Bajkał. Urlop nad "syberyjskim morzem" potrafi zaskoczyć

Do Irkucka przyjeżdża wiele wycieczek z Chin. Decyduje bliskość granicy i potrzeba odpoczynku wśród przyrody. Dla mieszkańców wielomilionowych metropolii lasy, łąki i góry rozciągające się wokół Bajkału stanowią miłą odskocznię od smogu i zgiełku. Chińczycy budują tu hotele i ściągają sprzęt potrzebny do obsługi wymagających turystów, między innymi dobrej jakości samochody terenowe. Butelkują też wodę z Bajkału.

Gdy kilka lat temu przyjechałem do Irkucka, pierwsze moje wrażenie było takie, że Syberia stała się obszarem gospodarczej ekspansji Państwa Środka.

Wakacje nad Bajkałem w 2020 r.

W tym roku, niestety, lato nad Bajkałem jest smutne. Zagranicznych turystów nie ma. Rosja nie radzi sobie z koronawirusem, sytuacja jest trudna, wizowanie wstrzymane i nie wiadomo kiedy znowu będzie można się tam wybrać. Polskie biura podróży odwołują kolejne imprezy, przenoszą je na przyszły rok. Wygląda na to, że większość tegorocznego sezonu jest stracona.

Zostaje jeszcze nadzieja na wyprawy przewidziane na drugą połowę sierpnia i wrzesień. Byłoby świetnie, bo znam takie osoby, dla których lato bez wyjazdu nad Bajkał, to lato stracone.

Wakacje nad Bajkałem - dlaczego warto?

Wielu turystów wpisuje Bajkał na krótką listę najbardziej upragnionych wycieczek. Dlaczego? Jak i w innych przypadkach, tak i tu działa legenda, magia nazwy i zasłyszanych historii. Niektórzy noszą w pamięci szkolne czytanki sprzed lat, inni opowieści rodziców czy dziadków. Wrażenie robią dane: najgłębsze jezioro świata (1637 m!), 636 km długości i aż jedna piąta światowych zasobów wody słodkiej.

Droga nad Bajkał

Osobnego potraktowania wymaga droga nad Bajkał. Do legendy przeszły opowieści o podróży koleją z Moskwy do Irkucka. O spotkanych ludziach, wspólnym zabijaniu czasu, piciu i kupowaniu jedzenia na peronach dworców w czasie planowych przystanków.

Zapewne wielu osobom na myśl o wycieczce w ten region w pierwszej kolejności przyjdzie głowy Kolej Transsyberyjska, przemierzająca rosyjski bezkres. Wiem, że nie wszyscy zgodzą się z moją opinią, ale uważam, że należy dobrze się zastanowić, zanim wybierze się ten wariant. Na pewno nie jest to rozwiązanie dobre dla każdego.

Kilkudniowa podróż koleją bywa uciążliwa, a już na pewno jest męcząca. Atrakcji po drodze niewiele, a widoki za oknem takie sobie. Nad Bajkałem spotykamy wycieczki z Polski, ludzi, którzy przyjechali koleją. Wysiadają w Irkucku mocno zmęczeni, przed rozpoczęciem zwiedzania potrzebują odpoczynku. Dlatego być może lepiej przylecieć z Moskwy samolotem, a zaoszczędzony czas przeznaczyć na wypoczynek nad jeziorem lub wyprawę do Buriacji.

A żeby zadośćuczynić stereotypowi wiążącemu Bajkał z koleją, to jednego dnia trzeba wybrać się na przejażdżkę Krugobajkałką, czyli najbardziej malowniczym odcinkiem magistrali transsyberyjskiej, biegnącej wzdłuż brzegu jeziora. Pociąg dostosowany jest do ruchu turystycznego, zatrzymuje się w najciekawszych miejscach, można wysiąść i zrobić zdjęcia.

Kuchnia nad Bajkałem

Rzecz jasna nie ma wycieczki z prawdziwego zdarzenia bez radowania się miejscową kuchnią. Tutejsze kulinaria są połączeniem kilku tradycji. Składają się na nią potrawy rosyjskie, buriackie i mongolskie. Plus endemiczne rarytasy, w tym występujące tylko w Bajkale ryby z omulem na czele, którego spożywa się po uwędzeniu lub na surowo. Ten ostatni wariant szczególnie przypadł mi do gustu. Pokrojony na niewielkie kawałki, z solą, dużą ilością pieprzu i odrobiną cebuli. Tak podany przypomina trochę śledzia, ale jest delikatniejszy.

Nadbajkalskim klasykiem jest oczywiście ucha, czyli zupa rybna. Turyści znają smak uchy gotowanej na ognisku przez kierowców samochodów terenowych w czasie wycieczek po Olchonie.

Typową dla regionu potrawą są również pozy, zwane czasem buzami. Przypominają trochę gruzińskie chinkali. Mięsny, dobrze przyprawiony farsz (wieprzowy, wołowy lub barani) umieszczony jest w czymś w rodzaju pieroga. Je się oczywiście rękoma, tak by nie utracić znajdującego się w środku rosołu. W restauracjach trafimy też na pozy w innym wariancie, pieczone, a nie gotowane.

Specjalnością kuchni mongolskiej jest konina. Może być na przykład stek albo zupa. W Irkucku znajdziemy dobre restauracje mongolskie, warto się tam wybrać. Usatysfakcjonowani będą również miłośnicy baraniny.

Polacy odwiedzający ten region znać mogą również domową kuchnię ojca Karola, opiekującego się parafią w Wierszynie. We wsi tej żyją potomkowie osiedleńców z początku XX wieku, pamiętają o swoim pochodzeniu, niektórzy mówią po polsku, dzieci garną się do nauki języka przodków. Wierszyna jest jednym z żelaznych punktów wycieczki nad Bajkał, a ojciec Karol pomiędzy obowiązkami proboszcza przyjmuje gości obiadem.

Z miejscowych trunków koniecznie spróbować należy napitku absolutnie unikalnego. To tarasun, czyli samogon z mleka! Jest to specjalność Buriatów i Mongołów, zamówimy go w wielu restauracjach w Irkucku. Charakteryzuje się tak wyjątkowym zapachem i smakiem, że degustacja zazwyczaj ogranicza się do umoczenia ust.

Atrakcje nad Bajkałem

Co zwiedzamy? Oczywiście istnieje żelazny repertuar od Listwianki, czyli głównej miejscowości wypoczynkowej (w sezonie zatłoczonej), przez wyspę Olchon, na której trzeba być koniecznie, po wspomnianą wyżej Wierszynę.

Wybrać się trzeba również do Buriacji, w region Doliny Tunkińskiej, a to ze względu na malownicze krajobrazy, buddyjskie dacany oraz miejsce zesłań wielu Polaków, w tym Józefa Piłsudskiego. Trochę czasu musimy poświęcić na Irkuck, głównie ze względu na zabytkową, piękną architekturę drewnianą. No i rzecz jasna trzeba przejechać się Koleją Wokółbajkalską.

Autor tekstu i zdjęć prowadzi bloga podroze.krzysztofmatys.pl