Malta. Ciekawostki. Co warto wiedzieć o tym uroczym miejscu?

Niemalże na środku Morza Śródziemnego, 93 km na południe od Sycylii, w odległości ok. 300 km na wschód od tunezyjskiego wybrzeża, położona jest Malta – wyspiarski kraj, w którym swój ślad zostawiły niemal wszystkie wielkie cywilizacje świata. Po agresorach, podbijających przez wieki to miejsce, pozostała nie tylko burzliwa historia, ale także wyjątkowy język i przepiękna architektura. Sprawdźcie, co powoduje, że ten kraj trudno porównać z jakimkolwiek innym miejscem na ziemi.

Wyspy Maltańskie, których powierzchnia to łącznie 316 km kw., zamieszkuje ok. 460 tys. osób. Biorąc pod uwagę gęstość zaludnienia (1409 os/km kw.), to trzeci wynik w Europie i jeden z najwyższych na świecie. Co ciekawe, na tak małej powierzchni zarejestrowano ok. 340 tys. samochodów, a każdego roku przyjeżdża tu 1,5 mln turystów. Stolicą kraju jest Valletta - miasto położone na wschodnim wybrzeżu, zamieszkane przez niespełna 7 tys. osób. Została w całości wpisana na listę dziedzictwa UNESCO, a w 2018 roku będzie pełnić funkcję Europejskiej Stolicy Kultury. Na jej terenie znajduje się 320 zabytków, co w porównaniu z powierzchnią, daje najwyższy wynik na świecie, w przeliczaniu na jeden km kw. Perłą w koronie Malty jest konkatedra św. Jana, która poza imponującym wystrojem, może pochwalić się dwoma najsłynniejszymi dziełami Caravaggia - _ Ścięcie św. Jana Chrzciciela _, jedyne podpisane przez mistrza dzieło oraz _ Święty Hieronim piszący _. Oba powstały w czasie, gdy Michelangelo
Merisi da Caravaggio przebywał na wyspie po ucieczce z Rzymu (1607-08) - został tam skazany na karę śmierci za zabójstwo.

Choć językiem narodowym jest przepiękny maltański, z semickimi korzeniami i łacińską gramatyką, w brzmieniu przypominający połączenie arabskiego i włoskiego, to oficjalnie używany jest także angielski. To pozostałość po czasach kolonialnych – aż do 1964 roku Malta znajdowała się bowiem pod panowaniem Korony Brytyjskiej. Wcześniej przez wieki była w posiadaniu Fenicjan i Kartaginy, Rzymian, Cesarstwa Bizantyjskiego, Arabów, Normanów i Królestwa Sycylii, a potem Zakonu Maltańskiego. Obecnie kraj jest republiką (od 1974 roku), wchodzi w skład Wspólnoty Narodów, ONZ i Unii Europejskiej, a od 2008 roku należy do strefy euro. Po okresie brytyjskim pozostały także angielskie gniazdka elektryczne *(warto zabrać przejściówkę) i *lewostronny ruch.

Ważnym, choć dla wielu nieznanym faktem dotyczącym Malty, jest brak słodkiej wody. Na wyspach nie ma żadnego źródła, jeziora czy stałej rzeki (okresowe pojawiają się po silnych opadach deszczu). W związku z tym państwo każdego roku dokonuje zakupu wody pitnej, która jest trzymana w trzech specjalnych zbiornikach. Dodatkowo odsalana jest woda morska, która jest tu wyjątkowo czysta - taką znajdziemy np. w kranie w większości domów i hoteli. Trzecim sposobem pozyskiwania życiodajnego płynu, praktykowanym od średniowiecza, jest zbieranie deszczówki. Często można zauważyć prowadzące z dachów rynny, którymi opad jest odprowadzany do specjalnych przydomowych zbiorników. Jest to jednak tylko działanie dodatkowe, jako że na Malcie deszcz pada tylko przez kilkadziesiąt dni w roku, a w okresie od czerwca do sierpnia to średnio jeden dzień w miesiącu.

