Wyspa owiana tajemnicą. Jedno z najbardziej intrygujących miejsc na świecie

Wyspa Wielkanocna lub w języku tubylców po prostu Rapa Nui została odkryta przez holenderskiego podróżnika, Jacoba Roggeveena 5 kwietnia 1772 roku, dokładnie w Niedzielę Wielkanocną. Właśnie temu zbiegowi okoliczności wyspa zawdzięcza dziś swoją nazwę.

Rapa Nui - wyspa, której nikt nie chciał kupić

Niepozorny kawałek lądu nie zachwycił jednak przybyłych, którzy spędzili tam zaledwie kilka dni. Co ciekawe, w dzienniku podróży załoga, oprócz zdawkowych informacji o klimacie panującym na wyspie, umieściła krótką notatkę o "kamiennych posągach, mierzących nawet 30 stóp". To pierwsze, oficjalne doniesienia o tajemniczych Moai, które z czasem stały się wizytówką Rapa Nui.

Pół wieku po odkryciu dokonanym przez holenderskiego podróżnika, wyspa znalazła się w hiszpańskich rękach, zaś w 1888 roku została oficjalnie przyłączona do Chile, którego częścią pozostaje do dziś. W 1929 roku, w obliczu kryzysu ekonomicznego, władze próbowały najpierw sprzedać, a potem wymienić Wyspę Wielkanocną na sprzęt wojskowy. Transakcji odmówiły kolejno Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Japonia.

O całkowitym braku zainteresowania perełką polinezyjskiej kultury zadecydowało najprawdopodobniej jej niekorzystne położenie - to jedno z najbardziej odosobnionych miejsc na świecie.

Rzeczywiście, Wyspa Wielkanocna, która liczy sobie zaledwie 15 km długości i około 20 km szerokości, jest oddalona od stałego lądu o niemal 4000 km. Ten położony z dala od cywilizacji zakątek, jest dziś zamieszkały przez niewiele ponad 7 tys. mieszkańców, wśród których dominującą grupę stanowią Polinezyjczycy. Na wyspie znajduje się tylko jedna miejscowość – stolica Hanga Roa. Pomimo tego Wyspę Wielkanocną co roku odwiedza ponad 30 tys turystów. 

Co ciekawe sami mieszkańcy Wyspy Wielkanocnej nie identyfikują się zupełnie z nazwą nadaną jej przez Europejczyków. Między sobą nazywają ją po prostu Rapa Nui, co oznacza "Wielką Skałę". Nazwa ta nie jest zresztą jedyną, w przekazach wielu archeologów Wyspa Wielkanocna funkcjonuje również jako "Te Pito O Te Henua", czyli Pępek Świata.

Posągi Moai to prawdziwy symbol Wyspy Wielkanocnej

Tajemnicze, według niektórych budzące grozę, posągi Moai to nie tylko wizytówka, ale też prawdziwy symbol Wyspy Wielkanocnej. Do dzisiaj zachowało się ich aż 887, a zdecydowana większość jest wyrzeźbiona w skałach z tufu wulkanicznego.

Moai słyną ze swoich charakterystycznych twarzy, z szerokimi nosami oraz mocno zarysowanymi, szpiczastymi podbródkami. Uwagę przykłuwają ich głęboko osadzone oczy i długie uszy, kształtem przypominające prostokąty.

Kogo przedstawiają posągi? Opinie są podzielone, jednak część głosów skłania się ku teorii, że posągi zostały wykonane na podobieństwo wojowników, którzy przybyli na wyspę wraz z wodzem Hotu Matuą. Z postacią samego wodza związanych jest zresztą bardzo wiele miejscowych legend.

Inne przekazy sugerują, że Moai przedstawiają po prostu reprezentantów klanu "długouchych", klasę uprzywilejowaną, czyli dawnych władców Wyspy Wielkanocnej i potomków królów.

Niewątpliwie Moai są w dalszym ciągu dla mieszkańców przedmiotem szczególnego kultu. Ich niszczenie jest surowo zabronione. Co ciekawe, tylko połowa z 887 posągów znajduje się w pobliżu kamieniołomu przy kraterze Rano Raraku, gdzie najprawdopodobniej zostały wykonane. Reszta została przed wiekami przetransportowane w inne, bardziej odległe zakątki wyspy.

Fenomen "chodzących" posągów Moai w końcu wyjaśniony?

Historycy od stuleci próbowali odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób te ogromne, ważące nawet kilkanaście ton kolosy znalazły się na brzegu wyspy. W rozwiązaniu zagadki pomocni bynajmniej nie okazali się mieszkańcy, którzy do dzisiaj uparcie twierdzą, że posągi przeszły tam same. Jak to możliwe?

Czytaj także: Wielka zmiana tego lata w Chorwacji. Czekano na to latami

Fenomen chodzących posągów w 2012 r. próbowało ostatecznie wyjaśnić dwóch amerykańskich archeologów. Przy pomocy eksperymentu postanowili sprawdzić, czy posągi zostały wyrzeźbione w taki sposób, aby można je było transportować kołyszącymi ruchami, używając jedynie siły ludzkich rąk i lin.

W swoich obserwacjach naukowcy odnotowali, że wydatne korpusy posągów rzeczywiście pozwalają łatwo przechylać je do przodu, a ich ciężkie podstawy, przypominające kształtem literę D umożliwiają kołysanie nimi na boki, dzięki czemu Moai wykonują ruchy, które imitują chodzenie.

Jak na te rewelacje zareagowali mieszkańcy? Absolutnie nic sobie z nich nie robią. Z ust lokalnych przewodników, turyści nadal mogą usłyszeć tajemniczą legendę o chodzących posągach.

Wiele aspektów związanych z historią Wyspy Wielkanocnej nadal owianych jest tajemnicą. Wciąż nie wiadomo, dlaczego tak wiele posągów pozostało niedokończonych i porzuconych w kamieniołomie czy z jakiego powodu twarze Moai, które stoją dziś na brzegu wyspy, są skierowane w głąb lądu. To tylko niektóre pytania, na które nadal nikt nie zna odpowiedzi.

Obszar 71 km kw, na którym znajdują się posągi Moai, wchodzi dziś w skład Parku Narodowego Rapa Nui, który w 1995 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wyspa Wielkanocna. Jak dotrzeć i co zobaczyć na wyspie?

Wbrew pozorom niewielka Wyspa Wielkanocna ma turystom całkiem sporo do zaoferowania. Na pewno główną atrakcją i miejscem, do którego należy się udać, jest Ahu Tongariki, gdzie na własne oczy można podziwiać piętnaście najlepiej zachowanych posągów, usytuowanych tuż nad brzegiem oceanu. To wyjątkowe i najbardziej charakterystyczne miejsce na wyspie.

Miłośnicy trekkingu odkryją tu sporo szlaków, m.in. szlak rytualny oraz szlaki prowadzące wzdłuż klifów i na liczne, nieaktywne dziś już wulkany. Coś dla siebie znajdą również miłośnicy snorkelingu oraz nurkowania.

Jak dotrzeć na Wyspę Wielkanocną? Podróż do tego położonego z dala od cywilizacji zakątka na pewno nie należy do najłatwiejszych. Jedyną linią lotniczą, która regularnie obsługuje loty na miejscowe lotnisko Mataveri, są chilijskie linie lotnicze LATAM. Można tam dolecieć ze stolicy Chile, Santiago.

Niestety, ze względu na pandemię koronawirusa, od marca 2020 loty na wyspę zostały bezterminowo zawieszone. W marcu 2022 roku linie lotnicze poinformowały, że data wznowienia lotów na wyspę nadal nie jest znana.