Trwa ładowanie...
polska
03-03-2011 10:33

Spacer po malowniczym Toruniu

Toruń, malowniczo położony nad Wisłą, usytuowany w centrum Kotliny Toruńskiej na styku trzech regionów historyczno-geograficznych: Kujaw, ziemi chełmińskiej i ziemi dobrzyńskiej, to jedno z najpiękniejszych miast w Polsce.

Spacer po malowniczym ToruniuŹródło: Hachette Polska
d2774ke
d2774ke

Toruń, malowniczo położony nad Wisłą, usytuowany w centrum Kotliny Toruńskiej na styku trzech regionów historyczno-geograficznych: Kujaw, ziemi chełmińskiej i ziemi dobrzyńskiej, to jedno z najpiękniejszych miast w Polsce.

Od 1999 roku pełni funkcję samorządowej stolicy województwa kujawsko-pomorskiego. Czasy świetności miasta, założonego przez Krzyżaków w 1231 roku, przypadają na okres średniowiecza – z tej właśnie epoki pochodzą najcenniejsze pomniki jego przeszłości. Gotyckie budowle są największym turystycznym atutem miasta – jak piszą w przewodnikach, gotyk jest tu dosłownie „na dotyk”. Dzięki temu, że liczne zabytki przetrwały w świetnym stanie do dziś, w 1997 roku toruńska Starówka została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Wizyta w Toruniu to prawdziwa podróż w czasie do epoki średniowiecza oraz doskonała okazja do poznania biografii i dokonań najsłynniejszego torunianina, Mikołaja Kopernika, który, jako typowy człowiek renesansu, z powodzeniem zajmował się wieloma dziedzinami: astronomią, matematyką, ekonomią, medycyną, a nawet tłumaczeniem poezji.Jest jeszcze coś, co wszystkim kojarzy się z Toruniem: pyszne, korzenne pierniki, wypiekane tu od stuleci.

Miasto żyje jednak nie tylko przeszłością. Jest dziś ważnym w tej części Polski ośrodkiem naukowo-kulturalnym z 4 szkołami wyższymi, najnowocześniejszym w kraju Centrum Astronomicznym oraz Planetarium, miejscem wielu corocznych imprez kulturalnych i wydarzeń sportowych. Toruń to także rodzinne miasto wybitnych przedstawicieli nauki i kultury. Urodzili się tu m.in. językoznawca Samuel Bogumił Linde, podróżnik i pisarz Tony Halik, poeta Zbigniew Herbert oraz wybitny astronom – profesor Aleksander Wolszczan, odkrywca planet spoza Układu Słonecznego. Podpisy sławnych, związanych z miastem osób zostały utrwalone w Piernikowej Alei Gwiazd. Toruń tętni życiem, a jego ulice, niezależnie od pory roku i dnia, zawsze są pełne spacerowiczów i turystów.

d2774ke

Historia miasta

ok. 1230 – na lewy brzeg Wisły przybywają pierwsi Krzyżacy, którzy w Nieszawie budują warownię
1231– budowa krzyżackiej warowni na prawym brzegu Wisły, przy osadzie w Starym Toruniu
28.12.1233 – nadanie osadzie praw miejskich, tzw. przywileju chełmińskiego
1236 – przeniesienie miasta na miejsce obecnej Starówki, wzniesienie zamku krzyżackiego na pozostałościach wczesnośredniowiecznego słowiańskiego grodu Postolsko
1243 – Powstają cztery diecezje: chełmińska, pomezańska, sambijska oraz warmińska (Toruń znalazł się w granicach diecezji chełmińskiej)
13.08.1264 – nadanie praw miejskich odrębnej osadzie rzemieślniczej. Otrzymuje ona nazwę Nowe Miasto Toruń od ok. 1280 – Stare Miasto Toruń członkiem Hanzy
1311– powstanie elitarnego Bractwa św. Jerzego
1410 – Rada Miejska Torunia składa w Malborku hołd królowi Władysławowi Jagielle
1411 – zawarcie I pokoju toruńskiego.
1422 – z inicjatywy króla Władysława Jagiełły na drugim brzegu Wisły powstaje zamek Dybów (zwany też Nieszawą)
1454 – szturm mieszczan toruńskich na zamek krzyżacki, rozpoczęcie wojny trzynastoletniej między Polską a zakonem krzyżackim
08.03.1454 – połączenie Nowego Miasta Torunia ze Starym Miastem Toruniem
1454 – na zamku Dybów król Kazimierz Jagiellończyk wydaje przywileje dla szlachty, tzw. statuty nieszawskie
1457 – w zamian za ogromną pomoc finansową torunian w czasie wojny trzynastoletniej Kazimierz Jagiellończyk rozszerza dawne przywileje i nadaje nowe
1466 – na mocy postanowień II pokoju toruńskiego, kończącego wojnę trzynastoletnią, Toruń zostaje przyłączony do Polski
19.02.1473 – urodził się Mikołaj Kopernik
1500 – zakończenie budowy drewnianego mostu na Wiśle
1501 – w ratuszu umiera król Jan Olbracht
1576 – Rada Miejska Torunia składa hołd królowi Stefanowi Batoremu
1558 – król Zygmunt August zapewnia mieszkańcom Torunia swobodę wyznaniową
1636 – uroczysty pogrzeb królewny Anny Wazówny, siostry Zygmunta III Wazy
1645 – w mieście odbywa się, zwołane przez króla Władysława IV Wazę „Colloquium Charitativum”
1655–1658, 1703–1709 – miasto zajmują i okupują Szwedzi

