Góra Kalwaria. Polska Jerozolima w sąsiedztwie Warszawy. Co zobaczyć w Górze Kalwarii?

Góra Kalwaria to miasto położone w województwie mazowieckim, około 35 km od centrum Warszawy. Należy do powiatu piaseczyńskiego, gminy Góra Kalwaria. Przez miasteczko przepływa Wisła.

Początki Góry Kalwarii sięgają XIII wieku, kiedy to istniała na tamtych terenach wieś rycerska o nazwie Góra. W 1666 roku Góra stała się własnością Stefana Wierzbowskiego, biskupa poznańskiego. Wówczas wieś zaczęła odgrywać ważną rolę w okolicy. Podczas potopu szwedzkiego miejscowość została zniszczona, a następnie odbudowana zgodnie z nowym porządkiem - utworzono system dróg kalwaryjskich zbiegających się w jednym punkcie, w taki sposób, że były przystosowane do odprawiania nabożeństw pasyjnych. Miasto miało być odwzorowaniem Jerozolimy, zostało utworzone na planie krzyża, na którego skrajach wybudowano miejsca kultu religijnego.

W 1670 roku Górze nadano prawa miejskie i zmieniono jej nazwę na Nowa Jerozolima. Kilka lat później w mieście osadzono zakony:
• Bernardynów,
• Dominikanów,
• Dominikanek,
• Marianów,
• Pijarów,
• Franciszkanów obserwantów.

W 1677 roku przeznaczono miasto wyłącznie dla osób wyznania katolickiego, Żydzi mieli całkowity zakaz osiedlania się, natomiast miasto stało się kościelne. W okresie Wielkanocy Nowa Jerozolima stawała się miejscem, do którego przybywali pielgrzymi z całej Polski.

Gdy Stefan Wierzbicki umarł, miasto stopniowo zaczęło chylić się ku upadkowi, a prawdziwy kryzys nastąpił po rozbiorach. Nowa Jerozolima była tymczasowo pod rządami Prus, a później Rosji. Dochodziło w tym czasie do wywożenia dokumentów i niszczenia wielu budowli. Na przełomie XVIII i XIX wieku rozebrano większość kościołów, a w 1794 roku ponownie zezwolono na osiedlanie się Żydów. Niedługo Żydzi stali się główną grupą wyznaniową, a miasto stało się jedną z istotniejszych w Polsce centrów chasydyzmu.

W 1883 roku Góra Kalwaria została pozbawiona praw miejskich, które nadano jej ponownie w 1919 roku. Po wybuchu II wojny światowej do miasta weszli Niemcy. Pomiędzy 1940 a 1941 rokiem w mieście funkcjonowało getto dla ludności żydowskiej, w którym przebywało ponad 3000 osób. W 1944 roku w Górze Kalwarii utworzono obóz pracy dla osób uznanych za “zdrajców narodu polskiego” i “hitlerowskich zbrodniarzy”.

W Górze Kalwarii do dziś przetrwało wiele budowli z czasów świetności miasteczka. Zachowany jest układ ulic, jaki zbudowano za czasów Nowej Jerozolimy, oglądać można również dużo budynków sakralnych. Co warto zobaczyć w Górze Kalwarii?

1. Zespół klasztorny i kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny - został zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku w miejscu, w którym dawniej znajdował się kościół farny. Budynek jest prawdziwą perłą architektoniczną, więc będąc w Górze Kalwarii nie można go nie zobaczyć. W podziemiach kościoła pochowany jest jego fundator - marszałek Franciszek Bieliński. Wewnątrz kościoła warto zobaczyć Pietę z XVI wieku, która została sprowadzona do Polski na polecenie Zygmunta III Wazy.
2. Ratusz – zbudowany w stylu klasycystycznym w XIX wieku, a odbudowany w XX wieku po pożarze, który powstał podczas wycofywania się z Góry Kalwarii oddziałów Wermachtu. Obecnie w budynku znajduje się Urząd Stanu Cywilnego, budynek jest również siedzibą władz miasta i gminy.

3. Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego - został postawiony w miejscu, w którym zbiegają się główne ulice miasta. Dawniej kościół był pierwszą stacją Drogi Pasyjnej, a obecnie jest najważniejszym punktem Misterium Męki Pańskiej, które co roku odgrywa się w mieście.

Oprócz tego, w Górze Kalwarii widoczne są ślady obecności Żydów. Znajdują się tam synagogi oraz żydowski cmentarz.