Krynica Zdrój - najsłynniejsze polskie uzdrowisko

Krynica jako uzdrowisko funkcjonuje już od ponad 200 lat, a Stare Łazienki Mineralne, Pijalnia Główna czy Nowy Dom Zdrojowy wyryły nie tylko niezatarte piętno na architektonicznej mapie miasta i regionu, ale są przede wszystkim świadectwem narodzin polskiego wodolecznictwa. Krynica to jednak nie tylko miasto wód leczniczych, ale i bogate źródło imprez artystycznych. To miasto malarza prymitywisty – Nikifora, którego osoba na stałe wpisała się w krynicki pejzaż. To wyjątkowa architektura, która oprócz unikatowego na skalę światową szlaku cerkwi obejmuje także same budynki w centrum miasta, np. zabytkowe drewniane wille z początku XX wieku. Dzięki licznym trasom narciarskim Krynica to także idealne miejsce na zimowy wypoczynek. Przedstawimy jej największe atrakcje!

Świątynia została zbudowana w latach 1983-1996 z cegły, w tradycji budownictwa cerkwi wschodniosłowiańskich. Na Łemkowszczyźnie podobna znajdowała się jedynie w gorlickiej Klimkówce. Wewnątrz znajduje się ikonostas i kilka ikon, a w przedsionku - zabytkowy obraz ze sceną sądu Chrystusa oraz wyciętą w drewnie sceną Ukrzyżowania, pochodzącą prawdopodobnie ze zwieńczenia ikonostasu. W przedsionku umieszczono tablicę informującą, że cerkiew ta jest symbolem przywiązania Rusinów-Łemków do wiary ojców – prawosławia. Służba Boża w niedziele i święta o godz. 10:00.

Otwarte w 1995 roku Muzeum Nikifora znajduje się w willi „Romanówka”. W kameralnych wnętrzach prezentowane jest kilkadziesiąt prac artysty, w tym wiele z okresu międzywojennego, uznawanego za najlepszy w jego twórczości. Poza stałą wystawą prac Nikifora można tu zobaczyć wystawy okresowe artystów nieprofesjonalnych. Muzeum jest czynne od wtorku do niedzieli. Bilet normalny kosztuje 10 zł, a ulgowy 6 zł. Środa jest dniem wolnym od opłat.

Stary Dom Zdrojowy jest usytuowany w centrum deptaku, naprzeciwko Pijalni Głównej. Budynek został wzniesiony w 1889 roku w stylu neorenesansowym. Pierwotnie zwany był Dworcem Zdrojowym. Projektowali go dwaj zasłużeni dla Krynicy architekci – Julian Niedzielski i Jan Zawiejski. Obecnie mieści się w nim sanatorium, restauracja i stylowa, zachwycająca wystrojem Sala Balowa, w której odbywają się koncerty, bale, recitale i bankiety. W północnym skrzydle mieści się pijalnia wody mineralnej „Mieczysław” czynna w godzinach od 10:00 do 18:00. Stary Dom Zdrojowy dzięki swemu pięknemu wystrojowi i doskonałej lokalizacji był ulubionym miejscem wypoczynku sławnych postaci. Gościł w nim m. in. Władysław Reymont, malarz Leon Wyczółkowski, aktorka Jadwiga Smosarska, a także marszałek Józef Piłsudski.

Jaworzyna Krynicka *to najwyższy szczyt wschodniej części *Beskidu Sądeckiego (1114 m. n.p.m.). Stanowi węzeł dwóch szlaków górskich: zielonego (ciągnącego się z centrum Krynicy przez Przełęcz Krzyżową, a dalej do Szczawnika) i czerwonego (wiodącego spod centrali GOPR w centrum Krynicy, obok pola namiotowego i dalej na szczyt Runka Łabowską Halę, w kierunku Rytra). Ze szczytu roztacza się przepiękna panorama na odległe o 50 km Tatry, a także Beskid Niski z Lackową, Gorce z Turbaczem, Beskid Wyspowy z Mogielicą oraz Małe Pieniny. Na północnym stoku Jaworzyny, 10 min marszu od szczytu znajduje się Schronisko PTTK im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Kolej Gondolowa świadczy usługi przewozowe z Czarnego Potoku na szczyt Jaworzyny Krynickiej oraz prowadzi stację narciarską zlokalizowaną w masywie tejże góry. Jest najdłuższą i najnowocześniejszą kolejką tego typu w Polsce. Wokół powstały wyciągi i trasy narciarskie, rowerowe i piesze. Obecnie na Jaworzynie Krynickiej jest 7 tras narciarskich. Wszystkie wyposażone są w wyciągi orczykowe słowackiej firmy Tatrapoma oraz systemy sztucznego ośnieżania. Ponadto trzy mają sztuczne oświetlenie i dzięki temu narciarze mogą jeździć nocą.

