Nieczynny od lat. W końcu się nim zainteresowali

Budynek szpitala znajduje się w podwarszawskich Markach, na terenie Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, przy ul. Kasztanowej 21. Konserwator zabytków podkreślił, że budynek jest ostatnim historycznym obiektem dokumentującym funkcjonowanie folwarku Czerwony Dwór. - Stanowi przyczynek do badań dawnej miejscowości Pustelnik (tak wówczas nazywała się miejscowość na tych terenach), a w szerszym zakresie również historii Marek - podkreślił prof. Jakub Lewicki. Przy budynku znajduje się także wiekowy park.

Lista mazowieckich zabytków powiększona

Mazowiecki konserwator zabytków ocenił, że walory artystyczne obiektu wciąż są dostrzegalne. Zwrócił szczególną uwagę na opracowanie zewnętrznej formy budynku z użyciem lizen, czyli pionowych występów w murze zewnętrznym, tynkowanych pasów, profilowanych gzymsów, attykowych szczytów o schodkowym układzie nad wejściami bocznymi oraz użyciu zróżnicowanych form stolarki okiennej urozmaicającej długie elewacje boczne.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Czytaj też: Znalazł go w domu. Mieszkaniec Wilanowa zareagował natychmiast

Czerwony Dwór w Markach

Pierwsze wzmianki na temat folwarku Czerwony Dwór pochodzą z połowy XIX wieku. W 1904 r. jego nowym właścicielem został Władysław Olechnowicz - psychiatra prowadzący wówczas prywatny dom zdrowia dla chorych nerwowo i umysłowo w Lublinie. W późniejszych latach zakład przeniósł do Czerwonego Dworu. Kierował nim do 1915 r.

Wybór lokalizacji nie był przypadkowy. W znajdującej się nieopodal Pustelnika Drewnicy (obecnie Ząbki) od 1903 r. funkcjonował cieszący się dobrą opinią Zakład dla Umysłowo Chorych zarządzany przez Warszawskie Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Nerwowo i Umysłowo Chorymi. Przebywał tu od 1910 do swojej śmierci w 1911 r. Mikołaj Konstanty Czurlanis litewski kompozytor, malarz i grafik.

W 1920 r. na terenie majątku działał szpital polowy dla żołnierzy rannych w czasie wojny polsko-bolszewickiej. W czasie Powstania Warszawskiego w Pustelniku schronienie otrzymali żołnierze Armii Krajowej Il Obwodu VII Rejonu "Celków-Marki". Po 1945 r. w ośrodku mieszkały i uczyły się sieroty oraz dziewczęta z niepełnosprawnościami. Budynek Czerwonego Dworu wykorzystywany był do lat 90. XX wieku.

W ubiegłym roku województwo mazowieckie wzbogaciło się aż o 150 obiektów uznanych za zabytki. Wpisanie danego obiektu do rejestru oznacza objęcie go szczególną ochroną prawną na terenie Polski. Na ten moment nie wiadomo, czy budynek przejdzie remont.

Czytaj też: Wielka metamorfoza w Warszawie. "Usunęliśmy tysiące metrów kwadratowych betonu"

Źródło: PAP/Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków