Najpiękniejsze mało znane polskie starówki

Reszel to niewielka miejscowość położona na wschodnim krańcu Warmii. Początki jego istnienia związane są z osadnictwem pruskich plemion, które około V wieku p.n.e. zdominowały fragment wybrzeża Bałtyku pomiędzy Wisłą i Niemnem. W okresie średniowiecza Prusowie, podobnie jak i sąsiadujący z nimi Litwini, należeli do najdłużej odrzucających przyjęcie chrześcijaństwa ludów Europy. Powstanie państwa polskiego oraz organizowane przy wsparciu polskich władców akcje misyjne w Prusach wielokrotnie prowadziły do starć militarnych, które jednak przez po nad dwa wieki nie przyniosły jednoznacznego rozstrzygnięcia. Wyznający kult bogów pogańskich oraz nieposiadający zwartej struktury politycznej Prusowie stanowili łatwy cel ataku i ekspansji, która w swoją ostateczną fazę weszła u progu XIII wieku.

[

]( http://www.bosz.com.pl/ )

Rzeka San od czasów prehistorycznych stanowiła ważny korytarz transportowy, część szlaku łączącego Węgry z Bałtykiem. Spośród położonych nad Sanem ośrodków na szczególną uwagę zasługuje Jarosław, przed wiekami bogata osada targowa, obecnie jedno z powiatowych miast Podkarpacia. Długa historia obecności człowieka w tym miejscu pozwala wpisywać je do grupy najstarszych punktów osadnictwa na ziemiach polskich.

Dolny Śląsk to galeria niewielkich malowniczych miasteczek. Wiele spośród nich poddanych zostało niszczycielskiej próbie walk końcowej fazy II wojny światowej. Wiele po wysiedleniach ludności niemieckiej stało się przedmiotem grabieży oraz regularnych rozbiórek, które miały wspomóc odbudowę miast centralnej Polski, w szczególności Warszawy. Niejako poza ścieżkami wielkiej historii, na obrzeżach głównych szlaków komunikacyjnych regionu, zachowała się jedna z najmniejszych, a równocześnie najbardziej urokliwych miejscowości Śląska - Lubomierz. To niewielkie miasteczko jest szeroko znane w całej Polsce głównie dzięki filmom Sylwestra Chęcińskiego o przygodach przesiedlonych z dawnych Kresów Wschodnich repatriantów Władysława Kargula i Kazimierza Pawlaka. Dzięki nim Lubomierz stał się dla większości Polaków obrazem tzw. ziem odzyskanych - terenów, które w1945 roku zostały włączone do Polski, a wcześniej stanowiły
integralną część państwa niemieckiego. Dopełnieniem tragedii II wojny światowej były masowe przesiedlenia: w 1945 roku Śląsk był świadkiem najpierw masowej ucieczki Niemców, później wkroczenia Armii Czerwonej i brutalnej akcji wysiedlenia pozostałych tu jeszcze mieszkańców, wreszcie przybycia Polaków, w tym tysięcy repatriantów, którzy utracili swoje domy na terenach włączonych po wojnie do ZSRR. W wielu przypadkach nowi gospodarze stanęli przed wyzwaniem odbudowy zburzonych miast. Jeszcze trudniejszym zadaniem było oswojenie się i zakorzenienie wśród obcej kultury i dziedzictwa.

Unia Polski i Litwy sprawiła, że od końca XIV wieku coraz większą rolę w życiu gospodarczym kraju zaczął od grywać szlak handlowy łączący Kraków, Grodno i Wilno. Wraz z jego rozwojem znacznie zyskał bród przez Wisłę w Warszawie oraz wiele nowych miejscowości, które często należały do grona ośrodków o pierwszoplanowym znaczeniu dla życia politycznego i gospodarczego kraju. Regionem, który dzięki związkowi Polski i Litwy przeżył szczególnie szybki rozwój, było Podlasie oraz północna część Mazowsza. W epoce średniowiecza był to słabo zaludniony, trudno dostępny teren, w którym krzyżowały się interesy polityczne Polaków, Litwinów, Rusinów i Krzyżaków. Rosnące znaczenie państwa utworzonego przez Jagiellonów sprawiło, że w kierunku Litwy ruszyła nowa fala osadnictwa, a z nią nasiliło się powstawanie nowych ośrodków. Jednym z nich był Tykocin, powstały nad Narwią port rzeczny, wykorzystywany, jak wiele innych polskich miast epoki nowożytnej, do spławiania zboża i drewna w kierunku Wisły oraz portu w Gdańsku.

W drugim co do wielkości mieście Małopolski pierwsze ślady obecności człowieka sięgają epoki kamienia łupanego, a lokalne znaleziska archeologiczne odsłaniają wielowiekową ciągłość osadnictwa i reprezentują wszystkie najważniejsze kultury epoki prehistorycznej. W połowie IX wieku na zboczu położonej na południowych peryferiach dzisiejszego miasta Góry św. Marcina powstało słowiańskie grodzisko związane z ekspansją plemienia Wiślan. Gród, nazywany Małym Tarnowem, obejmował obszar wielkości 9,6 hektara i należał do największych prehistorycznych grodzisk na ziemiach polskich. Jego rozwój związany był z bliskim położeniem ważnego szlaku handlowego łączącego Małopolskę z Rusią i Morzem Czarnym. Osada w tym miejscu istniała do połowy XI wieku, kiedy - najprawdopodobniej w wyniku najazdu - uległa zniszczeniu.

Wyjątkową pamiątką średniowiecznej świetności Śląska jest Paczków, niewielkie miasto położone nad Nysą Kłodzką, u podnóża Sudetów. Do dziś zachował się tutaj imponujący zespół gotyckich fortyfikacji miejskich, stanowiący unikat w skali całego kraju. Podobnie jak w przypadku wielu innych miast Śląska, dynamiczny rozwój Paczkowa rozpoczął się w XIII wieku i trwał nieprzerwanie aż do chwili wybuchu wojny trzydziestoletniej. Położony w granicach władanego przez wrocławskich biskupów księstwa nyskiego Paczków został założony, by bronić jego zachodniej granicy. Obronna funkcja narzuciła militarny charakter miastu.

Od czasów średniowiecza Polska utrzymywała silne związki handlowe z Węgrami, z których na północ sprowadzane były m.in. wełna oraz rudy żelaza, ołowiu i miedzi. Z czasem towarem szczególnie łączącym oba kraje i narody stało się wino, ulubiony trunek polskiej szlachty. Towary i surowce sprowadzane były do Polski biegnącym wzdłuż Popradu oraz rzeki Ropy tzw. szlakiem węgierskim, przy którym wyrosło w średniowieczu wiele bogatych miast i osad, powstałych aby służyć kupcom i rzemieślnikom. Po węgierskiej stronie historię dawnych połączeń handlowych przypomina Bardejów. W Polsce z legendarną trasą splata się historia m.in. Starego Sącza, Dukli oraz Biecza.

Oficjalne wydanie internetowe Wydawnictwa Bosz: www.bosz.com.pl