Weekend szlakiem podlaskich cerkwi

Lśniące w słońcu kopuły cerkiewnych dachów wyróżniają się w podlaskim krajobrazie. Wycieczka szlakiem cerkwi Podlasia to świetna propozycja na aktywny weekend dla wszystkich miłośników architektury i wschodniej kultury. Szczególnie w najbliższym czasie, gdy wyznawcy prawosławia będą obchodzić Boże Narodzenie.

Wybierając się na Podlasie, warto odwiedzić Bielsk Podlaski. To miasto łączące wiele kultur: polską, białoruską i ukraińską. Wśród kilku świątyń na szczególną uwagę zasługuje tutaj drewniana cerkiew św. Michała Archanioła. Wznoszona była etapami od 1789 roku i charakteryzuje się typowym dla podlaskich cerkwii błękitnym kolorem elewacji. Z tyłu świątyni znajduje się baptysterium, czyli miejsce do chrztów, z malowidłami wybitnego malarza Jerzego Nowosielskiego.

Zobacz też: tu wstaw treść

Jedną z najciekawszych podlaskich świątyń jest Sobór Świętej Trójcy w Hajnówce. To przykład nowoczesnej architektury sakralnej. Świątynia została ukończona w 1992 r. i charakteryzuje się nieregularną bryłą z wybijającą się ponad główną nawę, wysoką wieżą zwieńczoną kopułą. W ogromnym wnętrzu cerkwi, mieszczącym nawet 5 tys.wiernych, możemy podziwiać panikadiło. To ogromny żyrandol w kształcie krzyża greckiego, ozdobiony witrażami. Świątynia słynie też z organizowanych w niej festiwali muzyki cerkiewnej.

Nieopodal Hajnówki, po drugiej stronie puszczy, w Białowieży znajduje się cerkiew św. Mikołaja. Świątynia powstała w latach 1895-1897, a jej fundatorem był car Aleksander III. Miała ona służyć nie tylko mieszkańcom Białowieży i okolic, ale i rodzinie carskiej oraz jej gościom, przyjeżdzającym na polowania do Puszczy Białowieskiej. Wybudowana na planie krzyża greckiego świątynia jest murowana i, co ciekawe, nieotynkowana. Charakterystycznym wyposażeniem, jakie możemy zobaczyć we wnętrzu cerkwii, jest unikatowy porcelanowy ikonostas.

Nieco dalej na południu, we wsi Saki, znajduje się cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego. Z jej powstaniem wiąże się legenda, wedle której mieszkaniec Sak, będąc w niewoli tureckiej, uratował niezwykłą ikonę i powrócił wraz z nią w cudowny sposób do rodzinnej miejcowości. Świątynia została wybudowana w XVIII wieku, w miejscu innych, które spłonęły. Co interesujące, z pożarów ocalała jedynie cudowna ikona św. Dymitra, obecnie wystawiana tylko raz w roku na widok wiernych. Płynąca z przycerkiewnego źródełka woda ma podobno uzdrawiającą moc.

Podążając dalej na południe, dotrzemy do najważniejszego ośrodka prawosławia w Polsce. To cerkiew Przemienienia Pańskiego na Świętej Górze Grabarce. Kult tego miejsca zapoczątkowany został uzdrowieniami podczas epidemii cholery w 1710 roku, kiedy to mieszkańcy okolic, którzy przynieśli tu krucyfiksy, zostali uratowani od zarazy. Góra wciąż słynie z cudownych uzdrowień, a licznie pielgrzymujący wierni zostawiają tu krzyże wotywne - jest ich już ponad 10 tys. Pierwsza drewnia cerkiew powstała tu pod koniec XVIII wieku, kolejna zaś w 1956 roku. Strawił ją jednak pożar i obecna świątynia, ukończona w 1998 roku, jest murowana, jedynie z zewnątrz obłożona drewnem. We wnętrzu cerkwi możemy zaś podziwiać wyjątkowo kunsztowną polichromię.

Kilkanaście kilometrów od Grabarki, tuż pod białoruską granicą, znajduje się kolejne niezwykle miejsce. To uroczysko Koterka i cerkiew Ikony Matki Bożej "Wszystkich Strapionych Radość". Świątynia ta powstała w 1912 roku, w miejscu ukazania się Matki Bożej mieszkance pobliskiej wsi Tokary. Święta poprosiła, aby w miejscu objawienia postawiono krzyż, który z czasem zaczął słynąć z uzdrowień. Dziś znajduje się tu studnia z cudowną wodą. Sama zaś świątynia wybudowana została niemalże na bagnach. Jej dostojny kształt odbija się w leżącym u jej stóp niedużym jeziorku, a szum drzew dookoła sprawia, że w miejscu tym panuje niesamowity spokój i dobra energia.