Skierniewice i okolice. Atrakcje. Co warto zobaczyć

W Bolimowie zachowały się aż dwa zabytkowe kościoły powstałe mniej więcej w tym samym czasie: kościół św. Trójcy z 1667 roku i św. Anny z 1635 roku. Oba reprezentują bardzo typowe dla Mazowsza zapóźnienie stylistyczne i są w istocie jeszcze budowlami renesansowo-barokowymi.

Skierniewice rozwinęły się jako tzw. miasto biskupie, należące do biskupów gnieźnieńskich, którzy mieli tu swoją rezydencję. Prawa miejskie Skierniewice otrzymały w 1360 roku. Później miasto było własnością prymasów Polski, w XIX wieku należało do rodziny carskiej. Po wojnie zasłynęły jak ośrodek badawczy sadownictwa i warzywnictwa.

Pierwszy letni dwór istniał tu już na początku XVI wieku, ale zachowany do dziś pałac powstał według projektu Efraima Schroegera w latach 1761–1762 z inicjatywy biskupa Władysława Łubieńskiego. Wówczas powstała też okazała brama wjazdowa. W XIX wieku pałac najpierw należał do francuskiego marszałka, potem do wojska, a od 1829 roku stał się własnością wielkiego księcia Konstantego. Przebudowano go dwukrotnie, m.in. według projektu znanego petersburskiego architekta Ippolita Monigettiego, ale po wojnie starano się przywrócić formy klasycystyczne. Obecnie mieści się tu Instytut Warzywnictwa.

Klasycystyczny kościół parafialny powstał w tym samym czasie co pałac i także jest dziełem Efraima Schroegera. Kościół jest jedną z najlepszych realizacji tej epoki w Polsce. Warto zajrzeć do wnętrza, które zostało zaprojektowane przez tego samego architekta wraz z całym wyposażeniem.

W Skierniewicach zachował się jeden z najładniejszych i najstarszych dworców kolejowych w Polsce. Powstał w 1845 roku w stylu mauretańskim z myślą o gościach z carskiej rodziny i zapewne był dziełem Adama Idźkowskiego.

Na obrzeżach chronionych pozostałości dawnej Puszczy Bolimowskiej w maleńkiej wsi Puszcza Mariańska w XVI wieku powstała pustelnia, w której z czasem powstało zgromadzenie braci marianów. Do dziś zachował się drewniany kościół z XVII wieku, kilkakrotnie niszczony i odbudowywany. Podobno bywał tu Jan III Sobieski co upamiętnia pomnik ustawiony przed kościołem.

Jedna z najbardziej znanych rezydencji podwarszawskich, która zagrała w dziesiątkach filmów i seriali, była domem Czyńskich w Znachorze i pałacem hrabiny Koniecpolskiej w Karierze Nikodema Dyzmy. Tak naprawdę zbudował go prymas Michał Radziejowski około 1680 roku. Od 1782 roku należał do Krasińskich, którzy zatrudnili Jakuba Kubickiego i przebudowali pałac na klasycystyczny. Tuż obok, na ruinach renesansowej budowli wzniesiono niewielki neogotycki zameczek połączony z pałacem galerią. Po wojnie utworzono tu dom pracy twórczej pracowników kultury ale przy wcześniejszej rezerwacji może tu wypocząć każdy śmiertelnik. Podczas pobytu w Radziejowicach warto też zwiedzić miejscowy klasycystyczny kościół projektu Jakuba Kubickiego z 1822 roku na rzucie ośmioboku.

Skromny drewniany dwór w Kuklówce nie wyróżnia się niczym szczególnym, jest parterowy z szeroką wystawką w części środkokowej. Od 1889 roku należał do znanego malarza pejzażysty Józefa Chełmońskiego. Malarz osiadł tu po rozpadzie małżeństwa, kiedy to wrócił z Paryża do Polski i zdecydował się na samotne życie w majątku ziemskim. Tu właśnie namalował słynne Bociany i Przed burzą, tu także umarł, pochowano go na cmentarzu w Ojrzanowie.

Właściwie w Adamowiźnie nie ma nic specjalnego. Ot, piękny, romantyczny staw, drewniany dwór przeniesiony z Kuklówki przez brata Józefa Chełmońskiego i wille w stylu dworkowym. Adamowiznę opisała Zofia Nałkowska w dziennikach, gdyż bywała częstym gościem u swojej przyjaciółki.

Klasycystyczny pałac w Młochowie został zbudowany dla Walentego Faustyna Sobolewskiego, zięcia, a zarazem siostrzeńca Elżbiety Grabowskiej, kochanki ostatniego polskiego króla. Pałac powstał zapewne według projektu Jakuba Kubickiego w 1810 roku. Jest to piętrowa, symetryczna budowla z boniowanymi elewacjami i kolumnowymi portykami na osi. W pobliżu Młochowa rozciągają się piękne lasy wzdłuż rzeczki Utraty i wytyczono kilka szlaków dla pieszych.

