Gdzie leży Grunwald? Historyczne miejsce, które trzeba odwiedzić

Wieś Grunwald leży w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, na obszarze Garbu Lubawskiego, wśród wzgórz o wysokości do 230 m n.p.m., 19 km na południowy zachód od Olsztynka. W odległości 2 km na południowy wschód od Grunwaldu, między Stębarkiem, Łodwigowem i Ulnowem, znajduje się historyczne pole bitwy, w której 15 lipca 1410 roku połączone wojska polsko-litewsko-ruskie pod ogólnym dowództwem Władysława Jagiełły odniosły zwycięstwo nad wojskami krzyżackimi, dowodzonymi przez Ulricha von Jungingena.

Siedzibą władz gminy jest miejscowość Gierzwałd, której powstanie datuje się na XIV wiek. W południowej części gminy znajdują się Pola Grunwaldzkie z Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej i Pomnikiem Zwycięstwa Grunwaldzkiego, autorstwa Jerzego Bandury i Witolda Cęckiewicza, odsłonięty 17 lipca 1960 roku. Muzeum Bitwy Grunwaldzkiej w Stębarku
Oddział Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie Stębark 14-107 Gierzwałd (89) 647 22 27, 647 22 28 grunwald.zhp.plMuzeum czynne od 1 V do 15 X: 8–18.
Cena biletu:
normalny – 6 zł, ulgowy – 3 zł; przewodnik – grupa – 30 zł.

Corocznie w połowie lipca obchodzone są Dni Grunwaldu, których organizatorami są Gmina Grunwald, Związek Harcerstwa Polskiego, wojsko oraz bractwa rycerskie. Uroczystości trwają kilka dni i odbywają się na historycznych ziemiach bitwy położonych 2 km na południe od wsi Grunwald między Stębarkiem, Łodwigowem i Ulnowem. Przy Pomniku Zwycięstwa Grunwaldzkiego organizowane są uroczystości o charakterze patriotycznym. Jednak największą atrakcją turystyczną jest inscenizacja bitwy grunwaldzkiej.

Bitwa pod Grunwaldem rozegrała się 15 lipca 1410 roku w trakcie prowadzonej wielkiej wojny Polski i Litwy z zakonem krzyżackim w latach 1409–1411. Bitwa ta uznana została za największą w dziejach tych państw. Była też jedną z największych bitew średniowiecznej Europy. Ustaliła przywództwo w tej części kontynentu, a przegrana zakonu wywarła wielkie wrażenie na współczesnych. Na polach grunwaldzkich starły się połączone wojska polsko-litewskie dowodzone przez króla polskiego Władysława Jagiełłę z armią zakonu krzyżackiego, wspomaganego przez rycerzy z zachodniej Europy, na czele której stał wielki mistrz Ulrich von Jungingen. Szacuje się, że całość polsko-litewskich sił liczyła około 45 tysięcy, a krzyżackich blisko 39 tysięcy zbrojnych. Liczebną przewagę wojsk polsko-litewskich strona krzyżacka wyrównywała poprzez nowocześniejsze uzbrojenie. Bitwa rozpoczęła się w godzinach przedpołudniowych i trwała do wieczora. Rozgrywała się w kilku miejscach równocześnie i polegała głównie na walce jazdy obu stron. Szala
zwycięstwa przechylała się to na polską, to na krzyżacką stronę. O zwycięstwie zadecydowała walka lewego skrzydła polskiego podczas drugiej fazy bitwy, kiedy to Władysław Jagiełło, który wbrew średniowiecznej tradycji sam nie brał udziału w bitwie, zdecydował o podesłaniu wypoczętych odwodów.

W walce zginęło wielu rycerzy zakonnych, a także wielki mistrz von Jungingen. Zwycięstwo pod Grunwaldem, chociaż nie zostało w pełni wykorzystane przez polską stronę, przyczyniło się do zahamowania potęgi zakonu krzyżackiego, który powoli zaczął tracić inicjatywę polityczną i militarną. Bitwa pod Grunwaldem znalazła swoje miejsce w kulturze polskiej. Zwycięstwo nad Krzyżakami uwiecznił Jan Matejko w 1878 roku na obrazie zatytułowanym Bitwa pod Grunwaldem. Jest to jeden z najbardziej znanych obrazów w Polsce. Zwycięstwo nad zakonem przedstawił też Henryk Sienkiewicz w książce Krzyżacy wydanej w 1900 roku. Po II wojnie światowej na podstawie Krzyżaków powstał film pod tym samym tytułem, nakręcony przez Aleksandra Forda w 1960 roku. Inscenizacja bitwy grunwaldzkiej jest największą tego typu imprezą w kraju. Przyciąga rzesze uczestników oraz widzów, zarówno z Polski, jak i z innych krajów Europy. W lipcu na pola grunwaldzkie przybywają miłośnicy historii m.in. z Niemiec, Włoch, Francji, Czech, Węgier, Rosji i
Ukrainy. W bitwie bierze udział zazwyczaj około 1,5 tysiąca uczestników, a widzów jest kilkanaście tysięcy. Organizatorzy i biorący udział w inscenizacji stawiają sobie za cel poprzez jak najwierniejsze odtworzenie wydarzeń z przeszłości pogłębianie znajomości historii oraz starodawnej kultury. Istotne jest także podtrzymanie sztuki dawnego rzemiosła. Uroczystości grunwaldzkie zaczynają się kilka dni przed inscenizacją bitwy. Zgodnie z prawie dziesięcioletnią tradycją, wieczorem przed oficjalną inscenizacją bitwy, odbywa się bohurt – walki na żywo, bez ułożeń. Pojedynki są filmowane i później analizowane przez uczestników, aby uniknąć w przyszłości błędów. W bohurcie biorą udział rycerze bractw z zagranicy, m.in. z Rosji i Ukrainy.