d2774ke

1708–1710 – wielka epidemia dżumy dziesiątkuje mieszkańców Torunia
1724 – zaostrza się konflikt między katolikami a protestantami, którego efektem jest tzw. tumult toruński
1771 – urodził się Samuel Bogumił Linde, autor pierwszego słownika języka polskiego
1793 – w wyniku drugiego rozbioru Polski Toruń zajmują wojska pruskie
1807 – włączenie ziemi chełmińskiej z Toruniem do Księstwa Warszawskiego (do 1813 roku), utworzonego na mocy pokoju tylżyckiego
02–06.06.1812 – w mieście przebywa cesarz Napoleon Bonaparte 1815 – Kongres wiedeński przyznaje Toruń Prusom (do 1920 roku)
1817 – początek procesu przekształcania miasta w twierdzę pruską
1861 – Toruń otrzymuje połączenie kolejowe z Berlinem i Gdańskiem, a rok później z Warszawą 1870–1873 – budowa stalowego mostu przez Wisłę
1906 – strajk szkolny polskich uczniów w obronie ojczystego języka
18.01.1920 – wyzwolenie Pomorza i Torunia przez wojska gen. Józefa Hallera. Toruń zostaje stolicą województwa pomorskiego
1939–1945 – okres II wojny światowej, działalność tajnych organizacji, masowe egzekucje obywateli miasta
1945 – powołanie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
1953–1959 – budowa Obserwatorium Astronomicznego w Piwnicach
1973 – obchody Międzynarodowego Roku Kopernikańskiego z okazji 500 rocznicy urodzin astronoma
1975 – powstaje województwo toruńskie
1991 – uruchomienie pierwszej w kraju rozgłośni katolickiej, „Radio Maryja”
1994 – zainstalowanie największego i najnowocześniejszego w Europie Środkowo-Wschodniej radioteleskopu; otwarcie w mieście nowoczesnego Planetarium
04.12.1997 – umieszczenie Starówki toruńskiej na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
1999 – powstanie województwa kujawsko-pomorskiego i ustanowienie miasta siedzibą sejmiku wojewódzkiego
07.06.1999 – wizyta papieża Jana Pawła II
2001 – Toruń otrzymuje Flagę Honorową Rady Europy. Powstaje Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej
2004 – włączenie bydgoskiej Akademii Medycznej w struktury toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
2006 – rozpoczęcie budowy Centrum Sztuki Współczesnej

d2774ke

Życie miasta

Od 1 stycznia 1999 roku Toruń jest jedną z dwóch stolic województwa kujawsko-pomorskiego, siedzibą sejmiku samorządowego, marszałka województwa, a także starostwa powiatu toruńskiego oraz władz powiatu grodzkiego. Toruń to również jeden z ważniejszych ośrodków życia naukowego i kulturalnego w regionie. Ponadto od 1992 roku miasto jest stolicą diecezji toruńskiej, ustanowionej przez papieża Jana Pawła II.

Toruń należy bez wątpienia do najciekawszych miast polskich, odwiedzanych licznie przez turystów z kraju i zagranicy. Rocznie przyjeżdża tu ponad półtora miliona gości. Miasto szczyci się przede wszystkim zabytkami gotyckimi, które w 1997 roku zostały wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Dlatego też turystyka stanowi bardzo ważną dziedzinę gospodarki Torunia. W najbliższych latach planowane są: restauracja i zagospodarowanie kolejnych obiektów zabytkowych, budowa parku wodnego oraz rozbudowa i modernizacja sieci dróg. Pod względem wykorzystania unijnych środków na inwestycje Toruń należy do krajowych liderów.

Atutem miasta jest jego położenie w połowie drogi z Warszawy do Gdańska. Toruń przyciąga jednak nie tylko turystów, lecz także inwestorów. W mieście działa około 26 tysięcy różnorodnych firm prywatnych, w tym prawie 300 z udziałem kapitału zagranicznego. W wielkich centrach handlowych otworzone zostały hipermarkety firm Real i Carrefour. Liczne miejsca pracy powstaną niedługo w fabrykach i zakładach, które zostaną zbudowane w Pomorskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej w Łysomicach pod Toruniem. W budowę nowoczesnej fabryki, która już od stycznia 2007 roku rozpoczęła produkcję telewizorów, zaangażowały się japońskie firmy Orion i Sharp.

d2774ke

Miasto liczy 208 tysięcy mieszkańców, z których 35-tysięczną grupę stanowią studenci 4 toruńskich szkół wyższych. Najbardziej szacowna uczelnia to otwarty w 1945 roku Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Wśród niepaństwowych placówek, kształcących w zakresie biznesu i zarządzania, liderem w województwie jest Wyższa Szkoła Ekonomiczna. W Toruniu działają też Wyższa Szkoła Oficerska oraz najmłodsza uczelnia – Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej.

W mieście nie brak licznych placówek kulturalnych: muzeów, kin i teatrów, w tym dwóch teatrów lalkowych. Kalendarz organizowanych corocznie imprez artystycznych, obejmuje prawie tysiąc spotkań, festiwali, konkursów i przeglądów. Szczególnym miejscem Torunia, będącym centrum życia kulturalnego i towarzyskiego jest Rynek Staromiejski. Zawsze jest tu rojno i gwarno, a w kawiarnianych ogródkach trudno o wolne miejsca. Liczne toruńskie restauracje, kluby i dyskoteki czynne są do późnych godzin, często nawet „do ostatniego klienta”. Jeszcze długo po zmierzchu miasto tętni życiem, a iluminowana Starówka przyciąga licznych spacerowiczów, zakochanych i turystów.

Najsłynniejszym deptakiem jest ulica Szeroka z eleganckimi sklepami i salonami znanych firm. Miasto najlepiej podziwiać od strony Wisły, zwłaszcza po zmierzchu oraz ze szczytu 40-metrowej wieży ratuszowej, skąd rozpościera się piękna panorama. Poza bogatą w zabytki Starówką mieszkańcy i turyści chętnie odwiedzają również atrakcyjne tereny zielone, położone w granicach aglomeracji lub na jej obrzeżach. Ogród Zoobotaniczny, Park Miejski czy też rozciągający się na północ od Torunia kompleks lasów są popularnymi miejscami odpoczynku i rekreacji.

d2774ke

Najsłynniejszym symbolem miasta jest pomnik urodzonego tu w 1473 roku Mikołaja Kopernika. Toruń od wieków pielęgnuje pamięć o wybitnym astronomie, który zawsze podkreślał swoje związki z rodzinnym miastem. Można zatem zwiedzić oddział Muzeum Okręgowego – Dom Kopernika, obejrzeć pamiątki związane z wielkim uczonym, znajdujące się w katedrze Świętych Janów oraz oczywiście zrobić zdjęcia pod pomnikiem Kopernika na Rynku. Drugim symbolem miasta są korzenne pierniki, wypiekane tutaj od 600 lat. W Toruniu działa „żywe” Muzeum Piernika, jest Piernikowa Aleja Gwiazd, fabryka pierników i plac zabaw dla dzieci z „piernikowymi” zjeżdżalniami, karuzelami i huśtawkami.