Stare Łazienki, dawniej zwane mineralnymi, zostały zbudowane w latach 1863-1864 z inicjatywy prof. dr Józefa Dietla. Projektowane przez Feliksa Księżarskiego – znanego architekta krakowskiego, autora projektu Collegium Novum U. J. Łazienki są jedną z najstarszych i najbardziej charakterystycznych budowli Krynicy. W chwili powstania były jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie. Drewniany, otynkowany budynek posiada boczne ryzality i ozdobne belwederki. Wewnątrz istnieją 72 pokoje łaziebne z 82 wannami, sześcioma kabinami borowinowymi i dwoma natryskowymi, parowymi i „falistymi”. Na piętrze znajduje się 17 pokoi niegdyś mieszkalnych – obecnie zaadoptowanych pod zakłady kosmetyczny, fryzjerski, solarium, masaże oraz laboratorium analityczne.

Pijalnia Główna to monumentalna, nowoczesna budowla o stalowej konstrukcji, obudowana płytami aluminiowymi i całkowicie przeszklona. Wzniesiona została w miejscu dawnej liczącej prawie 100 lat Starej Pijalni z krytym deptakiem, po której jedyny ślad stanowi oszklony Zdrój Główny – źródło wytryskające przed nowym gmachem. Uroczyste otwarcie nastąpiło 19 lipca 1971 r. Do budynku doprowadzono większość krynickich zdrojów – oprócz Zdroju Głównego można tam skosztować „Zubera”, „Jana”, „Tadeusza” i „Słotwinki”. Na skarpie wewnątrz budynku znajduje się oranżeria, w której można podziwiać piękne okazy palm, daktylowców, rzadkich krzewów i roślin ozdobnych. W pijalni mieści się sala koncertowa na 350 miejsc – przez cały rok daje w niej koncerty Orkiestra Zdrojowa. Przy wejściu do sali widnieje tablica ku czci Rudolfa Zubera – badacza i odkrywcy krynickich źródeł, odsłonięta w roku 1981. Za salą znajduje się stała ekspozycja Krynickiego Towarzystwa Fotograficznego. W *Pijalni *odbywają się liczne targi,
kongresy, wystawy, a także koncerty podczas Festiwalu im. Jana Kiepury. Pijalnia jest otwarta codziennie w godzinach od 6:30 do 18:00.

Bulwary Dietla ciągną się wzdłuż potoku Kryniczanka, równolegle do deptaku. Właśnie wzdłuż tej ulicy znajdują się najstarsze zabytkowe wille i pensjonaty. Od strony Starego Domu Zdrojowego stoją kolejno: wspomniana wcześniej „Romanówka”, „Węgierska Korona” (zbudowana w stylu pseudoszwajcarskim, pochodzi z roku 1880, dziś mieści pizzerię i kawiarnię), „Świteź”(również z 1880 r.), „Kosynier”(z roku 1880, obecnie od roku 1959 jest siedzibą Filii Państwowej Szkoły Muzycznej im. F. Chopina w Nowym Sączu), „Małopolanka” (jej wnętrza przywodzą na myśl atmosferę lat 20-tych ubiegłego stulecia), „Willa Białej Róży”(zbudowana w roku 1855, mieści kawiarnię „Maleńka” i restaurację „Krynicka”.

Kolej linowa na Górę Parkową w Krynicy została wybudowana w roku 1937. Jej dolna stacja (584 m n.p.m.) znajduje się tuż obok deptaku krynickiego, górna zaś na szczycie Góry Parkowej (732 m n. p. m.). Długość trasy ciągnącej się w linii prostej wynosi 642 m, różnica poziomów wynosi 148 m. park na stokach jest doskonałym terenem spacerowym. Do dziś zachowany jest pierwotny układ ścieżek. W latach dwudziestych XX wieku z inicjatywy E. Chodzickiego (profesora Akademii Rolniczej z Krakowa) park został zmodernizowany. Wówczas poszerzono ścieżki, zasadzono egzotyczne drzewa, jak również wytyczono trasę kolejki na Górę Parkową, trasy narciarskie i zbudowano tor saneczkowy.

Źródło: www.krynica.pl