Odwiedzając nowe miejsce, chcemy poznać historię, tradycje i wydarzenia z przeszłości, które ukształtowały jego mieszkańców. Aby lepiej zrozumieć Maltańczyków, należy zacząć od poznania historii związanej z zatoką św. Pawła, położonej na północy Malty. Na małej wysepce przy wschodnim wybrzeżu, w I wieku rozbił się statek, na którego pokładzie podróżował Apostoł Narodów. Jak można przeczytać w "Dziejach Apostolskich", św. Paweł podczas podróży z Cezarei do Rzymu, wylądował jako rozbitek na Malcie. To właśnie on, podczas ok. trzymiesięcznego pobytu, zapoczątkował chrześcijaństwo w tym miejscu. Dzisiaj na wyspie św. Pawła znajduje się monument, upamiętniający wypadek apostoła. Obecnie mieszkańcy w 96 proc. są katolikami, z czego ponad 70 proc. określa się jako „praktykujących”.

Religia jest obecna w codziennym życiu kraju. Na Malcie i Gozo jest ok. 360 kościołów. Mieszkańcy śmieją się, że po jednym na każdy dzień w roku. I większość z nich jest zapełniona nawet podczas wczesnoporannych mszy świętych. Na każdym kroku spotkamy figurki świętych, kapliczki, wszechobecne, charakterystyczne krzyże maltańskie. Mało znanym faktem, powiązanym bezpośrednio z wiarą Maltańczyków, jest, że dopiero kilka lat temu w tym kraju zalegalizowano rozwody. Wcześniej nie było takiej możliwości.

Dla Maltańczyków bardzo bliska jest osoba papieża Polaka. W wielu miejscach można znaleźć tablice i pomniki Jana Pawła II, nawiązujące do dwóch pielgrzymek (1990 i 2001) i jednego nieoficjalnego pobytu, spowodowanego awarią samolotu. Gdy w 1990 roku przybył on z pierwszą wizytą na Maltę, udał się do groty św. Pawła w Rabacie i wypowiedział słowa: „To ja, Piotr, który odwiedza Pawła”. Był także pierwszym papieżem, który przybył na wyspę Gozo - odprawił wówczas mszę św. przed kościołem Ta’ Pinu, położonym w pobliżu miejscowości Gharb.

A carpet of flowers covers the fields near Ta' Pinu National Shrine - Gozo, Malta . Photo: https://t.co/V3brAN631X pic.twitter.com/k9lFLcI4hG

— VisitMalta (@VisitMalta) 23 marca 2016

Na Malcie obowiązuje *najbardziej restrykcyjne prawo aborcyjne *w Unii Europejskiej. W swoim traktacie akcesyjnym kraj uzyskał specjalne zapewnienie, że żadne obecne ani przyszłe prawo wprowadzone w UE, nie będzie mogło wpłynąć na krajowe regulacje dotyczące przerywania ciąży. Według obowiązujących zapisów, za przeprowadzenie aborcji w każdej sytuacji, grozi od 18 miesięcy do 3 lat więzienia. Dotyczy to również kobiet, które same podejmą jakiekolwiek działania zmierzające do zabicia swojego dziecka. Jeżeli dokona tego lekarz - poza karą więzienia do 4 lat, straci też dożywotnio prawo wykonywania zawodu. Wyjątek w prawie stanowi tzw. „podwójny efekt”. Dotyczy to sytuacji, w której życie kobiety w ciąży wymaga leczenia, mogącego spowodować poronienie (np. niektóre formy leczenia nowotworów). Wówczas nie są nakładane sankcje.

Ciekawostkę stanowi fakt, że niemalże każdy, płacąc określoną kwotę, może zostać obywatelem Malty. Kosztuje to, bagatela, 65 tys. euro (ok. 282 tys. zł). Wystarczy przejść weryfikację (osoby z "ciemną" przeszłością mogą mieć problem) i cieszyć się życiem w kraju, gdzie niemalże nie ma bezrobocia (wg stanu na 2016 rok wynosi ono 8 proc.), mieszkanie, w porównaniu z najniższą pensją (1200 euro netto) kosztuje mniej, niż w Polsce (2-pokojowe od 130 tys. euro), a słońce świeci przez 300 dni w roku.

Ula Drukort-Matiaszuk/ir