Najciekawsze legendy

Powstanie nazwy miasta

Przed wiekami powstało nad Wisłą miasto otoczone dla bezpieczeństwa jego mieszkańców wysokim, ceglanym murem z wieloma basztami. Jedna z baszt, rezolutna i ciekawa świata, wciąż wypytywała szemrzącą Wisłę o nowinki. A rzeka, płynąc aż z Baraniej Góry przez Kraków, Sandomierz, Warszawę i Płock, niejedno widziała i słyszała. I tak przez wieki przyjaźniły się obie, rzeka i baszta. Jednak zazdrosna baszta po pewnym czasie nie chciała już słuchać opowieści dumnej rzeki. Zagniewana Wisła zaczęła podmywać basztę. Ta, zaniepokojona, prosiła: „Wisło, płyń dalej nieco, bo ja runę!” Zagniewana Wisła odpowiedziała: „To ruń!” I płynęła spokojnie dalej. Przechodzili wówczas tamtędy dwaj wędrowcy, zastanawiając się, jakie miano nosi miasto nad rzeką. Usłyszeli wtedy głos echa: „To ruń, to ruń, to ruń...” Nadali więc miastu nazwę „Toruń” i tak już pozostało.

d2774ke

Anioł w herbie **Torunia

Panowało powszechne przekonanie, że koniec roku 1500 przyniesie koniec świata. Mieszkańcy Torunia rozprawiali o tym, jak zażegnać groźbę apokalipsy. Chcąc pozyskać przychylność niebios, odlali wielki dzwon Tuba Dei o wadze ponad 7 ton, i zawiesili go na wieży kościoła Świętych Janów, ofiarowując go na chwałę Bożą. Pan Bóg docenił dar torunian i wysłał do nich anioła, by im pomagał i strzegł ich przed nieszczęściami. A była to anielica, która jak matka otaczała swoją miłością mieszkańców Torunia. Czując jej wsparcie i pomoc torunianie postanowili jej wizerunek włączyć na wieczną pamiątkę do herbu miasta. Od tamtej pory tarczę herbową Torunia podtrzymuje anioł, który rozpościera swoje opiekuńcze skrzydła, zaś herb miasta przedstawia mur z trzema czerwonymi basztami. Środkowa baszta symbolizuje Radę Miejską, troszczącą się o obywateli Torunia, a dwie boczne baszty wyobrażają Stare i Nowe Miasto. W herbie widoczna jest również brama wiodąca do miasta. Jedna jej część jest otwarta dla przybyszów, druga –
zamknięta dla wrogów.

Siostra Katarzyna i słodkie pierniki

W średniowieczu Krzyżacy, szerząc wiarę chrześcijańską, wyprawiali się aż na Litwę. Z jednej takiej wyprawy przywieźli do Torunia grupę dziewcząt, które komtur kazał umieścić w klasztorze Benedyktynek. Jedna z sióstr, Katarzyna, znana była z doskonałych wypieków, jakimi raczono się podczas biesiad. Pewnego dnia z mąki żytniej, miodu i przypraw korzennych upiekła ona wyborne ciastka – pierniki w kształcie sześciu połączonych ze sobą medalionów. Komtur krzyżacki nakazał, by od tej pory na cześć siostry Katarzyny jej specjały nazywać katarzynkami. I tak się stało. Wkrótce kupcy toruńscy zaczęli je wywozić do dalekich krajów i sprzedawać jako najprzedniejszy specjał. Dzięki temu sława pierników rozeszła się po całej Europie. **

Dzwon Tuba Dei

Przed ponad 500 laty ukończono prace nad podwyższeniem kościoła parafialnego Świętych Janów. Zabrakło jednak pieniędzy na duży dzwon godny tak bogatego miasta, jakim był wówczas Toruń. Rajcy postanowili zdobyć potrzebne fundusze sposobem. W mieście ogłoszono, że wraz ze schyłkiem 1500 roku nastąpi koniec świata. Można jednak przebłagać Pana Boga, by do tego nie dopuścił, ofiarowując Mu wielkie dzieło. Mieszkańcy Torunia uwierzyli w przepowiednię i chcieli uchronić siebie i swoje miasto przed kataklizmem. Za namową rajców, burmistrza i proboszcza fary zorganizowali zbiórkę cennych kruszców. Miał z nich powstać ogromny dzwon. Ofiarni torunianie przynieśli tyle monet i skarbów, że odlewnik Marcin Schmidt bez problemu przetopił je na potężny dzwoń Tuba Dei. Odezwał się on pierwszy raz w nocy z 31 grudnia 1500 na 1 stycznia 1501 roku i uchronił mieszkańców Torunia przed nieszczęściem. Koniec świata, jak wiemy, tego dnia nie nastąpił. Dzwon wisi na wieży kościoła (od 1992 roku katedry) Świętych Janów do dziś.

O kucharzu Jordanie

W lutym 1454 roku na zamku krzyżackim w Toruniu urządzono wystawną ucztę. Niedaleko warowni, pod osłoną nocy zebrali się uzbrojeni mieszczanie toruńscy, czekając na znak z zamkowej wieży. Torunianie dość już mieli krzyżackiego panowania w mieście. Chcieli poddać się władzy polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka, który obiecywał im liczne przywileje. Sprzyjający mieszczanom zamkowy kucharz Jordan miał z wieży pochodnią dać sygnał do ataku. Tak też uczynił. Mieszczanie szybko wtargnęli do zamku i ku zaskoczeniu Jordana podbiegli pod wieżę. Zapomniawszy o kucharzu, postanowili ją wysadzić w powietrze jako pierwszą. Gwałtowny wybuch wyrzucił Jordana hen, daleko, aż na Bramę Chełmińską. Siedział tam dopóty, dopóki powracający z ruin zamku mieszczanie nie zabrali go do domu. Na pamiątkę tego wydarzenia przez długi czas na bramie wisiała tablica, przedstawiająca kucharza z wielką chochlą. Dziś można ją obejrzeć w zbiorach Muzeum Okręgowego.

