Westerplatte. Co można zobaczyć w miejscu ważnym dla Polaków?

Westerplatte jest półwyspem leżącym na terenie Gdańska, przy ujściu Martwej Wisły do Zatoki Gdańskiej. Jego nazwa (dawniej West Platte) pochodzi z języka niemieckiego i oznacza "zachodnią wyspę", ponieważ w XIX wieku był on jeszcze wyspą. Nie została ona zmieniona i stała się symbolem walki Polaków o wolność.

Westerplatte jest do dzisiaj sławne za sprawą obrony Wojskowej Składnicy Tranzytowej przed atakiem niemieckich hitlerowców w 1939 roku. W latach 1926-1939 stanowiło eksklawę Rzeczypospolitej Polskiej wewnątrz Wolnego Miasta Gdańska będącego pod ochroną Ligi Narodów.

25 sierpnia 1939 roku do Gdańska przypłynął niemiecki pancernik szkoleniowy Schleswig-Holstein. Miała to być rzekomo jedynie kurtuazyjna wizyta. Jak się później okazało, był mocno uzbrojony, a pod pokładem znajdowała się kompania szturmowa Kriegsmarine. 1 września 1939 roku o godz. 4:45 rozpoczął się atak na Westerplatte, co zostało uznane za symboliczny początek II wojny światowej (obecnie podaje się, że pierwsze bomby spadły prawdopodobnie na miasto Wieluń w województwie łódzkim).

Polskimi obrońcami dowodzili mjr Henryk Sucharski, a także jego zastępca kpt. Franciszek Dąbrowski (podobno to właśnie on w rzeczywistości dowodził przez dłuższy czas, bo jego przełożony przeszedł załamanie nerwowe i chciał się wcześniej poddać). Przez siedem dni mimo przeważających sił wroga Polacy dzielnie odpierali ataki z morza, ziemi i powietrza. 7 września 1939 roku doszło do kapitulacji ze względu na m.in. rosnące straty, beznadziejne położenie, brak wsparcia z zagranicy, brak pomocy dla rannych Polaków, wyczerpanie psychiczne i fizyczne żołnierzy oraz ogromną przewagę liczebną Niemców.

Co ważne, niemiecki dowódca gen. Friedrich Eberhardt w uznaniu męstwa przeciwników pozwolił mjr. Sucharskiemu przebrać się w mundur galowy oraz zachować szablę. Z czasem Niemcy zaczęli nazywać bitwę o Westerplatte "małym Verdun", co dodatkowo podkreślało furię ich natarcia na polską placówkę. Przypuszczano, że Polacy będą bronić się zaledwie kilkanaście godzin, a wytrwali aż siedem dni.

Współcześnie Westerplatte jest częstym celem wycieczek turystycznych. Jedni turyści przyjeżdżają tam specjalnie, a inni zahaczają o niego przy okazji pobytu w Gdańsku. Dużą popularnością cieszą się rejsy tramwajami wodnymi spod Żurawia na Westerplatte. Ponadto można też dojechać tam miejskimi autobusami.

Już z oddali widać 25-metrowy Pomnik Obrońców Wybrzeża z 1966 roku. Jego kształt nie jest przypadkowy. Przypomina bowiem wyszczerbiony bagnet wbity w ziemię. Ustawienie poniżej siedmiu zniczy symbolizuje zaś liczbę dni bohaterskiej obrony.

Chcąc oddać hołd zmarłym żołnierzom, warto udać się na symboliczny Cmentarz Poległych Obrońców Westerplatte znajdujący się w pobliżu dawnej wartowni nr 5. Złożono tam sprowadzone z Włoch szczątki mjr. Sucharskiego, który umarł w 1946 roku w Neapolu.

Ponadto można zobaczyć też pozostałości po umocnieniach, wartowniach czy koszarach. Normalny bilet wstępu do wartowni nr 1 kosztuje 6 zł, a ulgowy 4 zł. Na wystawie można poznać historię tego miejsca oraz obejrzeć, np. szablę czy kurtkę mundurową mjr. Sucharskiego. Wartownia nr 1 jest oddziałem Muzeum Gdańska i pozostaje nieczynna w sezonie zimowym.

W przyszłości ma zostać otwarte również Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Obecnie można natomiast zwiedzać Muzeum II Wojny Światowej przy pl. Władysława Bartoszewskiego 1 w Gdańsku. Bilet normalny na wystawę główną kosztuje 25 zł, a ulgowy 18 zł. We wtorki wstęp jest bezpłatny.

Czytaj też: Jeden z najciekawszych fragmentów Gdańska. To miejsce trzeba odwiedzić