Wulkany w Polsce. Gdzie ich szukać

W Polsce istnieją wulkany, choć nie są tak efektowne, jak widujemy w filmach. Są nieczynne i wygasłe, a znajdziemy je w wielu miejscach naszego kraju. Pokazują, że natura jest bardzo zmienna i mimo że w obecnych czasach widmo wybuchu wulkanu w tej części Europy brzmi wręcz nierealnie, kiedyś było zupełnie inaczej.
Wygasłe wulkany znajdują się na Dolnym Śląsku w Górach Kaczawskich - w rejonie nazywanym Krainą Wygasłych Wulkanów. Gdzie jeszcze je spotkamy? W Beskidach, Pieninach, Gorcach oraz Górach Świętokrzyskich. Powstały w różnych okresach - od kilkuset do kilkunastu milionów lat temu. I choć nie zawsze udaje się oszacować ich wiek, jedno jest pewne - tereny południowo-zachodniej Polski były w przeszłości istną piekielną krainą, w której dominowały dymiące stożki wulkaniczne. Zobacz, gdzie możemy spotkać ich pozostałości.
wg

Wzniesienie położone jest w południowo-zachodniej części Pogórza Kaczawskiego w woj. dolnośląskim, ok. 2,5 km od miejscowości Proboszczów. Ze względu na charakterystyczny stożkowy kształt, wzniesienie nazywane jest Śląską Fudżi *lub Ostrą Górą. Ten najbardziej malowniczy wygasły wulkan w Polsce znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu *Ostrzyca Proboszczowicka.

Wzniesienie położone jest na terenie Parku Krajobrazowego Chełmy w woj. dolnośląskim, ok. 6,5 km na północny zachód od Myśliborza. To kolejne powulkaniczne wzniesienie na Pogórzu Kaczawskim. Ma formę skrzywionego stożka, który podcięty jest z dwóch stron wyrobiskami nieczynnych kamieniołomów. Zbudowany jest z bazaltów. Wzgórze od 1991 r. stanowi pomnik przyrody nieożywionej Czartowska Skała i objęte jest ochroną prawną.

To najwyższe wzniesienie grzbietu Chełm na Wyżynie Śląskiej. Znajduje się w woj. opolskim. Nie jest to stożek wulkaniczny, bo po erupcji sprzed 25 milionów lat krater zapadł się. Teraz widzimy skały, które początkowo znajdowały się kilkadziesiąt metrów poniżej powierzchni, na której stał stożek. Na szczycie i stokach wzgórza znajduje się wieś o tej samej nazwie - Góra Świętej Anny.

To szczyt w centralnej części Pogórza Bolesławieckiego, w pobliżu miejscowości o tej samej nazwie - Grodziec. Wzniesienie stanowi nek wulkaniczny (wzniesienie o stromych i urwistych stokach), który zbudowany jest z bazaltów. Szczyt stanowi dobry punkt widokowy na okolicę. Góra przy dobrej pogodzie jest widoczna m.in. z Karkonoszy i Gór Izerskich. Na szczycie znajduje się częściowo zrujnowany zamek Grodziec pochodzący z XII w., który powstał na zlecenie Bolesława Wysokiego z linii Piastów.

Słupy na zboczu góry Wielisławka koło Sierzawy *w woj. dolnośląskim, to pozostałości magmy, która stygła w kominie dawnego wulkanu. Jego ostatnia erupcja miała miejsce ok. *250 mln lat temu. Słupy są zazwyczaj cztero- lub pięciokątne i mają średnicę do 30 cm. Ponad 100 lat temu istniał tu kamieniołom, jednak obecnie na tym terenie nie jest prowadzona żadna działalność, a Organy Wielisławskie nazwano pomnikiem przyrody nieożywionej.

Wzniesienie ulokowane jest na Pogórzu Kaczawskim, pomiędzy miastami Złotoryją, Jerzmanicami a Wilkowem. Obiekt nie jest stożkiem wulkanicznym, lecz resztką komina, którym magma wydostawała się na powierzchnię ok. 15,5 mln lat temu. Dzięki wyrobiskom kopalni bazaltu można obserwować jego przekrój i różne rodzaje skał. Najciekawszą formą jest tzw. róża bazaltowa - układ słupów rozchodzących się gwiaździście z jednego punktu.

Znajdują się na wzgórzu Rataj, nieopodal wsi Myślibórz w powiecie jaworskim. To bazaltowy czop wulkanu, którego wiek szacuje się na ok. 30 mln lat. W nieczynnym kamieniołomie została odsłonięta środkowa część komina wulkanicznego. Zakrzepła lawa tworzy długie i smukłe słupy o średnicy do 30 cm. W części środkowej są one prawie pionowe, natomiast na zewnątrz lekko odchylone.
wg