O ratuszowym kalendarzu

Na mocy II pokoju toruńskiego, zawartego w 1466 roku, Pomorze wraz z Gdańskiem i Toruniem znalazło się w granicach państwa polskiego. Nastały wówczas długie lata dobrobytu i spokoju. Toruński burmistrz Henryk Stroband zlecił wybitnemu architektowi Antonowi van Obberghenowi rozbudowę ratusza staromiejskiego. Urodzony w dalekiej Flandrii, a zamieszkały w Gdańsku architekt zaproponował radzie taką rozbudowę, która w bryle ratusza odzwierciedlałaby całoroczny kalendarz. W ten sposób na początku XVII wieku powstała niezwykła budowla, w której jedna wieża symbolizuje rok, cztery narożne wieżyczki – cztery pory roku, 12 największych sal – miesiące, 52 izby – tygodnie, a 365 okien odpowiada liczbie dni w ciągu roku. Czy rzeczywiście jest ich aż tyle? Kto nie wierzy, niech policzy i sam się przekona.

Co koniecznie trzeba zobaczyć

Najważniejszym miejscem w Toruniu jest Rynek Staromiejski z potężnym gotyckim ratuszem. Na szczycie ratuszowej wieży znajduje się taras widokowy, z którego można podziwiać całe miasto. Obecnie w Ratuszu mieści się Muzeum Okręgowe z cennymi zbiorami sztuki.

Na szczególną uwagę zasługują toruńskie kościoły. Od 1992 roku gotycki kościół Świętych Janów pełni funkcję katedry. Na wieży świątyni znajduje się największy średniowieczny dzwon w Polsce – Tuba Dei z 1500 roku. Z kolei wzniesiony w XIV i XV wieku w obrębie Nowego Miasta kościół św. Jakuba uważany jest za najwspanialszą świątynię gotycką w Toruniu. Zastosowany w nim system zewnętrznych łuków odporowych, typowy dla gotyckich kościołów w Europie, to ewenement na skalę ogólnopolską. Niezwykle cenny jest też gotycki halowy kościół Wniebowzięcia NMP, wybudowany w 2. połowie XIV wieku przez franciszkanów. Od XVI do XVIII wieku był to najważniejszy w Toruniu kościół protestancki. W jego wnętrzu, w kaplicy, znajduje się barokowy nagrobek Anny Wazówny, siostry króla Zygmunta III Wazy. Jako zbór ewangelicki powstał natomiast ok. połowy XVIII wieku obecny kościół Św. Ducha na Rynku Staromiejskim. Toruń słynie też jako miasto rodzinne Mikołaja Kopernika.

Warto zatem odwiedzić miejsca związane z genialnym astronomem, twórcą teorii heliocentrycznej. W gotyckiej kamienicy, domniemanym miejscu narodzin Kopernika, znajduje się muzeum biograficzno-historyczne ze słynną makietą średniowiecznego Torunia. W katedrze Świętych Janów zachowały się: pierwszy pomnik astronoma i poświęcone mu renesansowe epitafium. Na Rynku Staromiejskim od 1853 roku stoi pomnik Kopernika, uznawany za jeden z symboli miasta. Z Kopernikiem wiąże się w Toruniu tak wiele: uniwersytet jego imienia, planetarium, Centrum Astronomiczne w podtoruńskich Piwnicach i wreszcie słodkie, korzenne pierniki, wypiekane od 500 lat, a obecnie produkowane przez Fabrykę Cukierniczą Kopernik.

W mieście zachowały się obszerne fragmenty średniowiecznych fortyfikacji otaczających miasto oraz trzy bramy: Żeglarska, Mostowa i Klasztorna, położone w linii umocnień wzdłuż Wisły. Najsłynniejszą z baszt, które broniły Torunia, jest słynna Krzywa Wieża odchylona od pionu o 146 cm.

Odwiedzając Toruń, nie sposób pominąć ruin zamku krzyżackiego – to właśnie Krzyżacy w 1233 roku lokowali miasto nad Wisłą. Niezwykle piękne i cenne są w Toruniu kamienice mieszczańskie, nierzadko o gotyckim rodowodzie oraz tzw. spichrze-domy, będące świadectwem zamożności ich właścicieli. Do dziś zachowało się w mieście wiele gotyckich, renesansowych i barokowych spichrzy, spośród których na szczególną uwagę zasługuje dawny pałac Eskenów – Czerwony Spichrz. Najpiękniejszą kamienicą jest Kamienica pod Gwiazdą z barokową fasadą bogato zdobioną motywami roślinnymi. U schyłku XV wieku jej właścicielem był włoski humanista i poeta Filippo Buonaccorsi, zwany Kallimachem, nauczyciel synów króla Kazimierza Jagiellończyka. Cennym zabytkiem jest też neorenesansowy Dwór Artusa, wybudowany pod koniec XIX wieku.

Przybywającym do Torunia warto również polecić spacer po zielonych zakątkach miasta. Na skraju Starówki, wśród drzew, znajduje się Muzeum Etnograficzne ze skansenem, w którym zgromadzono prawie 30 obiektów architektury wiejskiej z XVIII i XIX wieku z terenu m.in. Kujaw, Kaszub i ziemi chełmińskiej. Przy Przedmieściu Bydgoskim położony jest ponaddwustuletni ogród zoobotaniczny oraz urokliwy i rozległy park miejski, najstarszy i największy park w Toruniu. Koniecznie trzeba też zobaczyć panoramę miasta od strony Wisły.

*Muzeum Podróżników *
Pod nr. 11 w odremontowanym spichrzu barokowym mieści się jedyne w Polsce Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika (1921–1998). Jako oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu zostało otwarte w styczniu 2003 roku, w 82. rocznicę urodzin słynnego podróżnika, reportera, korespondenta amerykańskiej sieci telewizyjnej, autora książek i twórcy programów telewizyjnych. Sfilmowane wyprawy w najdalsze zakątki świata, pokazywane w cyklach „Tam, gdzie pieprz rośnie”, „Tam, gdzie rośnie wanilia” oraz „Pieprz i wanilia” w latach 80. i 90. ubiegłego wieku przyciągały przed telewizory miliony widzów. Stałą ekspozycję w muzeum tworzą eksponaty przekazane w darze przez Elżbietę Dzikowską, żonę i towarzyszkę wypraw Halika. Na wystawie „Tony Halik. Urodzony dla przygody” można zobaczyć pamiątki po podróżniku: paszporty, dowód osobisty, prawo jazdy, uprawnienia żeglarskie, karty akredytacyjne, liczne nagrody i wyróżnienia. Poza tym w muzeum prezentowane są przywiezione z wypraw po świecie zdjęcia, walizki i torby podróżne, przedmioty
sztuki ludowej, broń, ozdoby, maski rytualne, stroje, instrumenty muzyczne, skóry dzikich zwierząt oraz kapelusze, czapki i egzotyczne nakrycia głowy.

