Modena. W mieście wizjonerów i czarnego złota

Czasy, gdy uznawano Modenę za klejnot i gdy była najważniejszym ośrodkiem w regionie, minęły bezpowrotnie. Wraz z upadkiem cesarstwa rzymskiego. I choć było to bardzo dawno, to w żyłach modeńczyków płynie chęć odzyskania straconej pozycji. Wciąż mówi się o rywalizacji pomiędzy Modeną a Bolonią – stolicą regionu Emilia Romania.

Zdrowa czy niezdrowa konkurencja

Niczym trofeum w budynku ratusza przechowywane jest dębowe wiadro, które jest symbolem triumfu nad bolończykami. Gdy dodam, że do bitwy pod Zappolino w 1325 r. Bolonia wystawiła 30 tys. piechurów, a Modena jedynie 5 tys. – to łatwo zrozumieć dlaczego z takim pietyzmem pielęgnuje się symbol tego zwycięstwa.

– Nie zgodzę się ze stwierdzeniem, że Modena nie ma blasku i że najlepsze czasy ma już za sobą. Historyczna część miasta została wpisana na listę UNESCO w 1997 r., więc o czymś to świadczy. Będąc tutaj, najlepiej pierwsze kroki skierować na Piazza Grande, przy którym położona jest także charakterystyczna biała katedra – Cattedrale Metropolitana di Santa Maria Assunta in Cielo e San Geminiano – mówi Barbara Stolecka, przewodniczka po regionie Emilia Romania. – Wieczorem miasto zaczyna tętnić życiem. Warto wybrać się na spacer w stronę Palazzo Ducale, ulicą Via L.C. Farini oraz udać się na Piazza Roma.

– Modeńczycy, w porównaniu do Włochów mieszkających na południu, są pracowici. Lombardia słynie z pracoholizmu. W południowej Italii praca nie jest wartością – opowiada Stolecka. – Czy Bolonia konkuruje z Modeną? – zastanawia się. – Myślę, że coś jest na rzeczy.

Bez przelewu krwi

Dziś na szczęście ta rywalizacja nie odbywa się na polu bitewnym, a raczej na polu sztuki, nauki, gospodarki. Dość powiedzieć, że to niespełna 180 tys. miasto nazywane jest Mottor Valley (Doliną Motoryzacji). W granicach metropolii mają swoje siedziby włoscy producenci samochodów wyścigowych: Ferrari (w Maranello), Maserati (w samym mieście), De Tomaso (na peryferiach) oraz Pagani (w San Cesario sul Panaro, kilka kilometrów na południowy wschód od miasta). Do wymienionych powyżej producentów samochodów wyścigowych należy jeszcze dodać Lamborghini, które ma swoją siedzibę w pobliskim Sant’Agata Bolognese.

To tutaj urodził się Enzo Ferrari. Geniusz i wizjoner, który stworzył słynne na cały świat sportowe samochody sygnowane swoim nazwiskiem. Ale i on miał swoje słabości. Bał się latać, a nawet jeździć windą, osobistości z całego świata przyjeżdżały więc do Modeny, aby się z nim spotkać.

Miłośnicy motoryzacji mogą udać się do Muzeum Casa Enzo Ferrari w Modenie i w nowoczesnej hali zobaczyć różne modele aut Ferrari. Fani czterech kółek powinni również skorzystać z możliwości zwiedzenia zakładów produkcyjnych innych liderów w tej branży. Nawet na osobie nie mającej bzika na motoryzacji zrobi wrażenie zobaczenie od środka linii produkcyjnej Maserati czy Pagani. Szczególnie w tej drugiej fabryce mamy wrażenie, że na naszych oczach powstaje dzieło sztuki, a nie auto.

Czarne złoto

Bo przebywając w Modenie ma się wrażenie, że niemal każdy atrybut codzienności, zamienia się w sztukę, a rzemieślnik w artystę. Nawet ocet nie jest tu kwaśny i nazywany jest czarnym złotem. Mowa o tradycyjnym occie balsamicznym (Aceto Balsamico Tradizionale), który niegdyś stanowił dla panien ważną część posagu.

W tradycyjnej octowni Acetaia Malagoli Daniele spotykam Sofię Malagoli, która po ukończeniu technicznych studiów, postanowiła zaangażować się w rodzinną firmę, czyli produkcję octu balsamicznego w sposób tradycyjny. Nadużywa słowa "crazy", mówi, że jej rodzina jest szalona, ona szalenie lubi swoją pracę, czasem bywa szalenie zmęczona, a jej ocet… oczywiście jest szalenie dobry.

