Jeszcze niedawno historyczna atrakcja. Dziś wraca do łask turystów

Przejażdżki kolejkami wąskotorowymi wzbudzają zachwyt zwłaszcza u dzieci. Ich miłośników nie brakuje jednak także w gronie osób dorosłych. Ku radości zarówno dużych, jak i małych miłośników pociągów, w Polsce jest kilka miejsc, w których można wybrać się na przejażdżkę wąskotorówką.

Kolej wąskotorowa w BiskupinieKolej wąskotorowa to atrakcja dla małych i dużych turystów
Źródło zdjęć: © Adobe Stock

Wąskotorówki to wspomnienie dawnych lat, kiedy w naszym kraju funkcjonowały niemal wyłącznie pociągi poruszające się szynach o mniejszym rozstawie niż obecny standard.

Kolejki wąskotorowe w pigułce. Co należy o nich wiedzieć?

Wiele z kolei wąskotorowych liczy ponad 100 lat i są dziś nie tylko atrakcją turystyczną, lecz także ciekawostką historyczną. Kolejki wąskotorowe służyły nie tylko do transportu ludzi, lecz także były wykorzystywane do wielu innych celów – m.in. w czasie wojny przewoziły żołnierzy i zaopatrzenie na front, zajmowały się transportem towarów, a także drewna i innych surowców. Czym jednak są współczesne wąskotorówki i czym różnią się od zwykłych pociągów?

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Pod Tatrami sypią się mandaty. "Jest z tym problem"

Kolej wąskotorowa, jak sama nazwa wskazuje, porusza się po torach, w których rozstaw szyn jest mniejszy niż standardowy – wynosi dokładnie 1435 mm. W związku z tym, kolej wąskotorowa posiada także niższą zdolność przewozową (mieści mniej osób lub towarów) i może osiągać mniejsze prędkości od kolei standardowej. Pierwsze koleje wąskotorowe powstały nad Wisłą w XIX w. Pierwotnie były wykorzystywane głównie w przemyśle.

W czasie I wojny światowej pojawił się jednak pomysł wykorzystania wąskotorówek do transportu ludzi, a konkretnie żołnierzy i w ten sposób koleje wąskotorowe zmieniły swoje przeznaczenie. Z czasem jednak wąskotorówki ustąpiły pierwszeństwa intensywnie rozwijającej się kolei standardowej, która okazała się od nich bardziej opłacalna.

Renesans kolei wąskotorowych w Polsce

Z biegiem czasu nieużywana infrastruktura kolei wąskotorowych stopniowo popadała w ruinę. Podjęto jednak decyzję o odnowieniu niektórych z nich i przekształceniu w atrakcję turystyczną. Takie zastosowanie wąskotorówek okazało się strzałem w dziesiątkę, o czym świadczy fakt, że w 2024 r. w naszym kraju funkcjonowało 26 tego typu linii kolejowych. Podróżowało nimi ponad 900 tys. osób rocznie, zwłaszcza turystów. W czym tkwi sekret takiej popularności starych kolei?

Stare trasy kolei wąskotorowych w większości przebiegają przez bardzo malownicze pod względem krajobrazowym tereny, co sprawia, że podróżowanie nimi jest wspaniałym przeżyciem, a także okazją, aby podziwiać piękne okolice z zupełnie odmiennej perspektywy. Ponadto kolejka wąskotorowa porusza się ze stosunkowo małą prędkością, co pozwala nacieszyć się zarówno widokami, jak i samą jazdą.

Kolej wąskotorowa wraca do łask turystów
Kolej wąskotorowa wraca do łask turystów, fot. Romek © Wikimedia Commons

Oprócz tego, przejażdżka wąskotorówkami to wspaniała lekcja żywej historii. Turyści mają okazję nie tylko przejechać się zabytkowym, odnowionym taborem, lecz także poznać historię kolei, zachodzące w niej na przestrzeni lat zmiany oraz poczuć na własnej skórze, jak w dawnych czasach podróżowali ich przodkowie. To wspaniała przygoda zarówno dla dużych, jak i małych turystów, którzy kochają atrakcje turystyczne z duszą.