Ulica Chełmińska
To jedna z niewielu ulic, która od czasów średniowiecza do chwili obecnej zachowała, z krótkimi przerwami, swoją najstarszą nazwę. Tu rozpoczynał się szlak handlowy prowadzący przez Chełmno nad Bałtyk. W XIV–XV wieku przy Chełmińskiej mieszkali przeważnie karczmarze, którzy obsługiwali przybywających licznie do miasta kupców i rzemieślników. Z dawnej zabudowy do naszych czasów zachowały się kamienice barokowe pod nr. 5 i 8 oraz XIX-wieczna kamienica pod nr. 24 z klasycystyczną fasadą. Równie interesujące są też dwie, prawie bliźniacze kamienice pod nr. 28, ozdobione w czasie XVIII-wiecznej przebudowy sztukateriami o motywach roślinnych.

Filuś
Na rogu ulicy Chełmińskiej i Rynku Staromiejskiego w lutym 2005 roku, w 86. rocznicę urodzin Zbigniewa Lengrena, odsłonięto kompozycję rzeźbiarską. Przedstawia ona psa Filusia z melonikiem profesora Filutka w pyszczku, pilnującego parasola swego pana.

Spichrze
Ozdobą uliczki są trzy monumentalne spichrze pod nr. 4/6/8. Wzniesiono je w średniowieczu, a przebudowano w XVII i XVIII wieku.

Ulica Mostowa
Przed wybudowaniem stałego mostu na Wiśle w 1500 roku nazywana była Promową. Z kolei władze pruskie przemianowały ją w XIX wieku na ulicę Królowej Luizy. Do miasta wkraczali tędy kupcy podróżujący na północ, do Chełmna i Gdańska. Dlatego poza mieszkaniami kupców znajdowały się na niej spichrze i magazyny. W XIX wieku swe siedziby miały tu banki.

Jak atrakcyjnie spędzić wolny czas?

W mieście, którego najpopularniejszymi symbolami są Mikołaj Kopernik oraz pierniki, warto podążyć szlakiem wybitnego astronoma, jak i korzennych łakoci. Koniecznie zatem trzeba się wybrać do Domu Kopernika, będącego oddziałem Muzeum Okręgowego. Placówka ta mieści się w dwóch gotyckich kamienicach. Historycy przypuszczają, iż w jednej z nich 19 lutego 1473 roku przyszedł na świat Mikołaj Kopernik, syn zamożnego toruńskiego kupca.

W Toruniu, jak przystało na rodzinne miasto słynnego astronoma, kontynuuje się badania kosmosu i popularyzuje wiedzę na ten temat. Toruńskie Planetarium im. prof. Władysława Dziewulskiego jest najnowocześniejszym tego typu obiektem w Polsce. Zajmuje zabytkowy XIX-wieczny budynek dawnej gazowni miejskiej na Starym Mieście. Wewnątrz, na „sztucznym” niebie, można oglądać fascynujące zjawiska astronomiczne. Pokazy w Planetarium popularyzują wiedzę o układzie gwiazdozbiorów, konfiguracji planet na tle zodiaku czy też zaćmieniu Słońca i fazach Księżyca. Natomiast w otwartej ostatnio interaktywnej sali Orbitarium przygotowano dla widzów urządzenia, dzięki którym można np. sterować modelem sondy kosmicznej. W Planetarium warto również pójść na jeden z wielu seansów popularnonaukowych.

Można także odbyć wycieczkę do oddalonej ok. 15 km na północ od centrum miasta miejscowości Piwnice, gdzie znajduje się udostępnione zwiedzającym Obserwatorium Astronomiczne, położone w rozległym parku.Można tam zobaczyć największy w kraju i jeden z największych w Europie radioteleskop o średnicy 32 m. Zwiedzanie odbywa się w grupach i pod opieką przewodnika.

Turystom, którym od zgłębiania tajemnic kosmosu milsze są rozkosze podniebienia, warto polecić zwiedzanie pierwszego w Europie „żywego” Muzeum Piernika, mieszczącego się w zabytkowej kamienicy przy ulicy Rabiańskiej. Szczególnie godna obejrzenia jest zabawna inscenizacja rozrabiania ciasta i pieczenia pierników według dawnych receptur. Mistrzowi piernikarskiemu towarzyszy grupa roześmianych czeladników, rekrutujących się spośród turystów. Najsłynniejsze toruńskie pierniki w kształcie sześciu połączonych ze sobą medalionów, zwane popularnie katarzynkami, można podziwiać w Piernikowej Alei Gwiazd przy Dworze Artusa na Rynku Staromiejskim. Uwiecznili na nich swoje podpisy wybitni, urodzeni w Toruniu przedstawiciele nauki i sztuki.

Dzieje miasta i jego mieszkańców przybliżają bogate ekspozycje w Muzeum Okręgowym, mieszczącym się w Ratuszu Staromiejskim. Zgromadzono tu m.in. zbiory sztuki gotyckiej, rzemiosła artystycznego, malarstwa polskiego i przedmioty sztuki sakralnej. Miłośnicy zbiorów archeologicznych oraz militariów powinni wybrać się do oddziału Muzeum Okręgowego, mającego swoją siedzibę w gotyckim Domu Eskenów przy ulicy Łaziennej. Inny oddział tego muzeum znajduje się w najpiękniejszej toruńskiej Kamienicy pod Gwiazdą przy Rynku Staromiejskim, gdzie prezentowana jest stała ekspozycja „Świat Orientu”.

Niezwykłe oryginalne pamiątki z wypraw do odległych zakątków świata możemy podziwiać w jedynym w Polsce Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika. Zasadniczą część jego zbiorów stanowią dary przekazane przez żonę i towarzyszkę niezliczonych wyjazdów Halika, Elżbietę Dzikowską, która wyróżniła w ten sposób rodzinne miasto swojego męża. Muzeum mieści się w zabytkowym spichrzu, adaptowanym na cele wystawiennicze.

