Nieczynny od lat. W końcu się nim zainteresowali

Budynek szpitala znajduje się w podwarszawskich Markach, na terenie Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, przy ul. Kasztanowej 21. Konserwator zabytków podkreślił, że budynek jest ostatnim historycznym obiektem dokumentującym funkcjonowanie folwarku Czerwony Dwór. - Stanowi przyczynek do badań dawnej miejscowości Pustelnik (tak wówczas nazywała się miejscowość na tych terenach), a w szerszym zakresie również historii Marek - podkreślił prof. Jakub Lewicki. Przy budynku znajduje się także wiekowy park.

Mazowiecki konserwator zabytków ocenił, że walory artystyczne obiektu wciąż są dostrzegalne. Zwrócił szczególną uwagę na opracowanie zewnętrznej formy budynku z użyciem lizen, czyli pionowych występów w murze zewnętrznym, tynkowanych pasów, profilowanych gzymsów, attykowych szczytów o schodkowym układzie nad wejściami bocznymi oraz użyciu zróżnicowanych form stolarki okiennej urozmaicającej długie elewacje boczne.

Czytaj też: Znalazł go w domu. Mieszkaniec Wilanowa zareagował natychmiast

Pierwsze wzmianki na temat folwarku Czerwony Dwór pochodzą z połowy XIX wieku. W 1904 r. jego nowym właścicielem został Władysław Olechnowicz - psychiatra prowadzący wówczas prywatny dom zdrowia dla chorych nerwowo i umysłowo w Lublinie. W późniejszych latach zakład przeniósł do Czerwonego Dworu. Kierował nim do 1915 r.

Wybór lokalizacji nie był przypadkowy. W znajdującej się nieopodal Pustelnika Drewnicy (obecnie Ząbki) od 1903 r. funkcjonował cieszący się dobrą opinią Zakład dla Umysłowo Chorych zarządzany przez Warszawskie Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Nerwowo i Umysłowo Chorymi. Przebywał tu od 1910 do swojej śmierci w 1911 r. Mikołaj Konstanty Czurlanis litewski kompozytor, malarz i grafik.

W 1920 r. na terenie majątku działał szpital polowy dla żołnierzy rannych w czasie wojny polsko-bolszewickiej. W czasie Powstania Warszawskiego w Pustelniku schronienie otrzymali żołnierze Armii Krajowej Il Obwodu VII Rejonu "Celków-Marki". Po 1945 r. w ośrodku mieszkały i uczyły się sieroty oraz dziewczęta z niepełnosprawnościami. Budynek Czerwonego Dworu wykorzystywany był do lat 90. XX wieku.

W ubiegłym roku województwo mazowieckie wzbogaciło się aż o 150 obiektów uznanych za zabytki. Wpisanie danego obiektu do rejestru oznacza objęcie go szczególną ochroną prawną na terenie Polski. Na ten moment nie wiadomo, czy budynek przejdzie remont.

Czytaj też: Wielka metamorfoza w Warszawie. "Usunęliśmy tysiące metrów kwadratowych betonu"

Źródło: PAP/Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków