Informacje krajoznawcze

W sensie geograficznym Litwa nie stanowi całkowitego zamkniętego terenu, nie ma bowiem granic wyznaczonych przez naturę (góry, wielkie rzeki). Jej terytorium jest ze wszystkich stron otwarte, leży na szlaku łączącym Europę zachodnią i wschodnią. Niegdyś przez te ziemie przebiegał tzw. bursztynowy szlak.

Od zachodu granicę Litwy stanowi Morze Bałtyckie, trudniej natomiast wyznaczyć ją w przypadku pozostałych kierunków. Od północy można za nią uznać linię terenów zamieszkiwanych przez ludy odmiennego pochodzenia etnicznego. Na wschodzie granice w postaci linii rzek występują dopiero na granicy Białorusi i Rosji, a nie oddzielają tej pierwszej od Litwy.

Najdłuższą linię graniczną posiada Litwa z Białorusią, następnie z Łotwą, Rosją oraz Polską. Odcinek wybrzeża morskiego ma 99 km. Jeśli wliczyć Mierzeję Kurońską – dwukrotnie więcej.

Wzniesienia Litwy są bardzo nieznaczne – najwyższy szczyt, góra Juozapines, ma wysokość 294 m n.p.m. Przeważają obszary równinne. Kraj jest więc płaski, gdzieniegdzie pofałdowany, z obszarami podmokłymi w obniżeniach terenu. Stosunkowo dużą jego część pokrywają lasy (ok. 30%, przeważają liściaste, sporo jest dębowych) oraz jeziora (nie są zwykle duże, za to bardzo liczne). Litwa posiada też bardzo wiele torfowisk – stanowią one 3,8% powierzchni kraju.

Główną litewską rzeką jest Niemen. Wpadają do niego m.in. Wilia i Mereczanka. Od wschodu na zachód krainy geograficzne Litwy to: Wyżyna Litewsko-Białoruska (w mniejszej części na terenie Litwy), Nizina Wilejsko-Żejmiańska, Nizina Dajnowska, Wyżyna Bałtycka, Nizina Środkowolitewska, Wyżyna Żmudzka, Nizina Pomorska.

Obszar Litwy leży w całości na Płycie Kontynentalnej Rosyjskiej, pokryty jest moreną polodowcową, pod którą miejscami znajdują się warstwy pochodzenia morskiego. Dno większości rzek pokryte jest piaskami dyluwialnymi i aluwialnymi. W porównaniu do krajów okalających, na ziemiach litewskich w epokach fałdowań tektonicznych panował niezwykły spokój. Niewielkie ruchy wystąpiły jedynie w epoce prekambryjskiej. Dlatego też nierówności gruntu spowodowane są innymi czynnikami dynamicznymi. Większość wzniesień nie jest ostra, lecz łagodnie zaokrąglona.

Klimat Litwy jest umiarkowanie chłodny, a poszczególne prowincje klimatyczne układają się południkowo, gdyż duży wpływ na klimat ma odległość od morza. Obszar w bezpośredniej bliskości Bałtyku ma klimat łagodny, prawie morski. Średnie roczne temperatury osiągają najwyższy poziom na zachodzie. Im bardziej na wschód, tym bardziej klimat zmienia się w kontynentalny. Najsurowsze zimy występują na Pojezierzu Żmudzkim; dorzecze Niemna charakteryzuje się najmniejszą w kraju roczną amplitudą temperatur. Niewielkie różnice wysokości terenu nie mają wpływu na klimat. Najważniejszym z kształtujących go czynników jest wiatr. Od jego kierunku zależy np. ilość opadów. Dlatego też prawie niemożliwym jest wskazanie średniej sumy opadów dla Litwy – można ją ustalić jedynie na przestrzeni roku. W całym kraju jest ona podobna, choć zwiększa się nieco w pobliżu morza.

Przy planowaniu podróży na Litwę warto wziąć pod uwagę, że maksymalna ilość opadów latem na obszarach nadmorskich przypada na sierpień, w głębi kraju zaś na lipiec lub nawet czerwiec.

Litwa prawie zupełnie nie posiada bogactw mineralnych. Również jej gleby są stosunkowo ubogie.

_ Źródło: Bezdroża _