Interesującym miejscem na „muzealnej mapie” Torunia jest Muzeum Etnograficzne, położone na obrzeżu Starego Miasta. Zgromadzono w nim prawie 30 obiektów drewnianej architektury wiejskiej z regionu i okolic. W muzeum działa też stylowa gospoda, serwująca swojskie, i nie tylko, jadło. Oddział tej placówki to Zagroda Rybacko-Rolnicza, znajdująca się na peryferyjnym osiedlu Kaszczorek.

Atrakcją, zwłaszcza dla najmłodszych turystów, jest wycieczka do toruńskiego ogrodu zoobotanicznego, założonego przeszło dwa wieki temu. Ozdobą tego miejsca są wspaniałe okazy roślin oraz ptaki egzotyczne, mieszkające w nowoczesnej ptaszarni. Ciekawą ofertę spektakli dla milusińskich ma toruński Teatr Lalek Baj Pomorski, w którym wystawiane są dzieła klasyki dziecięcej, polskiej i obcej.

W Toruniu możemy się też wybrać na spektakl do Teatru im. Wilama Horzycy, mieszczącego się w pięknym 100-letnim budynku. Jeśli w trakcie pobytu w Toruniu znajdziemy czas na pójście do kina, do wyboru mamy m.in. Cinema City, kino Orzeł i Nasze Kino. Miłośnicy różnych gatunków muzycznych znajdą bogatą ofertę koncertów organizowanych w klubach, centrach kultury i w plenerze. W mieście można także miło spędzić czas w nowoczesnej kręgielni Grakula w Galerii Copernicus.

Gdzie robić zakupy

W Toruniu nie brakuje wielobranżowych sklepów, eleganckich butików i galerii handlowych, w których można wygodnie zrobić zakupy. Podobnie jak mieszkańcy innych dużych miast, torunianie polubili rodzinne wyprawy do centrów handlowych, gdzie pod jednym dachem znajdują się liczne sklepy, punkty usługowe i lokale gastronomiczne.

Największą tego typu placówką jest Galeria Copernicus (ul. Żółkiewskiego 15), w której ulokowano ponad 90 sklepów, w tym także znanych marek i firm odzieżowych, kosmetycznych, obuwniczych, jubilerskich i innych. Czynne są tu również: restauracje, kawiarnie, Empik, apteka, pralnia chemiczna, punkt foto, hipermarket Real i sklep Media Markt. Dużą popularnością w galerii cieszy się nowoczesna kręgielnia Grakula.

W Toruniu działają także inne, chętnie odwiedzane, duże centra handlowe: Centrum handlowe Arpol (ul. Lelewela 33), Centrum handlowe Kometa z hipermarketem Géant (ul. Grudziądzka 162), Centrum handlowe Bielawy z hipermarketem Carrefour (ul. Olsztyńska 8) oraz Pasaż Handlowy z hipermarketem Piotr i Paweł (ul. Legionów 216F). Ponadto na dużych osiedlach znajdują się niedrogie supermarkety sieci Lidl i PoloMarket. Materiały budowlane, wykończeniowe oraz do urządzania i pielęgnacji ogrodów można nabyć w marketach Leroy Merlin (Szosa Lubicka 155) i Obi (Szosa Lubicka 130).

Na Rynku Staromiejskim znajduje się, jedyny w obrębie Starówki, duży dom handlowy PDT. Mieści się on w dwóch kamienicach, sąsiadujących ze słynną Kamienicą pod Gwiazdą. Pierwszy Dom Towarowy został otwarty w tym miejscu na przełomie XIX i XX wieku przez żydowskiego kupca Leisera, który adaptował na potrzeby sklepu dwie zabytkowe kamienice. Na terenie toruńskiej Starówki, podobnie jak w innych miastach w Polsce, znajduje się centrum handlowe, w którym czołowe firmy i znane marki mają swoje sklepy oraz eleganckie salony. Równie często jak mieszkańcy zaopatrują się w nich turyści. Najpopularniejszymi pasażami handlowymi są ulice Szeroka i Królowej Jadwigi, łączące Rynek Staromiejski z Rynkiem Nowomiejskim, oraz ulica Chełmińska. Znajdziemy tam sklepy odzieżowe, drogerie, księgarnie, stylowe kawiarnie i liczne punkty sprzedaży pamiątek. Bardzo duży wybór upominków oferują sklepiki mieszczące się w Ratuszu Staromiejskim.

Na Rynku i w pobliskich kamienicach jest także wiele uroczych sklepów, w których można kupić słynne toruńskie pierniki. Niezwykłość i oryginalność tych korzennych specjałów polega nie tylko na ich smaku, lecz także kształcie. Formy figuralne rozpowszechniły się w XVII i XVIII wieku. Najczęściej przedstawiały polskich królów, anioły, herb miasta, Matkę Boską z Dzieciątkiem, biblijne sceny rodzajowe i znaną do dziś karocę ciągniętą przez konie. Takie pierniki można kupić także obecnie; raczej nie nadają się one do jedzenia, gdyż są zbyt twarde. Smakołyki przeznaczone na prezenty i upominki są wyjątkowo pięknie zapakowane w ozdobne pudełka (tekturowe lub blaszane), wyobrażające np. zabytki Torunia. Korzenne słodkości można też zakupić bądź upiec samodzielnie, i zabrać na pamiątkę, w otwartym niedawno „żywym” Muzeum Piernika, które znajduje się przy ulicy Rabiańskiej. Do najpopularniejszych pamiątek należą także figurki Kopernika, żaby toruńskie, modele Krzywej Wieży, szkatułki, kufle, makatki, filiżanki, zegary
i hit ostatnich czasów – miniaturowe moherowe berety. Turyści bardzo chętnie kupują też koszulki, długopisy, notesy i breloczki z herbem Torunia, wizerunkiem Kopernika lub widokami słynnych toruńskich zabytków. Nabywców znajdują również albumy z artystycznymi zdjęciami miasta, pocztówki i grafiki. Coraz większą popularnością cieszą się także małe, eleganckie witraże z toruńskimi motywami. Obecnie w mieście działa ok. 10 pracowni witraży. Miłośnicy rękodzieła ludowego mogą natomiast wybierać pamiątki z bogatej oferty Cepelii przy ulicy Żeglarskiej. Antyki, bibeloty i starocie w sezonie sprzedawane są w kramach na Rynku Nowomiejskim. Na Rynku Staromiejskim natomiast, na tyłach ratusza, swoje kioski i budki mają słynne toruńskie kwiaciarki. W Toruniu czynna jest całodobowa Apteka św. Faustyny przy ulicy św. Faustyny 14/A na osiedlu Koniuchy. Na Rynku Staromiejskim pod nr. 15 znajduje się Poczta Główna (UP nr 1) czynna całą dobę.