Przed inscenizacją samej bitwy odbywa się barwna prezentacja uczestników. Trzeba podkreślić, że bitwa pod Grunwaldem jest wiernie odtwarzana, a dzięki tak licznemu udziałowi rycerstwa widzowie uczestniczą w bardzo ciekawym i barwnym historycznym widowisku. Przez organizatorów przygotowane są różnego rodzaju warsztaty oraz pokazy i koncerty. Można np. uczestniczyć, podobnie jak to miało miejsce w 2007 roku, w warsztatach czarnoprochowych lub też innych, nazwanych przez organizatorów – „Płomienie i ogień oraz inne sztuki cyrkowe”. Można również oglądać zmagania oddziałów pieszych oraz konnych, turnieje sportowe, m.in. piłki średniowiecznej. Na koncertach muzycznych prezentowana jest muzyka z różnych epok. Dla biorących udział w inscenizacji utworzony został „Regulamin”, w którym m.in. czytamy: „W historycznej części oraz inscenizacji bitwy pod Grunwaldem mogą brać udział grupy oraz osoby indywidualne, należące do kapituły Rycerstwa Polskiego, a także spoza niej. Zgłoszenia przyjmują i akceptują dowódcy
„Chorągwi Grunwaldzkich”, ostateczną weryfikację i akceptację dokonują organizatorzy”.

W 2010 roku przypada sześćsetlecie bitwy pod Grunwaldem, a także stulecie odsłonięcia Pomnika grunwaldzkiego w Krakowie, którego fundatorem był wielki pianista i działacz polityczny, Ignacy Jan Paderewski. W związku z tymi rocznicami grupa krakowskich radnych wystąpiła z propozycją przygotowania ogólnopolskich uroczystości. Miałyby się one odbyć na polach grunwaldzkich oraz w Krakowie. Powstał pomysł, aby tak jak przed sześcioma wiekami, nastąpił uroczysty wjazd zwycięskich wojsk króla Władysława Jagiełły do Krakowa. Obchodom mają towarzyszyć konferencje i spotkania naukowe. Fundacja „Grunwald” Gierzwałd 33 14-107 Gierzwałd (89) 647 20 52 gmina-grunwald@wp.pl+'?' ) www.album-grunwaldzki.iq.pl „Wspólnota Drużyn Grunwaldzkich”
Komenda Chorągwi Warmińsko-Mazurskiej ZHP 10-512 Olsztyn ul. Kopernika 45 (89) 527 78 50 (89) 527 52 92 grunwald@zhp.pl+'?' )

Dylewo – kościół z XIV wieku; pałac z parkiem pochodzący z XIX wieku.

Gierzwałd – barokowy kościół z końca XVIII wieku, rozbudowany w latach 70. XIX stulecia. Mielno – neogotycki kościół z 1862 roku.

Olsztynek – częściowo zachowany gotycki zamek krzyżacki z drugiej połowy XIV wieku, odbudowany w XV wieku i przebudowany w XVII stuleciu; fragmenty gotyckich kamiennych murów miejskich z prostokątnymi basztami; ceglany kościół z połowy XIV wieku, odbudowany w końcu XVII stulecia i w latach 70. XX wieku.

Pacółtowo – neobarokowy pałac z 1913 roku, powstały z wykorzystaniem murów budowli z końca XVIII wieku.

Pola grunwaldzkie – ruiny kaplicy pobitewnej Najświętszej Marii Panny, wzniesionej w 1411 roku; Wzgórze Zwycięstwa. Pomniki przyrody i rezerwaty: Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich; Czarci Jar z dopływami rzeki Drwęcy.

*Rychnowo *– poewangelicki drewniany kościół o konstrukcji zrębowej z lat 1714–1718, ze stropem pokrytym polichromią, fundacji Zygmunta von Kikoll.

Stębark – barokowy kościół z przełomu XVII i XVIII wieku, przebudowany w 1909 roku.

*Zybułtowo *– spichlerz, stajnia, dom o konstrukcji ryglowej z XIX wieku; ponad 30 okazów dębów szypułkowych o wysokości około 20 m.

Seria: Miejsca niezwykłe Tytuł: Zamki, turnieje, rycerze Autor: Paweł Komorowski, Jarosław Kurkowski