Zabytki UNESCO w Polsce. Obiekty na prestiżowej liście

Lista światowego dziedzictwa obejmuje obiekty dziedzictwa kulturalnego i naturalnego o "wyjątkowej powszechnej wartości" dla ludzkości. Prowadzona jest przez organizację wyspecjalizowaną ONZ UNESCO. Została ustanowiona w 1972 r. w Paryżu, a 21 przedstawicieli co roku decyduje, które zabytki i miejsca powinny być dopisane, a które skreślone. Na 2016 r. lista obejmuje 1052 obiekty w 165 państwach. 14 z nich znajduje się w Polsce. Sprawdźcie, czy są wam dobrze znane!

Miejsce to zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa w 1978 r., jako jedno z pierwszych 12 obiektów na świecie. Obszar obejmuje Stare Miasto w obrębie dawnych murów, Wzgórze Wawelskie oraz dzielnicę Kazimierz ze Stradomiem.
Źródło: unesco.pl
Zobacz też: Cmentarz żydowski w Łodzi trafi na listę UNESCO?

Podobnie jak Stare Miasto w Krakowie, Kopalnia Soli w Wieliczce została wpisana w 1978 r., jako jeden z pierwszych 12 obiektów na świecie. W 2013 roku wpis rozszerzono o Kopalnię Soli w Bochni i Zamek Żupny w Wieliczce.

Tereny byłych obozów Auschwitz-Birkenau zostały wpisane w 1979 r. Na Liście Światowego Dziedzictwa reprezentują wszystkie obozy koncentracyjne i obozy zagłady na świecie.

W 1979 r. na listę została wpisana część obszaru Białowieskiego Parku Narodowego. Białoruska część Puszczy Białowieskiej została dodana w 1992 r. Od tego też roku obie części puszczy stanowią jeden obiekt transgraniczny.

Miejsce to zostało wpisane w 1980 r. W sierpniu 1944, w czasie Powstania Warszawskiego, przeszło 85 proc. zabudowy Starego Miasta zostało zniszczone przez oddziały hitlerowskie. Po wojnie, z woli społeczeństwa, podjęto trwające pięć lat dzieło odbudowy, pieczołowicie restaurując kościoły, pałace oraz Rynek Starego Miasta.

Zespół urbanistyczny wpisano na listę w 1992 r. Zamość, wzorowana na włoskim modelu miasta idealnego, zbudowana przez pochodzącego z Padwy architekta Bernardo Morandiego, stanowi doskonały przykład miasta renesansowego z końca XVI w.

Obszar ten widnieje na liście UNESCO od 1997 r. Toruń zawdzięcza swe początki zakonowi krzyżackiemu, który w połowie XIII w. zbudował tu zamek. O dużej randze Torunia w przeszłości świadczą liczne okazałe, XIV- i XV-wieczne budowle publiczne i prywatne (m.in. Dom Kopernika), wznoszące się na Starym i na Nowym Mieście.

XIII-wieczny, warowny klasztor zakonu krzyżackiego został umieszczony na liście w 1997 r. Po poważnych zniszczeniach w czasie II wojny światowej, zamek został ponownie odrestaurowany na podstawie szczegółowej dokumentacji opracowanej przez jego wcześniejszych konserwatorów.

Zespół wpisano w 1999 r. W Kalwarii Zebrzydowskiej uderza malowniczy krajobraz kulturowy o wymowie duchowej. Otoczenie naturalne, w które wpisują się symboliczne miejsca odnoszące się do Męki Pańskiej oraz do życia Matki Boskiej, pozostało prawie niezmienione od XVII w.

Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, największe w Europie budowle sakralne o konstrukcji szkieletowej, zostały wpisane na listę w 2001 r. Wzniesiono je na Śląsku w połowie XVII w., w następstwie Pokoju Westfalskiego, regulującego kwestie religijne.

Drewniane kościoły południowej Małopolski w miejscowościach Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana i Sękowa dodano do listy w 2003 r. Stanowią wyjątkowy przykład różnych aspektów tradycji budowlanych kościołów średniowiecznych w kulturze rzymskokatolickiej. Do ich budowy wykorzystano technikę zrębową, rozpowszechnioną w Europie Północnej i Wschodniej od średniowiecza.

Park krajobrazowy, o powierzchni blisko 560 ha, rozciąga się po obu stronach Nysy Łużyckiej, wzdłuż której przebiega granica polsko-niemiecka. Stworzony został w latach 1815-1844, natomiast wpisano go na listę UNESCO w 2004 r. Park zaprojektowano jako "obraz malowany za pomocą roślin".

Hala Ludowa we Wrocławiu została wpisana na listę UNESCO pod swoją pierwotną nazwą jako Hala Stulecia. Jest to budowla przełomowa w historii architektury, wykorzystującej żelazobeton. Wzniesiona została w latach 1911-1913 przez architekta Maxa Berga na terenach Wystawy Stulecia, jako budowla wielofunkcyjna służąca rekreacji.

Wpis z 2013 r. obejmuje 16 cerkwi, z których osiem znajduje się na terytorium Polski i osiem na Ukrainie. Te, które znajdują się na terenie naszego kraju, to:
- cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu,
- cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu,
- cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku,
- cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku,
- cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku,
- cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach,
- cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu,
- cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych.
Cerkwie są budowlami o konstrukcji zrębowej. Zostały wzniesione w okresie od XVI do XIX wieku jako świątynie społeczności wyznania prawosławnego i grecko-katolickiego. *Według typów architektonicznych wyróżnia się cerkwie *halickie, łemkowskie, bojkowskie i huculskie. W obrębie obszarów wpisanych, poza cerkwiami znajdują się drewniane dzwonnice, cmentarze i bramy, wewnątrz cerkwi - ikonostasy i polichromie.
wg
Źródło: unesco.pl