Ciekawe sklepy

• Sklep Pierniczek ul. Żeglarska 25

• Cepelia. Rękodzieło ludowe ul. Żeglarska 27

• Sklep Bursztyn Rynek Staromiejski 1 (Ratusz)

• Sklep firmowy Fabryki Cukierniczej Kopernik Dwór Artusa Rynek Staromiejski 6 ul. Kopernika 42

• Muzeum Piernika ul. Rabiańska 9

Przeczytaj więcej:

Festiwale, imprezy, konkursy

Styczeń

Koncert Karnawałowy Organizator: Toruńska Orkiestra Symfoniczna tel. 056 622 88 05 www.tos.art.pl

Luty

**„Jazz Od Nowa” Festiwal Jazzowy Organizator: Studencki Klub Pracy Twórczej Od Nowa tel. 056 611 45 93 www.odnowa.umk.pl

Marzec

„Klamra” Akademickie Spotkania Teatralne Organizator: Studencki Klub Pracy Twórczej Od Nowa tel. 056 611 45 93 www.odnowa.umk.pl

Kwiecień

„Wiosna” Festiwal Folkowy Organizator: Studencki Klub Pracy Twórczej Od Nowa tel. 056 611 45 93 www.odnowa.umk.pl

„Toruński Festiwal Kultury i Sztuki” Biuro festiwalu: tel. 056 611 49 32 www.festiwal.torun.pl

Maj

Juwenalia – święto młodzieży studenckiej Organizator: samorządy studenckie szkół wyższych UMK tel. 056 611 40 10 „Kontakt” Międzynarodowy Festiwal Teatralny Biuro festiwalu: tel. 056 622 55 97 www.teatr.torun.pl

Maj – czerwiec

Świętojański Festiwal Muzyki Organowej Organizator: Parafia Świętych Janów tel. 056 657 14 80 www.katedra.diecezja. torun.pl www.organy.diecezja. torun.pl

Czerwiec

„Probaltica” Międzynarodowy Festiwal Kultury i Sztuki Krajów Nadbałtyckich Biuro festiwalu: Fundacja Kultury Bałtyckiej PROBALTICA tel. 056 648 86 47 www.probaltica.art.pl

Długodystansowe Regaty Turystyczne Związku Miast Nadwiślańskich na trasie Toruń – Bydgoszcz miejsce: nad Wisłą przy Bulwarze Filadelfijskim (start) Organizatorzy: Toruński Okręgowy Związek Żeglarski, Kujawsko-Pomorski Okręgowy Związek Żeglarski, Związek Miast Nadwiślańskich tel. 056 611 87 24

Międzynarodowe Spotkania Kapel Ludowych Organizator: Muzeum Etnograficzne w Toruniu tel. 056 622 80 91 www.met.torun.pl

„Song of Songs” Międzynarodowy Ekumeniczny Festiwal Muzyki Chrześcijańskiej Organizator: SOS MUSIC s.c. Remigiusz Trawiński i Wojciech Zaguła tel. 056 652 10 16 www.songofsongs.pl

Święto Piernika Organizator: Fabryka Cukiernicza Kopernik tel. 056 659 17 06 www.kopernik.com.pl

Święto Patrona Torunia – św. Jana Organizator: Wydział Informacji, Promocji i Turystyki Urzędu Miasta Torunia tel. 056 611 87 77 www.um.torun.pl/ torun/czwartabrama/ index.php

Lipiec – sierpień

Letni Festiwal „Toruń – Muzyka i Architektura” Organizator: Toruńska Orkiestra Symfoniczna tel. 056 622 88 05 www.tos.art.pl

Letni Festiwal Grozy Organizator: Dom Muz tel. 056 621 05 81 www.dommuz.pl

„Czwarta Brama, czyli król Jagiełło w Toruniu” Organizator: Wydział Informacji, Promocji i Turystyki Urzędu Miasta Torunia tel. 056 611 87 77 www.um.torun.pl/ torun/czwartabrama/ index.php

Wrzesień

Koncerty Pod Gwiazdami Organizator: Centrum Kultury Dwór Artusa tel. 056 655 49 39 www.artus.torun.pl Anielskie Spotkania w Toruniu Organizator: Fundacja Konkursu IDEA i Urząd Miasta

Październik

Międzynarodowe Toruńskie Spotkania Teatrów Lalkowych Organizator: Teatr Baj Pomorski tel. 056 652 24 24 www.bajpomorski.art.pl

„Toffi” Toruń Film Festiwal Organizator: Studencki Klub Pracy Twórczej Od Nowa tel. 056 611 45 93 www.odnowa.umk.pl

Listopad

„Toruń Blues Meeting” Ogólnopolski Festiwal Muzyki Bluesowej Organizator: Studencki Klub Pracy Twórczej Od Nowa tel. 056 611 45 93 www.odnowa.umk.pl

Grudzień

„Katar” Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu Organizator: Studencki Klub Pracy Twórczej Od Nowa tel. 056 611 45 93 www.odnowa.umk.pl

Wiele różnorodnych imprez artystycznych, takich jak koncerty, recitale, konkursy skrzypcowe, spotkania autorskie, spektakle i wystawy, odbywa się w otwartym w 1995 roku Centrum Kultury Dwór Artusa przy Rynku Staromiejskim. Organizowane są tu również eleganckie bale (np. sylwestrowe) oraz studniówki. Swoją siedzibę w Dworze Artusa ma Toruńska Orkiestra Kameralna. W trzech salach (Wielkiej, Małej i Malinowej) odbywają się także konferencje, zjazdy i sesje naukowe. Muzeum Etnograficzne zaprasza natomiast na przedświąteczne (wielkanocne i bożonarodzeniowe) kiermasze sztuki ludowej, spotkania z twórcami ludowymi oraz przeglądy dawnych obrzędów.

