świecie otwartym dla szerszej publiczności. Jak czytamy na oficjalnej stronie rezerwatu archeologiczno-przyrodniczego: "umożliwia ona zwiedzenie zarówno świetnie zachowanych wyrobisk pradziejowych kopalni krzemienia pasiastego, jak i zapoznanie się z geologią regionu, a także ze sposobami zabezpieczania i konserwacji prastarych kopalń stosowanymi w ciągu ostatnich 50 lat".

if/sc