Polska porcelana jak arcydzieło. Wyroby z niej mają Kate i William, Obama i papież Franciszek
Ćmielów to polska stolica porcelany, a początki jej produkcji w świętokrzyskim miasteczku sięgają XIX w. W ostatnich latach ręcznie wykonywana i zdobiona ceramika zyskuje rozgłos na całym świecie. Proces jej powstawania można podpatrzeć w Żywym Muzeum Porcelany.
W muzeum działającym przy manufakturze AS Ćmielów jest prezentowany niezwykle pracochłonny proces tworzenia ćmielowskiej porcelany. Można tam zwiedzić starą część fabryki, zobaczyć od środka ogromny 22-metrowy, przedwojenny piec do wypalania porcelan, podpatrzeć tajniki pracy miejscowych artystów i zobaczyć, jak krok po kroku powstają porcelanowe dzieła.
Jak powstaje porcelana?
Odwiedzający mogą wziąć także udział w warsztatach i samodzielnie zaprojektować słynną figurkę ćmielowskiego kotka albo filiżankę oraz pomalować je według własnego pomysłu. W muzeum są prezentowane także porcelanowe dzieła z różnych okresów działania manufaktury.
Muzealni edukatorzy prezentują również mniej lub bardziej udane próby podrabiania ćmielowskiej porcelany na całym świecie.
Stworzenie najbardziej skomplikowanych figurek z porcelany zajmuje lokalnym artystom długie tygodnie. Co ciekawe, w niektórych przypadkach zaledwie osiem na sto wykonanych figurek zyskuje idealny efekt i trafia do sprzedaży.
Różowa porcelana
Jak zdradzają eksperci, produkcja ćmielowskiej porcelany jest jeszcze bardziej skomplikowana w przypadku różowej porcelany, która jest uznawana przez koneserów za jeden z najbardziej luksusowych jej rodzajów. Do produkcji tego typu porcelany potrzeba aż 11 składników, zamiast trzech podstawowych surowców. Przez ostatnich 70 lat proces tworzenia różowej porcelany był jednak wstrzymany i udało się go uruchomić ponownie dopiero w 2013 roku.
Odkrywcą procedury wytwarzania różowej porcelany był przedwojenny współwłaściciel ćmielowskiej fabryki porcelany i jej główny technolog, Bronisław Kryński. To właśnie on opatentował skład mieszanki porcelanowej w 1936 roku i był jedyną osobą, która wiedziała, jak ją wytwarzać. Niestety, chemik zginął podczas II wojny światowej w jednym z obozów koncentracyjnych, nie pozostawiając nikomu tajemnej receptury na stworzenie tej zachwycającej oczy porcelany.
- Po wojnie uznano, że receptura na uzyskanie tej szlachetnej porcelany została raz na zawsze utracona. Eksperci z Ćmielowa przeprowadzili setki prób, eksperymentowali z barwnikami naturalnymi i sztucznymi, jednak bezskutecznie – wyjaśnia Adam Spała, aktualny właściciel fabryki. Dopiero przekazane przez córkę Kryńskiego zapiski, niemal siedem dekad po wojnie pozwoliły na ponowne wytworzenie różowej porcelany.
Jak uchyla rąbka tajemnicy Adam Spała, poszukiwanym przez dziesięciolecia składnikiem, który pięknie barwi ten typ porcelany, okazało się być złoto. - Specjalne pudry i barwniki stworzone na jego bazie sprawiają, że porcelana ma tak niepowtarzalny kolor - mówi Spała.
Żywe Muzem Porcelany Jedyna taka manufaktura w Europie
Dziś fabryka AS Ćmielów jest jedyną manufakturą w Europie produkującą wyroby z różowej porcelany według przedwojennej receptury.
Produkowane są z niej filiżanki i serwisy (dekorowane 24-karatowym płynnym złotem) oraz zachwycające przyjezdnych z różnych zakątków Polski i świata figurki. Specjalny projekt stworzył słynny polski kompozytor Włodek Pawlik, projektując w 2014 roku autorską filiżankę z zapisem nutowym z nagrodzonego nagrodą Grammy albumu "Night in Calisia".
Filiżanka dla papieża i sztuka współczesna
W swojej kolekcji figurki wykonane przez ćmielowskich artystów posiadają już George W. Bush i Barack Obama, książęca para Kate i William, a nawet papież Franciszek. Do Watykanu kilka lat temu trafiło specjalnie stworzone naczynie do... yerba mate! Także jego kopię można zobaczyć, odwiedzając Żywe Muzeum Porcelany w Ćmielowie.
WP Ale to nie wszystko. W postindustrialnej przestrzeni manufaktury działa także galeria sztuki współczesnej Van Rij, gdzie można zobaczyć prace współczesnych polskich artystów, w tym ikony i obrazy malowane na porcelanie. Jest w niej prezentowany także największy w Europie zbiór prac światowej sławy polsko-amerykańskiego artysty Lubomira Tomaszewskiego.
Pomysł na biznes: Ręcznie malowana porcelana