Gdzie jeść?

Już w średniowieczu, zarówno mieszkańcy Torunia, jak i goście tłumnie odwiedzający miasto, nie mogli narzekać na brak miejsc, w których czekało na nich smakowite jadło. Liczne były gospody, szynki i zajazdy, samych piwowarów na przełomie XIV i XV wieku działało aż 55. W 1576 roku odnotowano natomiast 102 gospody, z czego 36 było w rękach polskich właścicieli, a wiek później istniało w Toruniu już 160 miejsc, w których można było zaspokoić głód. Współczesny Toruń to, rzecz jasna, nie tylko historia, dlatego turyści znajdą w mieście bez problemu lokal odpowiadający ich upodobaniom oraz możliwościom finansowym. Zgodnie z obliczeniami Toruńskiego Serwisu Turystycznego (www.turystyka.torun.pl) tylko na starówce znajduje się ponad 140 przeróżnych lokali, od tych niedrogich po naprawdę luksusowe z wyszukanymi potrawami i oryginalnym wystrojem.

Restauracje

Wspaniałe tradycje biesiadowania przetrwały w Toruniu do dziś. I choć miejsce dawnych specjałów, takich jak kluski rakowe, suszone dorsze i jazie z rodzynkami i orzechami w zalewie migdałowej, zupa fiołkowa i piwna, zajęły współczesne potrawy, to są one nie mniej smaczne. Obiad w Toruniu można zjeść już za 15 zł, choć średnio kosztuje od 30 do 40 zł, zaś górna granica ceny dochodzi do 150 zł w lokalu kategorii S. Każdy znajdzie coś dla siebie – są tu lokale serwujące dania kuchni narodowej, nie brakuje też pizzerii i barów szybkiej obsługi.

Kuchnia polska

Miłośnicy tradycyjnej kuchni polskiej powinni odwiedzić między innymi takie lokale, jak, należąca do najstarszych w mieście, Gospoda pod Modrym Fartuchem, Karczma Gęsia Szyja, Restauracja Staromiejska (La Farfalla), Spichrz Karczma, Zajazd Staropolski oraz Bar Miś, który wystrojem i menu nawiązuje do kultowego filmu w reżyserii Stanisława Barei. Kuchnia włoska Poza licznymi pizzeriami warto odwiedzić lokale: Restauracja Staromiejska (La Farfalla), Napolitano i San Marco. Kuchnia austriacka Gospoda Austriacka Servus zaprasza na wina, sznycle, strudle i inne specjały.

Kuchnia francuska

Kwiatuszek, czyli Petite Fleur, to urocza – nie tylko z nazwy – restauracja, specjalizująca się w wykwintnych daniach kuchni francuskiej. Kuchnia chińska Nie brak w Toruniu tak popularnych ostatnimi laty kuchni egzotycznych, z których smakami można się zapoznać w restauracjach Lotos i Chang-Lin. Kuchnia meksykańska Restauracje Azteca i Bastion zapraszają miłośników ostrej latynoskiej kuchni, zdolnej pobudzić najbardziej ospałe kubki smakowe.

Kuchnia północnoamerykańska

**Restauracja Sioux z pewnością zasługuje na odwiedzenie, nawet jeśli nie jesteśmy głodni. Niewątpliwą atrakcją jest już sam wystrój stylizowany na westernowy saloon, a w menu znajdziemy najwymyślniejsze w całym Toruniu nazwy dań: Kopiec termitów na leżąco w sosie mrówkojada z czosnkiem czy Soczysty kult Manitou na miękko siekany tomahawkiem przez Alana Pinkertona w samo południe.

Kuchnia orientalna

U Sułtana można dokonać wyboru między egzotycznymi daniami kuchni orientalnej a klasycznymi potrawami, jak pizza czy makarony. Chętni mogą po posiłku spróbować, ponoć zdrowej, wodnej fajki – sziszy. Drugą, wartą polecenia miłośnikom arabskiego stylu żywienia restauracją jest Sphinx. Wegetariańskie W ofercie każdej niemal restauracji można znaleźć dania bezmięsne, są wszakże dwie, specjalizujące się w tego typu zdrowym żywieniu. Obie pod nazwą Green Way można znaleźć na Starym i Nowym Mieście.

Kuchnia rybacka

Ryby od zawsze znajdowały się w jadłospisie toruńskich szynków. Jadane były przez wszystkie klasy, oczywiście biedni jedli pośledniejsze gatunki, bogaci zaś sycili się tymi szlachetnymi, o delikatnym mięsie. Dziś w restauracji Rybak można skosztować chyba wszystkiego, co ma płetwy, łuski i pływa. Naleśnikarnia Miłośnicy naleśników na ostro, słodko, słono, kwaśno i o 12 innych smakach, powinni koniecznie odwiedzić Bar Jagoda.

Pizzerie

Mówi się, że pizza stała się specjalnością Torunia. Można sprawdzić to osobiście w jednej z restauracji albo w którejś z licznych pizzerii znajdujących się na Starówce.

Kawiarnie i herbaciarnie

Spośród licznych kawiarni warto z pewnością odwiedzić tę w Krzywej Wieży o wdzięcznej nazwie Pożegnanie z Afryką oraz stylową Kafeterię w Dworze Artusa. Za to największy wybór herbat świata znajdziemy w restauracji Masala.

Puby i kluby

Na brak miejsc, w których młodsi i starsi mogą posłuchać dobrej muzyki, napić się jednego z trunków i popląsać, mieszkańcy Torunia i goście z pewnością nie mogą narzekać. Warto polecieć Desperado z wystrojem ļ la Quentin Tarantino, Grotę z ciekawym stropem, Harley Cafe dla miłośników jednośladów, Jazzgood z jazzem w doskonałym wykonaniu na żywo, Lokomotywę z wystrojem rodem z pociągowego „Warsa” oraz Piwnicę Pod Aniołem – kultowy lokal z galerią, aniołami i przyjemną muzyką czasem na żywo, czasem mechaniczną.

d2774ke
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d2774ke