– Produkcja octu balsamicznego w Modenie sięga niepamiętnych czasów. Były czasy, gdy traktowano go jako walutę, dlatego każda kropla octu jest bardzo ważna. Kiedyś była taka tradycja, że kiedy rodziła się dziewczynka to zakładano jej beczułkę i gdy kończyła 12. rok życia to otrzymywała całą taką baterię, szereg tych beczułek w posagu. Oczywiście czasy się zmieniły, teraz już we Włoszech nikt nie wydaje nastolatek za mąż, ale ważny jest czas. Za tradycyjny ocet uważa się taki, który ma 12, 25 lub więcej lat – opowiada Sofia.

– Ocet balsamiczny powstaje z moszczu winogronowego – dodaje Barbara Stolecka. – Po gotowaniu go od 18 do 24 godzin wlewa się do beczułki i co roku zimą, jak te bakterie odpoczywają, to się je przelewa do kolejnej. Zazwyczaj stoją one na poddaszu, bo w ciągu zimy musi być zimno, a latem gorąco, aby moszcz odparowywał w odpowiedni sposób. Te wszystkie beczułki są otwarte. Kiedy się wejdzie na strych można poczuć intensywny zapach. Czasem aż zatyka nos.

– Bądźcie ostrożni, jaki produkt kupujecie. Tradycyjny produkt sprzedawany jest w określonych buteleczkach i jest oznaczony D.O.P . W przeciwnym razie możemy nabyć podróbkę – ostrzega producentka octu.

Ocet z Modeny ma gęstą konsystencję, ciemnobrązowy kolor oraz intensywny smak i zapach. Można go dodawać do sałatek, mięsa, risotto, truskawek i lodów. Dawniej uważany był jako lekarstwo. Znane były jego właściwości ściągające i dezynfekujące, odkażano nim rany, stosowano go na stany zapalne skóry.

Miasto Luciano Pavarottiego

Czas podążyć do prawdziwej świątyni sztuki. Mieści się tutaj Teatro Comunale di Modena. Obok obiektu stoi pomnik Luciano Pavarotti. Powód jest oczywisty. Tutaj się urodził, ale i pożegnał z życiem słynny tenor.

Po koncercie i podczas zwiedzania obiektu – w jednej z sal spotykam kolejnego artystę. Na podłodze leży… obraz o wielkości 240x120 cm. To dzieło Rinaldo Rinaldiego, który należy do nielicznego grona (w całej Italii są 3-4 osoby) malarzy scenografii.

– Od ponad 40 lat razem z małżonką wykonujemy na zlecenia różnych teatrów scenografie. Pracujemy tutaj, bo dyrektorowi tej placówki zależy, żeby sztuka była obecna w tym budynku. To zamówienie wykonuję dla jednego z kazachskich teatrów. Gdy zostanie skończone, płótno zwijamy i wysyłamy w świat. Pracowałem w LaScali w Mediolanie, ale i w Japonii czy w Ameryce.

– Nie zawsze wykonuję tak ogromne prace, akurat scena w kazachskim teatrze jest wielka więc i dzieło musi być takich rozmiarów. Każda praca mnie cieszy, ale chyba najbardziej lubię ten moment, gdy siadam lub staję przed pustym płótnem i robię pierwszą kreskę – opowiada Rinaldo Rinaldi.

I najlepszy kucharz na świecie gotuje tutaj

W Modenie nawet kucharza rozpiera ambicja, nie boi się podążać własną drogą i dziś zbiera wszelkie laury. Massimo Bottura, bo o nim mowa, prowadzi tutaj restaurację, Osteria Francescana, która uznana została za najlepszą restaurację na świecie. A jego dania, jak choćby to "Ups, upuściłem tartę cytrynową" przechodzą już do historii sztuki kulinarnej.

Mieszkają tu szaleńcy czy wizjonerzy? Może gen doskonałości odziedziczyli po przodkach? A może taki wpływ na mieszkańców ma duch rywalizacji pomiędzy sąsiadującymi ze sobą miastami? Akurat w tę hipotezę śmiem wątpić. Wiem jedno. Spotkanie tak różnych ludzi, którzy w wybranej przez siebie dziedzinie chcieli zostać mistrzami, było dla mnie bardzo inspirujące.

Do Modeny najlepiej dostać się pociągiem z Bolonii. Za bilet w jedną stronę zapłacimy 3,85 euro (ok. 16,50 zł). Podróż trwa ok. 30 min. Do stolicy regionu - Bolonii dolecimy bezpośrednio z Krakowa, Wrocławia i Warszawy linią Ryanair oraz z Katowic linią Wizz Air.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl