10 najbardziej niesamowitych dziur na ziemi
Zachwycają, fascynują, a niekiedy stwarzają wielkie niebezpieczeństwo. Bez wątpienia urozmaicają krajobraz i stają się miejscami popularnymi wśród turystów. Poznajcie najciekawsze dziury jakie można znaleźć na naszej planecie, zarówno te stworzone przez naturę, jaki i wykonane ciężką praca ludzkich rąk.
Zachwycają, fascynują, a niekiedy stwarzają wielkie niebezpieczeństwo. Bez wątpienia urozmaicają krajobraz i stają się miejscami popularnymi wśród turystów. Poznajcie najciekawsze dziury jakie można znaleźć na naszej planecie, zarówno te stworzone przez naturę, jaki i wykonane ciężką praca ludzkich rąk.
W rejonie Derweze, położonym na pustyni Kara-kum w Turkmenistanie, znajdują się bogate złoża gazu ziemnego. Podczas wykonywanych w 1971 r. odwiertów w okolicy Kyzylgar, po przewierceniu tzw. kieszeni gazowej doszło niekontrolowanego spadku ciśnienia złoża. Spowodowało to powstanie zapadliska o średnicy 70 m i głębokości ok. 20 m. Aby ujarzmić wydobywający się gaz postanowiono go podpalić. Zakładano, że wypali się on w ciągu kilku dni, jednak złoże okazało się ogromne i płonie nieustannie od ponad 40 lat. Miejsce to stało się wyjątkową atrakcją, nazywaną potocznie_ Bramą Piekieł _. Organizowane są w to miejsce wycieczki żądnych przygód turystów.
udm/if
Morning Glory Pool, Park Narodowy Yellowstone, USA
Jest to jeden z najbardziej znanych i najpiękniejszych basenów termalnych nie tylko w parku Yellowstone, ale i na świecie. Jego głębokość szacowana jest na ok. 7 m, a temperatura osiąga 70 st. C. Unikatowe barwy miejsce to zawdzięcza bakteriom, które żyją w wodzie. Niestety wyjątkowe zjawisko jest poważnie zagrożone z powodu bezmyślnych turystów. Wrzucają oni do źródła monety, co ma rzekomo przynieść szczęście. Powoduje to jednak zatkanie kanałów wypuszczających wodę i zmniejsza jej ilość, co wpływa na zmiany składzie i zaburza naturalne środowisko mikroorganizmów. Aby się dostać do Morning Glory Pool trzeba odbyć długi spacer po górnym skupisku wzdłuż Geyser Basin.
Kopalnia miedzi w Kanionie Bingham, Utah, USA
Bingham Canyon Mine, usytuowana w amerykańskim stanie Utah, która sięga na aż 1200 metrów w głąb ziemi, to najgłębsza na świecie kopalnia odkrywkowa. Nad takimi czeluściami zakazuje się lotów helikopterom, gdyż wiry powietrza mogą je "wciągnąć" i doprowadzić do katastrofy. Jest to również największy na naszej planecie wykop wykonany przez człowieka. Nieprzerwanie od 1906 r. wydobywa się z tej mierzącej 4 km szerokości dziury rudy miedzi, z których poza czerwonym metalem uzyskuje się także złoto, srebro i molibden. Od 1966 r. Bingham Canyon Open Pit Copper Mine (tak brzmi oficjalna nazwa) jest jednym z ok. 2,5 tys. Narodowych Pomników Historycznych USA.
fot. flickr.com by Huw Loaring, licencja CC BY-SA 3.0
Kopalnia diamentów w Mirnym, Rosja
Położone na Wyżynie Środkowosyberyjskiej miasto Mirny kryje w sobie zagadkowo wyglądający obiekt. To największa i druga najgłębsza na świecie kopalnia odkrywkowa. Dziura ma 1200 metrów średnicy i 525 metrów głębokości. Żeby dostać się samochodem z powierzchni ziemi do najgłębszego jej punktu potrzeba aż dwóch godzin! W 1957 r. po latach zlecanych przez Stalina badań, rozpoczęto w tym miejscu wydobycie diamentów. Zdarzały się lata, w których uzyskiwano kamienie o łącznej masie nawet 2 mln karatów. Na okazach sprzedawanych w celach jubilerskich ZSRR zarabiało 600 mln dolarów rocznie. Największy, wydobyty w 1980 r. klejnot miał 342,5 karata. W 2004 r. kopalnię odkrywkową zamknięto, a dla ustabilizowania konstrukcji na jej dno wsypano 45 m gruzu i zalano wodą.
Ciekawostka:
Podobnie jak w Bingham Canyon Mine zakazane jest używanie nad budowlą śmigłowców. Wytwarzające się w kopalni wiry powietrzne mogą powodować wessanie maszyny do środka (jak zdarzyło się już klika razy w historii) i poważny wypadek.
Kopalnia diamentów Diavik, Kanada
Położona ok. 300 km na północ od kanadyjskiego Yellowknife Diavik Diamond Mine to jedno z najciekawiej położonych wyrobisk na świecie. Wybudowana na początku XXI w. kopalnia diamentów jest usytuowana na mierzącej 20 km kw. wyspie na jeziorze Lac de Gras, zaledwie 220 km na południe od Koła Polarnego. Cała infrastruktura zajmuje niemalże 50 proc. powierzchni wyspy. Zimą dociera tu budowana na kilkanaście tygodni lodowa droga Tibbitt to Contwoyto Winter Road, dzięki której kamienie wywożone są na stały ląd, a pracownicy otrzymują zaopatrzenie. Kopalnia ma też swoje lotnisko z ponad półtorakilometrowym pasem startowym, mogącym przyjmować samoloty rozmiarów Boeinga 737.