W Skułach zachował się XVII-wieczny drewniany kościół. Jak wszystkie mazowieckie świątynie tego typu nie wyróżnia się niczym szczególnym z zewnątrz, za to w środku kryje piękną barokową polichromię.

Grzegorzewice położone są pośród ogromnych stawów rybnych. Hodowanych jest tu kilkanaście gatunków ryb słodkowodnych, od linów, karpi i szczupaków aż po amury i sumy. Ryby można kupić lub też za niewielką opłatą samemu złowić. Natomiast smażone podawane są w tutejszej restauracji. W miejscowej stadninie są do dyspozycji konie. W pałacu z połowy XIX wieku można przenocować.

Petrykozy to jeden z wielu polskich dworów wzniesionych w pierwszej połowie XIX. Skromny, parterowy ze słupowym gankiem od frontu zapewne przepadłby jak setki innych, zniszczonych, zrujnowanych i rozebranych gdyby nie Wojciech Siemion. Kupił zrujnowany dwór, wyremontował i umieścił w nim kolekcję dzieł sztuki ludowej, którą od lat stale powiększa.

Piękny klasycystyczny dwór w Turowej Woli uważany jest za podręcznikowy przykład tego typu budowli. Uwielbiają go filmowcy, „zagrał” m.in. Soplicowo w ekranizacji Pana Tadeusza, choć na potrzeby filmu dorobiono mu alkierze, których nie ma w rzeczywistości.

W Woli Chojnacie zachował się neorenesansowy pałac z 1873 roku, który, jak chce miejscowa legenda, został podarowany przez właściciela jako dowód miłości jakiejś paryskiej aktoreczce. Nie wiadomo kto go zbudował ani kto był pierwszym właścicielem. Dziś po latach pałac odzyskał dawną urodę i ma być przeznaczony na ośrodek konferencyjny.

W Białej Rawskiej zachował się do dziś niegdyś bardzo piękny pałacyk w typie willi włoskiej wzniesiony w połowie XIX wieku. Być może jego architektem był Franciszek Maria Lanci. Pałacyk ma nieregularną bryłę z ryzalitami o różnych wysokościach i wieżami. Niestety zdewastowany pałacyk czeka na dobrego właściciela i niszczeje.

Babsk stał się w ostatnich latach sławny, w związku z projektami zbudowania nowego lotniska dla Warszawy. Stoi tu przepiękny dwór wzniesiony w latach 20. XIX wieku, którego autorem był zapewne wybitny warszawskich architekt Adam Idźkowski. Dwór jest dziś prywatną własnością, ale jest dostępny. Na miejscowym cmentarzu znajduje się grób ukochanej młodego Chopina, śpiewaczki Konstancji Gładkowskiej. Właściciele dworu dbają o tradycje kulturalne miejsca organizując tu koncerty kameralne. Oprócz dworu zachowała się także zabytkowa wozownia i spichlerz, gdzie urządzono restaurację.

Rawa Mazowiecka to spore powiatowe miasto położone malowniczo nad Rawką, w miejscu gdzie wpada do niej Ryłka. Pierwszy gród istniał tu już w XII wieku, a najświetniejszy okres Rawa przeżyła w czasach księstwa mazowieckiego. Po 1462 roku była stolicą województwa rawskiego.

Najcenniejszym zabytkiem Rawy są ruiny zamku książąt mazowieckich wzniesionego po połowie XIV wieku i rozbudowywanego na początku XVI wieku. Był to ceglany zamek w typie tzw. nizinnym, oblany wodami rzeczułek. Do dziś zachowały się jedynie fragmenty murów i ośmioboczna wieża.

Kolegium dla jezuitów ufundowane zostało w 1616 roku, a barokowy kościół zbudowano w latach 1693–1730. Jest to okazała bazylika z bezwieżową fasadą o falistej linii. Kościół ma bardzo interesujące wnętrze. Warto zwrócić uwagę na barokowe ołtarze i gotycką chrzcielnicę. W przylegającym do kościoła kolegium nauki pobierał m.in. słynny pamiętnikarz Jan Chryzostom Pasek. Klasztor poaugustiański W ostatnich latach XVIII wieku powstał drugi barokowy kościół rawski, zbudowany dla augustianów. Do dziś zachował się także klasztor z 1817 roku.

Przy rynku wznosi się klasycystyczny ratusz wzniesiony w 1824 roku według projektu Bonifacego Witkowskiego. Ozdobą budowli jest wielkoporządkowy wgłębny portyk.

Skromny drewniany kościół w Boguszycach to jedna z najcenniejszych budowli tego rodzaju na Mazowszu. Powstał w 1558 roku i ma jeszcze wyraźne cechy późnego gotyku. Prawdziwy skarb skrywa się jednak w środku. W świątyni zachowały się renesansowe dekoracje ścienne. Wielobarwne malowidła pokrywają wszystkie ściany i sklepienia, na których iluzjonistycznie przedstawiono kasetony z bukietami kwiatów i rozmaitymi postaciami. W kościele zachowały się też elementy późnogotyckiego wyposażenia

Seria: Miasta dla ciekawych
Tytuł: Warszawa
Autor: Małgorzata Omilanowska