Zwoleń

[

W średniowieczu najznaczniejsze miasto środkowej Słowacji i siedziba wielkiego komitatu, a obecnie ważny ośrodek akademicki i kulturalny. Najważniejszym zabytkiem jest wspaniały zwoleński zamek. Migawki z historii Osada powstała wokół tutejszego zamku, będącego siedzibą administracyjną komitatu obejmującego do początku XIV w. także Liptów, Orawę i Turec. Prawa miejskie uzyskała w 1243 r. Również w tym okresie pojawili się w mieście niemieccy osadnicy. Do dużego znaczenia miasto doszło w XIV i XV w., gdy było ważnym ośrodkiem górnictwa (wykorzystywano okoliczne złoża miedzi) i rzemiosła, a dzięki dogodnemu położeniu przy szlaku z Polski na południe Węgier – także handlu. Gorsze lata nastąpiły po klęsce pod Mohaczem w 1526 r., a realne zagrożenie tureckie sprawiło, że Zwoleń był przygotowywany do obrony miast górniczych środkowej Słowacji.
Mimo, że wojska tureckie nigdy nie dotarły pod tutejszy zamek, to jednak zdołały spustoszyć sporą część kraju. Samo miasto natomiast kilkakrotnie było niszczone podczas powstań przeciwko władzy Habsburgów: Gabriela Bethlena, Emeryka Thököly’ego i Franciszka II Rakoczego. Doszły do tego konflikty pomiędzy katolikami a miejscową ludnością protestancką. Ponowny rozkwit miasta nastąpił w XIX w. W miejsce wcześniejszych warsztatów rzemieślniczych powstały wówczas nowoczesne zakłady przemysłowe, a w 1872 r. wybudowano linię kolejową Budapeszt – Zwoleń – Vrútky (z odnogą do Bańskiej Bystrzycy). Zwoleń był także ważnym ośrodkiem odrodzenia narodowego. Stąd bowiem pochodził wybitny pisarz i działacz Ľudovít Štúr, wokół którego skupiło się grono osób kontynuujących jego idee. Od 1904 r. wychodziło tutaj jedno z pierwszych słowackich czasopism: „Zvolenské noviny”, a na początku XX w. działały tu także filia Macierzy Słowackiej, teatr amatorski Detvan oraz pierwsza słowacka organizacja kobieca Živena. Zwiedzanie
Zwolenia Najważniejszym zabytkiem miasta jest zamek, usytuowany u wylotu głównego placu. Został on wzniesiony na miejscu wcześniejszego przez Ludwika Andegaweńskiego w latach ok. 1370–82. Niezwykłą cechą, wyróżniającą go spośród innych górnowęgierskich zamków tej epoki, jest jego regularność nawiązująca do wzorów włoskich rezydencji. Zachowana w północnym skrzydle reprezentacyjna sień jest jednym z najwspanialszych przykładów świeckich wnętrz z epoki gotyku. Jan Turzo, pełniący funkcję zarządcy zamkowego przebudował go gruntownie na przełomie XV i XVI w., dodając kolejny pierścień zewnętrznych umocnień i wznosząc narożne baszty. Kolejna przebudowa miała miejsce po 1548 r., gdy w obliczu zagrożenia tureckiego rozbudowano fortyfikacje zamkowe oraz podniesiono zamek o kolejną kondygnację, zwieńczoną attyką. Mieści się tu obecnie oddział Słowackiej Galerii Narodowej (Slovenská národná galéria, Zvolensky zamok. Nad zwoleńskim rynkiem, jednym z największych (610 m długości) i najpiękniejszych na Słowacji, góruje
wieża kościoła św. Elżbiety z lat 1381–90. Po jego północnej stronie zostało dobudowane później oratorium Macieja Korwina, wzniesione z fundacji jego żony Beatrix. W budynku zwoleńskiego ratusza mieści się obecnie Muzeum Leśnictwa (Lesnícke a drevárske múzeum, Nám. SNP 35, tel.: +421 45 5321886, e-mail: ]( \"http://bezdroza.pl\" )muzeum@ldmzvolen.sk , www.ldmzvolen.sk, czynne wt.–nd. 9.00–17.00, 20/10 Sk), w którego wnętrzach możemy zobaczyć ekspozycje poświęcone nie tylko historii leśnictwa na Słowacji, ale też archeologii, historii, historii sztuki i etnografii środkowej Słowacji.

W Zwoleniu warto także podejść do miejscowego ogrodu botanicznego i arboretum – parku przy tutejszej uczelni kształcącej leśników (Borovianska cesta 66). Zachwycić można się tu bogactwem gatunków szlachetnych róż. Interesująca jest również kolekcja kaktusów z Ameryki Środkowej i Południowej.

Na wzgórzu nad Hronem wznoszą się ruiny zamku będącego najstarszym zabytkiem Zwolenia, tzw. Pustego hradu, wzmiankowanego już w 1214 r. Znajdujący się tutaj gród był zapewne centrum państwa plemiennego jeszcze przed przyłączeniem tych terenów do Węgier. Następnie stanowił siedzibę olbrzymiego komitatu zwoleńskiego, zaś jego znaczenie podupadło po wybudowaniu nowego zamku przez Ludwika Andegaweńskiego bliżej centrum miasta. Już w 1600 r. wzmiankowany jest jako ruina.

Wydarzenia

W Zwoleniu organizowanych jest wiele ciekawych festiwali. W czerwcu na zamku odbywają się jedne z największych na Słowacji targów sztuki ludowej, zwane Rzemiosło na Zwoleńskim Zamku. W miesiącach wakacyjnych natomiast organizowany jest festiwal teatralny Zwoleńskie Gry Zamkowe. Inne ciekawsze wydarzenia to kwietniowo-majowy cykl koncertów Muzyczna Wiosna, lipcowy festiwal folklorystyczny Akademicki Zwoleń oraz grudniowy festiwal muzyczny Zwoleńska Zima. We wrześniu odbywa się ¬Jarmark Zwoleński, natomiast w okolicach Bożego Narodzenia tradycyjny jarmark świąteczny.

Źródło: Bezdroża