Wąskotorówki w Polsce. Gdzie znajdują się najpopularniejsze z nich?

Koleje wąskotorowe są szczególnie popularne wśród turystów w sezonie letnim. W czasie wakacji podróżują nimi tysiące ludzi. Wielu z nich świadomie decyduje się na wybór miejsca wakacyjnego zakwaterowania w pobliżu miejscowości, w której znajdują się wąskotorówki.

Nad Bałtykiem szczególnym zainteresowaniem turystów cieszy się Nadmorska Kolej Wąskotorowa, kursująca wyłącznie w sezonie letnim. Wsiąść do niej można w takich popularnych miejscowościach, jak m.in. Trzęsacz, Rewal i Gryfice.

Do najbardziej znanych wąskotorówek w Polsce należy również Bieszczadzka Kolejka Leśna, której atrakcją jest przejazd pociągiem prowadzonym przez parowóz.

Turyści lubią również Helską Kolej Wąskotorową, która kursuje po Helskim Kompleksie Muzealnym. W ostatnim czasie jej trasa została wydłużona o kilometr.

Nie sposób nie wspomnieć także o Kolei Leśnej Puszczy Białowieskiej, która jest jedną z największych atrakcji turystycznych Białowieży i okolic, a także o Żnińskiej Kolejce Wąskotorowej, kursującej m.in. przez Biskupin.

Jak podał Portal Kolejowy, w Polsce znajdują się ponad 443 km czynnych linii wąskotorowych, które eksploatowane są przez 26 operatorów. W 2023 r. z przejazdów kolejkami wąskotorowymi skorzystało ponad 948 tys. pasażerów – to prawie dwukrotnie więcej niż dekadę wcześniej.

Wybrane dla Ciebie
Cypr walczy z nietypowym problemem. Niebawem na wyspie może być więcej kotów niż ludzi
Cypr walczy z nietypowym problemem. Niebawem na wyspie może być więcej kotów niż ludzi
Wyjątkowa atrakcja na Wyspach Kanaryjskich. Można tam wielkiego gwiazdora
Wyjątkowa atrakcja na Wyspach Kanaryjskich. Można tam wielkiego gwiazdora
Europejska wyspa pod wodą. "Ostatnie dni to istne szaleństwo"
Europejska wyspa pod wodą. "Ostatnie dni to istne szaleństwo"
Znamy ceny skipassów na sezon 2025/2026 na Podhalu. Świetne wieści dla narciarzy
Znamy ceny skipassów na sezon 2025/2026 na Podhalu. Świetne wieści dla narciarzy
Słynna plaża na hiszpańskiej wyspie zamknięta. Powód może się wydawać przerażający
Słynna plaża na hiszpańskiej wyspie zamknięta. Powód może się wydawać przerażający
Ten dzień był absolutnym hitem. Najwyższa liczba pasażerów w historii PKP Intercity
Ten dzień był absolutnym hitem. Najwyższa liczba pasażerów w historii PKP Intercity
Uciekł z hotelu dla psów. "Na własną łapę wracał do domu"
Uciekł z hotelu dla psów. "Na własną łapę wracał do domu"
Nowa linia kolejowa w polskich górach. Mosty, wiadukty i piękne widoki
Nowa linia kolejowa w polskich górach. Mosty, wiadukty i piękne widoki
Hotel w dawnej nazistowskiej fortecy. Noc za prawie 500 zł
Hotel w dawnej nazistowskiej fortecy. Noc za prawie 500 zł
Zbudują najwyższy wieżowiec świata. Wcale nie w Dubaju
Zbudują najwyższy wieżowiec świata. Wcale nie w Dubaju
Gdańska atrakcja zmienia lokalizację. W mieście zawita inna, na większym wypasie
Gdańska atrakcja zmienia lokalizację. W mieście zawita inna, na większym wypasie
Jak pomóc jeżom przetrwać zimę? Warto pamiętać o kilku rzeczach
Jak pomóc jeżom przetrwać zimę? Warto pamiętać o kilku rzeczach