Diavik Diamond Mine rozpoczęła produkcję w styczniu 2003 r. i już po 4 miesiącach jej wydobycie przekroczyło milion karatów. Średnio w ciągu roku pozyskiwano w tym miejscu ok. 8 mln karatów najcenniejszego na świecie minerału. W 2012 r. wydobycie odkrywkowe zostało zakończone. Od tego czasu diamenty są pozyskiwane w podziemnej kopalni.
fot. Photo Courtesy of The Diavik Diamond Mine
Zapadliska w Gwatemali
W mieście Gwatemala, stolicy środkowoamerykańskiego kraju o tej samej nazwie, znajdują się aż dwie przerażające i zarazem niesamowite dziury w ziemi. Pierwszy lej pojawił się w 2007 r. Mieszkańcy odczuli drżenia, które zinterpretowali jako trzęsienie ziemi. W rzeczywistości, z powodu skorodowanej instalacji ściekowej pod miastem, zapadła się jezdnia, tworząc dół głęboki na 100 m. W wypadku zginęły 2 osoby, a tysiące zostały ewakuowane. Trzy lata później powstała druga dziura, o średnicy 20 m i głębokości 30 m, która pochłonęła 3-piętrowy budynek. Do katastrofy przyczynił się huragan Agata, trzęsienie ziemi i wciąż podmywająca grunty pod miastem nieszczelna kanalizacja.
Blue Hole, Belize
Położona pośrodku atolu Lighthouse Reef, ok. 80 km od Belize City, Blue Hole w dosłownym tłumaczeniu to po prostu Błękitna Dziura. Ten największy lej krasowy na świecie jest zarazem jednym z najpiękniejszych miejsc naszej planety. Rozpadlina ma ponad 124 metry głębokości i średnicę około 300 metrów. Praktycznie pionowe ściany pradawnej jaskini opadają na głębokość mniej więcej 35 metrów, gdzie studnia rozszerza się w ogromną salę bogatą w formy skalne takie jak stalaktyty. To idealne miejsce do nurkowania - przejrzystość wody sięga tu 60 m. Od 1997 roku Blue Hole jest wpisana na listę UNESCO.
Leje krasowe nad Morzem Martwym, Izrael
Wokół położonego nad Morzem Martwym izraelskiego miasta *Ein Gedi *nie ma co prawda żadnej tak imponującej dziury w ziemi jak te wspomniane wcześniej, ale za to znajdziemy tam ponad 3 tys. lejów kresowych różnych rozmiarów, rozsianych wzdłuż wybrzeża. Eksperci szacują, że ich liczba może się w najbliższym czasie podwoić, jako że część jeszcze się nie otworzyła. Te tworzące księżycowy krajobraz formy geologiczne powstają z powodu ciągłego braku wystarczającej ilości wód gruntowych, eksploatowanych przez rozrastające się okoliczne społeczeństwa. Również wzrost liczby turystów odwiedzających to wyjątkowe miejsce ze względu na tysiące dziur, częściowo wypełnionych wodą morską, przyczynia się do ciągłych niedoborów wody, co powoduje powstawanie kolejnych lejów.
fot. ChameleonsEye/Shutterstock.com
Lej krasowy Heavenly Pit, Chiny
W chińskich górach Qiyao, w prowincji Chongqing znajduje się największy lej krasowy na świecie. Wyjątkowa formacja Xiaozhai Tiankeng, której wiek określa się na 128 tys. lat, nazywana jest Heavenly Pit *(ang. niebiański dół). Ta dwuwarstwowa struktura składa się z zewnętrznego dołu o przekroju 537-626 m i głębokości 320 m oraz wewnętrznej prostokątnej studni o głębokości 342 m i bokach o wymiarach 357 m na 268 m. Ściany tej wielkiej dziury są gładkie, jakby wyciosane. Stojąc na jej dnie ma się wrażenie, jakby wpadło się do gigantycznej studni. Miejsce to jest popularne wśród osób uprawiających *BASE jumping, czyli skoki spadochronowe z takich miejsc jak wieżowce, mosty czy urwiska górskie. Heavenly Pit od 2001 r. jest wpisane na listę UNESCO.
Kopalnia diamentów Kimberly, RPA
Znajdująca się w RPA The Big Hole, inaczej zwana kopalnią Kimberley, jest jedną z największych dziur utworzonych za pomocą ludzkich rąk. W okresie od 1871 r. do 1914 r. ponad 50 tys. osób wykopało ją mając do dyspozycji jedynie kilofy i szpadle. Z wyrobiska uzyskano w tym czasie 2720 kilogramów diamentów, docierając na głębokość 240 m i tworząc lej o średnicy 463 m. Kiedy taki sposób poszukiwania najcenniejszego kamienia szlachetnego stał się zbyt niebezpieczny kopalnia została zamknięta, a na jej dno wsypano 25 m gruzu. Od 100 lat w wydrążonej dziurze zbiera się woda, której kolor robi niesamowite wrażenie. Obecnie głębokość tego wyjątkowego jeziora wynosi ok. 40 m.
udm/if
