Proziaki. Wyjątkowy i smaczny symbol Podkarpacia

Prawdziwą zaletą turystyki regionalnej jest możliwość poznawania historii danego regionu, a także charakterystycznych dla niego specjałów. Województwo podkarpackie słynie dziś nie tylko z wyjątkowych zabytków i nietuzinkowej przyrody, ale również zdrowej i naturalnej żywności. Trudno wręcz wyobrazić sobie wizytę w tej części Polski bez skosztowania najpopularniejszego chyba podkarpackiego przysmaku, jakim są proziaki.

Proziaki Proziaki można jeść np. z dżemem
Źródło zdjęć: © podkarpackie.eu | Diana Kowalczyk
Sylwia Król
oprac.  Sylwia Król

Poszczególne regiony naszego kraju kryją nie tylko historyczne skarby, ale przede wszystkim zachwycają smakami. Nic więc dziwnego, że coraz większym zainteresowaniem cieszy się tzw. turystyka kulinarna, gdzie dużo uwagi poświęca się kulinarnym symbolom, charakterystycznym dla danego regionu.

Jednym z takich symboli są proziaki, kulinarna atrakcja i od 2006 r. produkt wpisany na listę wyrobów tradycyjnych w kategorii: wyroby piekarnicze i cukiernicze w województwie podkarpackim.

Tradycja wypiekania proziaków liczy sobie ponad 150 lat

Pierwsze, znane zapiski o proziakach pochodzą sprzed ponad 150 lat, ale tradycja ich wypiekania sięga najprawdopodobniej jeszcze bardziej odległych czasów i jest związana z pojawieniem się w tym regionie sody oczyszczonej.

Proziaki w przeszłości zastępowały chleb
Proziaki w przeszłości zastępowały chleb © Adobe Stock

Właśnie od sody oczyszczonej, którą mieszkańcy Podkarpacia nazywają "proza", przyjęły proziaki swoją nazwę. Początkowo przepis na nie podawano sobie wyłącznie z ust do ust, z pokolenia na pokolenie, dlatego też różnił się nieznacznie między poszczególnymi gospodarstwami. Zawsze jednak składał się z czterech głównych składników: mąki, jajek, kwaśnego mleka i wspomnianej już sody oczyszczonej.

Poziaki, czyli prosta alternatywa dla chleba

Czym tak naprawdę były kiedyś proziaki? Prostą, szybką i tanią alternatywą dla chleba, który wypiekano nie częściej niż raz w tygodniu. W wiejskich domostwach, proziaki pieczono więc zazwyczaj tylko wówczas, gdy skończył się chleb.

Najczęściej wypiekano je na piecu kaflowym, co sprawiało, że ich charakterystyczny zapach unosił się w całym domostwie.

Jak dziś wygląda oryginalny proziak? Powinien mieć około 10 - 15 centymetrów średnicy i około 1,5 cm grubości. Proziaki są najczęściej okrągłe, chociaż zdarzają się też owalne i nieco rzadziej kwadratowe lub prostokątne.

Proziaki mogą być też kwadratowe lub prostokątne
Proziaki mogą być też kwadratowe lub prostokątne © podkarpackie.eu | Tadeusz Pozniak Fotografia

W przeszłości proziaki podawano w bardzo prosty sposób, a więc z tym, co akurat znajdowało się pod ręką. Najczęściej z masłem, słodką śmietaną lub szklanką mleka. Obecnie bardzo popularne są także proziaki w wersji na słodko: z cukrem, miodem lub dżemem z róży i derenia. A jakie są wasze ulubione?

Prosty i przepyszny langosz. Przepis na tradycyjny przysmak z Węgier

Wybrane dla Ciebie

Miała lecieć do Szkocji. Turystka została w Polsce
Miała lecieć do Szkocji. Turystka została w Polsce
Problem w nadmorskim kurorcie. "Mamy już dosyć tych intruzów"
Problem w nadmorskim kurorcie. "Mamy już dosyć tych intruzów"
Polska idzie jak burza. Wielkie ożywienie w trzech krajach Europy
Polska idzie jak burza. Wielkie ożywienie w trzech krajach Europy
Turystyczny raj najtańszym krajem na świecie. Bochenek chleba 3 zł, posiłek w restauracji 7 zł
Turystyczny raj najtańszym krajem na świecie. Bochenek chleba 3 zł, posiłek w restauracji 7 zł
Wielkie zmiany na gdańskim lotnisku. Przetarg już ogłoszony
Wielkie zmiany na gdańskim lotnisku. Przetarg już ogłoszony
Polska atrakcja z wyróżnieniem. Projekt uznany za jeden z najlepszych
Polska atrakcja z wyróżnieniem. Projekt uznany za jeden z najlepszych
Zbudują zupełnie nowe miasto. Gigantyczna  inwestycja nad Morzem Czerwonym
Zbudują zupełnie nowe miasto. Gigantyczna inwestycja nad Morzem Czerwonym
W sieci zawrzało. Mewa ukradła rybę z talerza turystki
W sieci zawrzało. Mewa ukradła rybę z talerza turystki
W tym roku prawdziwe szaleństwo w górach. Już 100 proc. miejsc niedostępnych
W tym roku prawdziwe szaleństwo w górach. Już 100 proc. miejsc niedostępnych
Tragedia na plaży w Egipcie. Polak nie żyje, a sprawę bada prokuratura
Tragedia na plaży w Egipcie. Polak nie żyje, a sprawę bada prokuratura
Pociąg dotarł do Polski bez kilku wagonów. Wszystko przez łosia
Pociąg dotarł do Polski bez kilku wagonów. Wszystko przez łosia
Niezwykła figura Matki Boskiej w Polsce jest od 50 lat. Czczona ją od 1602 r.
Niezwykła figura Matki Boskiej w Polsce jest od 50 lat. Czczona ją od 1602 r.